Veilig op internet: hoe bescherm je je kind online?

Filmpjes kijken, spelletjes spelen, huiswerk maken: veel kinderen zijn regelmatig online bezig. Leuk, maar er zitten ook risico’s aan. Goed dus om te weten hoe je je kind tegen online gevaren kunt beschermen en hij veilig kan internetten.

In samenwerking met expert

Frederique Olland

Mediapedagoog

Kind veilig internetten

De eerste stap naar veiligheid is bewustzijn. Als je weet welke gevaren er zijn, en hoe je je kind kunt beschermen, loopt hij minder risico. Daarom is het belangrijk dat je eerst samen online op verkenning gaat. Zo kun je je kind stap voor stap wegwijs maken. Daarnaast kun je gebruikmaken van technische oplossingen, zoals digitaal ouderlijk toezicht via de instellingen op je computer of via een app.

Helaas heb je nooit honderd procent garantie dat je kind online veilig is en geen dingen ziet die niet voor zijn ogen geschikt zijn. Daarom kun je het beste, zolang je kind nog op de basisschool zit, hem binnen jouw zicht online laten gaan om veilig internetten te garanderen. Zo hou je een oogje in het zeil en kun je meteen hulp bieden wanneer er online iets gebeurt waarvan hij schrikt of als hij wordt gepest.

Veilig internetten: online gevaren

Uit onderzoek onder Nederlandse ouders met kinderen tussen 4 en 12 jaar blijkt dat 91% van de ouders zich zorgen maakt over de gevaren van het internet. 15% van de ouders geeft aan dat hun kind een vervelende internetervaring heeft gehad. Het meest genoemd: in aanraking komen met porno, benadering door een volwassene en pesten. Hier de meest voorkomende online gevaren en risico’s, hoe je ermee kunt omgaan en wat je kunt doen om veilig te internetten:

1. Ongeschikte beelden

   Wist je dat ruim de helft van de basisschoolkinderen weleens online porno heeft gezien? Zonder het instellen van ouderlijk toezicht, of andere technische vormen van bescherming, kunnen kinderen vrijuit rondsurfen op internet en dus alles zien wat er maar te zien is. En de meeste content is niet geschikt voor (jonge) kinderen. Als ze deze beelden toch zien, kunnen ze angstig worden. Met slecht slapen of zelfs nachtmerries tot gevolg. Lees ook: Sexting en tieners, wat je als ouder moet weten

   In deze video vertellen kinderen over wat ze meemaken op internet en de beelden die ze weleens zien, maar niet willen zien:

   Advertentie

2. Grooming: digitaal kinderlokken

   Bij grooming legt een volwassene via internet contact met kinderen, met seksueel contact als doel. Vaak doet de volwassene zich jonger voor dan hij is, om zo het vertrouwen te winnen van het kind. Groomers zoeken contact via websites waar vooral kinderen actief zijn, zoals spelletjesplatforms als Minecraft en TikTok, en ook op sociale media zoals Instagram. Via de chatfunctie probeert de groomer kinderen te verleiden om seksuele handelingen te doen voor de camera. Of er wordt gevraagd om naaktfoto’s te delen. Soms gaan groomers zelfs zover dat ze proberen het kind in het echt te ontmoeten.

   De gesprekken in chatrooms en op sociale media zijn niet openbaar en dus moeilijk te controleren (behalve via sommige versies van digitaal ouderlijk toezicht). Waarschuw je kind voor dit soort praktijken en spreek af dat hij nooit zonder overleg zijn adresgegevens deelt of een afspraak met iemand maakt. Hou je kind verder binnen jouw zicht als hij online gaat, dan kun je zijn gezichtsuitdrukking en reacties volgen en ingrijpen als het nodig is.

   Lees ook: Wat is grooming, en hoe ga je hier als ouder mee om?

3. Cyberpesten: digitaal pesten

   De roddels en ruzies die vroeger vooral op het schoolplein speelden, spelen steeds vaker online. Ook kan er online gepest worden door bijvoorbeeld ongevraagd foto’s te verspreiden, nepaccounts aan te maken, te hacken of door elkaars computers te infecteren met een virus.

   Cyberpesten staat niet los van gewoon pesten, het hangt met elkaar samen. Online is het veel makkelijker pesten, schelden en roddelen. Er is niemand die direct verhaal kan komen halen en er zijn geen volwassenen die kunnen ingrijpen. Digitaal pesten is bovendien heftiger, omdat het thuis ook doorgaat. Maak je kind duidelijk wat wel en niet kan en kijk mee bij wat hij doet op het internet.

   Advertentie

   Lees ook: Cyberpesten, wat is het en hoe ga je ermee om?

