Onderpresteren op de basisschool

Twee vormen van onderpresteren

Als een kind onderpresteert, liggen zijn schoolprestaties (veel) lager dan je op grond van zijn capaciteiten zou verwachten. Dit hoeft overigens niet alleen in de klas het geval te zijn. Ook thuis of tijdens zijn hobby's kan een kind onderpresteren.

Globaal zijn er twee vormen te onderscheiden:

• Relatief onderpresteren
  Haalt je kind geen onvoldoendes, maar wel zessen of zevens terwijl het makkelijk achten of hoger hadden kunnen zijn, dan noemen we dat relatief onderpresteren. Deze vorm van onderpresteren is soms lastig te ontdekken, het kind kan 'gewoon' gemiddeld presteren waardoor er niet snel wordt gedacht dat er iets mis is. Deze variant komt vaker voor bij meisjes.
  

• Absoluut onderpresteren
  Bij absoluut onderpresteren presteert je kind ook onder zijn kunnen, maar ook onder het gemiddeld of zelfs onvoldoende. Deze vorm valt sneller op en komt vaker voor bij jongens.
  

In het onderwijs gaat de meeste aandacht naar het absoluut onderpresteren, maar beide vormen vereisen aandacht en begeleiding. Kinderen die relatieve onderpresteerders zijn, leren vaak niet te werken voor een goed resultaat. Bovendien is het funest voor de motivatie. Uiteindelijk kunnen relatieve onderpresteerders daardoor absolute onderpresteerders worden.

Hoe signaleer je onderpresteren?

Kinderen die onderpresteren hebben vaak wisselende schoolprestaties, gaan nieuwe taken vaak niet aan, vinden het lastig door te zetten en vinden het moeilijk om hulp te vragen. Ook zijn deze kinderen vaak sneller afgeleid en vinden dingen al snel saai. Niet zo gek: omdat ze weinig uitdagingen aangaan, is iets al snel te makkelijk voor ze en dus saai. En wat saai is, is niet leuk, waardoor de motivatie inzakt. Op die manier blijven er weinig redenen over voor je kind om zijn best te doen. Kortom, er is een vicieuze cirkel ontstaan die zorgt dat je kind onnodig slechte resultaten behaalt.

Lees ook: Wat als mijn kind niet kan stilzitten op school?

Oorzaken onderpresteren

Er zijn verschillende redenen waarom kinderen op school minder goede resultaten behalen dan nodig is qua intelligentie en ontwikkeling. Mogelijk is een van onderstaande punten de oorzaak van het onderpresteren van je kind op de basisschool:

1. 01.

   Erbij willen horen
   Sommige kinderen willen niet 'de beste van de klas' zijn. Dan val je namelijk op of word je misschien zelfs uitgemaakt voor nerd. Deze kinderen passen zich aan door bewust minder goede resultaten te halen, op die manier zijn ze niet anders dan hun klasgenoten. Wat als jouw kind niet populair is in de klas?
   

2. 02.

   Faalangst
   Is je kind bang om fouten te maken, dan bestaat de kans dat hij zich bij voorbaat al niet inzet. Faalangst kan veel spanning oproepen waardoor kinderen een moeilijke taak liever niet aangaan of bijvoorbeeld gaan gokken. Hierdoor kunnen de resultaten van toetsen een vertekend beeld geven. Dit kun je doen als je kind faalangst heeft.
   

3. 03.

   Te weinig uitdaging
   Is een kind langere tijd op school weinig uitgedaagd en ging alles hem te makkelijk af, dan is hij niet gewend om zijn best te moeten doen. Dit kan leiden tot weinig doorzettingsvermogen, motivatie en onzekerheid als hij eens wél iets moeilijks moet doen of leren. Ook kan het zijn dat een kind hierdoor niet leert om te leren. Om te kunnen leren moet je fouten maken en dit is voor veel kinderen heel erg lastig. Zo wordt jouw kind zekerder.
   

De gevolgen van onderpresteren

Dat je kind niet de hoogste cijfers van de klas haalt, hoeft op zich niet erg te zijn. Maar doordat het niet lekker gaat op school zijn kinderen die onderpresteren vaak niet gelukkig en vinden ze naar school gaan niet leuk. En dat is wel problematisch, zeker in combinatie met andere veel voorkomende gevolgen:

• Een verkeerd/negatief zelfbeeld: dit kan een kind depressief, faalangstig of juist té perfectionistisch maken.

• Werkhoudingsproblemen: je kind kan zich slecht concentreren, zijn werktempo gaat omlaag en hij stelt zich veel te hoge (of juist te lage) doelen.

• Psychische en fysieke klachten, een gevoel van onbehagen.

• In sommige gevallen: gedragsproblemen.

Het is dan ook belangrijk om uit te zoeken waarom je kind onderpresteert en het probleem aan te pakken.

Hoe pak je het aan: 5 tips

Je kunt als ouder een aantal dingen doen als je kind onderpresteert:

1. 01.

   Veilig gevoel
   Zorg dat je kind zich thuis veilig voelt en helemaal zichzelf kan zijn. Onderpresteren ontstaat vaak omdat een kind niet anders wil zijn. Door je kind thuis een veilig gevoel te geven, zal hij zelfverzekerder worden en minder geneigd zijn tot onderpresteren.
   

2. 02.

   Leg geen druk op
   Onderpresteerders voelen zich vaak onder druk staan. Ze denken dat ze niet mogen zijn wie ze zijn, dus spelen ze vaak een rol. Hierdoor hebben ze weinig eigenwaarde. Push je kind dus niet, maar geef hem thuis de tijd en rust om op adem te komen. Zo zal je kind vanzelf meer eigenwaarde krijgen en zullen de resultaten beter worden. Praten over school: zo vertelt je kind meer.
   

3. 03.

   Blijf eisen stellen
   Je moet je kind dus niet pushen, maar het is zeker ook niet goed om je kind overal onderuit te laten komen. Kinderen die onderpresteren hebben nog wel eens de neiging om niets meer leuk te vinden en af te haken als het gaat om sport of een andere hobby. Voor je het weet doet je kind niets meer en daar wordt je kind uiteindelijk niet gelukkiger van, wel eisen stellen dus! 11 levenslessen die je kind leert van sporten.
   

4. 04.

   Bied structuur
   Onderpresteerders hebben grenzen en structuur nodig. Juist omdat ze dit lastig vinden en de neiging hebben overal onderuit te willen komen. Als het duidelijk is wat de regels zijn en wat wel en niet moet of mag, zal je kind zich veiliger voelen. Bovendien scheelt het heel wat discussies. Hoe zorg je dat je kind zich aan de regels houdt?
   

5. 05.

   Praat met de juf
   Heb je het idee dat je kind lagere cijfers haalt dan nodig en dat het allemaal niet lekker loopt op school? Ga vooral met de juf of meester van je kind praten. Die kan je kind dan wat beter in de gaten houden en eventueel met je meedenken over een plan van aanpak. Tips voor een goed gesprek met de juf of meester.
   

Testen onderpresteren

Wil je uitzoeken of je kind onderpresteert, dan kan een test uitkomst bieden. Je kunt je kind een IQ-test laten maken bij een gespecialiseerd bureau of via een orthopedagoog. Je hoeft niet bang te zijn dat je kind deze test 'expres' slecht zal maken. Deze tests zitten zo in elkaar dat het bijna niet mogelijk is om slechter te scoren dan je wilt, dat komt echt maar zelden voor. Bovendien wordt er tijdens het testen ook geobserveerd en is het voor een ervaren diagnosicus goed te zien als een kind gespannen is of snel opgeeft.

Lunchsets A Little Lovely CompanyBij bol

Bekijk

LabelmakerBij HEMA

€ 9,69

Bekijk

Rugtas VosBij bol

Bekijk

Mepal schoolbekersBij bol

Bekijk

Rugtas FlamingoBij bol

Bekijk

Mepal drinkbekerBij bol

Bekijk

Rugtas YoshiBij bol

Bekijk

Fruitbakje met naamBij Bulbby

Bekijk