4. Online challenges

   De trend van de laatste jaren is het meedoen aan online challenges. Niet alleen onder volwassenen, maar ook onder kinderen. De meeste challenges zijn vrij onschuldig, denk aan de ice bucket challenge en de planking challenge van een paar jaar geleden. Helaas komen er soms ook challenges voorbij die levensgevaarlijk zijn. Hierbij zijn kinderen gewond geraakt of liep het zelfs fataal af. Zo waren er in het verleden onder meer de choking challenge, de lachgas challenge en de tide pot challenge, waarbij je wordt uitgedaagd om een vaatwastablet op te eten.  Tip: sta hier even bij stil als je (kind) mee wil doen met een challenge.

5. Misbruik van beeldmateriaal van je kind

   Op allerlei manieren kan er beeldmateriaal van je kind online komen te staan waar je helemaal niet blij mee bent. Je kind kan zelf foto’s of filmpjes op social media zetten, die beter niet online hadden kunnen verschijnen. Ook kunnen andere kinderen zonder toestemming minder leuke foto’s of video’s van jouw kind online zetten. Het lastige is dat als beeldmateriaal eenmaal online staat, het bijna onmogelijk is om het weer offline te krijgen. Maak je kind hier bewust van als hij beeldmateriaal van zichzelf of anderen online wil zetten.

   Bespreek met je kind dat iets wat eenmaal online staat niet zo makkelijk meer verdwijnt. Het is verder goed om altijd even stil te staan bij de vraag: wie kan deze informatie zien en wat mag diegene van mij weten?

   Lees ook: Foto’s van je kind op social media, dit moet je weten

6. Fake news en hoaxes: foute informatie

   Niet alle informatie op internet is betrouwbaar. Soms is het moeilijk te beoordelen of informatie klopt, want iedereen kan op internet zetten wat hij maar wil. Nepnieuws en hoaxes bestaan al zo lang het internet bestaat, maar sinds de opkomst van sociale media verspreidt het zich in snel tempo. Zo kunnen ook kinderen er makkelijk mee in aanraking komen. Ook ziet nepnieuws er steeds echter uit en is het moeilijk te onderscheiden van echte nieuwsmedia.

   Leer je kind dat hij kritisch moet zijn en niet blind kan vertrouwen op de juistheid van informatie op internet. Lees ook: Zo maak je kinderen mediawijs

7. Ongewenste of onverwachte aankopen

   Een online aankoop in de App Store is zo gedaan. Ook door je kind. Zeker als je kind spelletjes speelt waarbij je extra credits of nieuwe levels kunt kopen. Dit worden in-app aankopen genoemd. De makkelijkste manier om dit te voorkomen is via ouderlijk toezicht of door via de instellingen van je tablet of smartphone in-app aankopen onmogelijk te maken.

   Wil je het niet onmogelijk maken, dan kun je in-app aankopen beveiligen met een wachtwoord. Zo heeft je kind altijd jouw toestemming nodig voor een aankoop.

8. Extreme reacties of scheldpartijen

   In openbare discussies op sociale media en onder YouTube-filmpjes wordt soms flink gescholden. Ook kunnen er pittige reacties onder een foto of filmpje staan, veel extremer dan je kind in het dagelijks leven hoort.

   Leer je kind dat dit soort scheldberichten of extreme reacties een vervelend, maar gebruikelijk onderdeel van de communicatie op internet zijn. Vertel hem dat hij het zich niet persoonlijk moet aantrekken en er vooral niet op moet reageren.

9. Spam en virussen

   Een ander risico zijn virussen en ongewenste reclames of mailtjes (malware of spyware). Een actueel antivirusprogramma op de computer of laptop is dan ook een must.

   Maak ook afspraken met je kind; bijvoorbeeld dat hij nooit klikt op linkjes in comments onder een foto of video en dat hij nooit zijn e-mailadres noemt op sociale media. Er zijn speciale programma’s die internet scannen op alles met een @ erin en zo miljoenen mailadressen verzamelen om spam aan te versturen.

Tips: veilig internetten

Omdat je je kind natuurlijk niet de hele dag op de vingers kunt (en wilt) kijken, zeker niet als hij wat ouder is, volgen hier tips om de online veiligheid van je kind te vergroten.

1. Praat met je kind
   

   Voor de online veiligheid is het belangrijk om heel regelmatig en op een positieve manier te praten over het online leven van je kind, over de leuke dingen en zeker ook de gevaren, en wat je ertegen kunt doen. Bespreek ook dingen die langskomen in het nieuws, zoals online challenges, of nieuwe releases van games. Maak het onderdeel van je dagelijkse praatje met je kind: hoe was het op school, met wie heb je gespeeld, heb je lekker getraind en heb je nog wat leuks gedaan op de laptop, smartphone of tablet?

   Door het onderwerp dagelijks te bespreken, is het normale gespreksstof en zal je kind er open over blijven praten.

   Naarmate kinderen ouder worden heb je steeds minder zicht op wat ze online doen en wat ze ervaren. Maar als praten erover een gewoonte is, blijf je toch op de hoogte en kun je je kind bijstaan als het nodig is.

   Tip: Praten met je peuter: zo voer je een goed gesprek

2. Ouderlijk toezicht instellen

   Met digitaal ouderlijk toezicht kun je je kind beschermen tegen bepaalde content, en volgen wat hij online doet. Bovendien kun je tijdslimieten instellen, dus té lang online spelen kan niet meer. Je kunt ouderlijk toezicht regelen vanuit je internetprovider, je besturingssysteem of via (een app van) externe partijen.

   De software van jouw besturingssysteem (iOS of Windows) of via de internetprovider (bijvoorbeeld KPN, Ziggo, Telfort) is (vaak) gratis. Maar de betaalde opties via externe partijen zijn meestal het meest compleet. Deze opties kun je namelijk op verschillende apparaten installeren; ze draaien los van een bepaald besturingssysteem of browser (bijvoorbeeld Apple Safari of Google Chrome). Eén versie van ouderlijk toezicht is dus voldoende om alle apparaten te beveiligen. Het nadeel is dat er kosten zijn verbonden aan het gebruik.

   Dit zijn bijvoorbeeld versies van ouderlijk toezicht die je kunt overwegen: Qustodio, Norton Family Premier of Kliksafe. Welke het meest geschikt is hangt vooral af van wat jij belangrijk vindt bij ouderlijk toezicht. Om een keuze te maken moet je je er even goed in verdiepen, maar het is de moeite waard. Het vergroot de online veiligheid echt.

3. Plak de camera af
   

   Vertel je kind hoe hij moet omgaan met de camera op zijn tablet, telefoon of computer en wat de risico’s ervan zijn. Beveilig de camera tegen hackers die je kind ongemerkt filmen. De gemakkelijkste oplossing is om iets over de camera te plakken, bijvoorbeeld een stukje ducttape of een pleister.

4. Gebruik een kinderzoekmachine
   

   Er zijn een aantal zoekmachines speciaal voor kinderen, zoals Jeugdbieb.nl, Meestersipke.nl en Koekeltjes.nl. Deze zoekmachines laten alleen zoekresultaten zien die geschikt voor kinderen zijn. Ook voorkom je dat je kind gaat zoeken op onderwerpen die nog niet geschikt voor hem zijn.

5. Kindervariant van YouTube
   

   Kijkt je kind graag filmpjes? Laat hem dan kijken via YouTube Kids. Hier vind je categorieën voor verschillende leeftijden. Ook kun je de schermtijd beperken of bepaalde video’s blokkeren om veilig internetten te garanderen. Zo voorkom je dat je kind via het doorklikken bij video’s terechtkomt die niet geschikt voor hem zijn.

Lees ook: Zo herken je geschikte apps voor kinderen

Diploma veilig internetten

Sinds 2018 krijgen kinderen uit groep 5 tot en met groep 8 het lespakket Diploma Veilig Internet op school aangeboden. Je kind leert hierin alles over de risico’s van internet en hoe hij daar bewust mee omgaat. Er komen vijf thema’s aan bod:

1. Wie ben jij? Over wat persoonlijke informatie is en wat je kind (onbewust) vrijgeeft op het internet.
2. Ik surf veilig! Over privacy-instellingen, wachtwoorden, phishing en hacking.
3. Is alles waar? Over beïnvloeding, clickbait, reclame (te mooi om waar te zijn).
4. Speurneuzen! Over het opzetten en toepassen van een goede zoekstrategie.
5. Meedoen! Over vloggen, selfies en persoonlijke informatie weggeven.

Bekijk hier wat het lespakket inhoudt:

Meer informatie?

• Zo voed je je peuter digitaal op
• Hoeveel beeldschermtijd is (niet) oké?
• Zo krijg je je kind achter een beeldscherm vandaan (zonder drama!)

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bron: VPNgids.nl

Koptelefoons en kindertablets:

JBL kinderkoptelefoon

€ 99,99 bij

Alcatel 1T7 Family - Kindertablet

€ 99,99 bij

Kurio Tab Ultra 2

€ 99,99 bij

Gesponsord

Praktisch en veiligheid

• Volare Kinderfiets

  Volare Melody 18 inch kinderfiets
• Kids Helm

  Veloretti Headgear-collectie
• Autostoeltje

  Bevestiging met Isofix en Top Tether

POGS kinderkoptelefoon

€ 99,99 bij