Kind veilig internetten
De eerste stap naar veiligheid is bewustzijn en betrokkenheid. Als je weet welke gevaren er zijn, en hoe je je kind kunt beschermen, loopt hij minder risico. Daarom is het belangrijk dat je eerst samen online op verkenning gaat. Zo kun je je kind stap voor stap wegwijs maken. Daarnaast kun je gebruikmaken van technische oplossingen, zoals digitaal ouderlijk toezicht via de instellingen op je apparaat of in een app.
Helaas heb je nooit honderd procent garantie dat je kind online veilig is en geen dingen ziet die niet voor zijn ogen geschikt zijn. Daarom kun je het beste, zolang je kind nog op de basisschool zit, hem binnen jouw zicht online laten gaan om veilig internetten te garanderen. Zo hou je een oogje in het zeil en kun je meteen hulp bieden wanneer er online iets gebeurt waarvan hij schrikt of als hij wordt gepest.
Veilig internetten: online gevaren
Uit onderzoek onder Nederlandse ouders met kinderen tussen 4 en 12 jaar blijkt dat 91 procent van de ouders zich zorgen maakt over de gevaren van het internet. Circa 15 procent van de ouders geeft aan dat hun kind een vervelende internetervaring heeft gehad. Het meest genoemd: in aanraking komen met porno, benadering door een volwassene en pesten. Hier de meest voorkomende online gevaren en risico's, hoe je ermee kunt omgaan en wat je kunt doen om de veiligheid van je kind beter te beschermen.
- 1
Ongeschikte beelden
Wist je dat ruim de helft van de basisschoolkinderen weleens online porno of andere heftige beelden heeft gezien? Zonder het instellen van ouderlijk toezicht, of andere technische vormen van bescherming, kunnen kinderen vrijuit internet ontdekken. Terwijl veel content niet geschikt is voor (jonge) kinderen. Als ze deze beelden toch zien, kunnen ze angstig worden of een onrealistisch beeld krijgen van de werkelijkheid.
Komt je kind toch in aanraking met ongeschikte beelden? Blijf rustig, luister en praat samen met je kind over wat hij online ziet, leg uit waarom bepaalde content niet geschikt is en gebruik eventueel filters of kindvriendelijke zoekmachines en benoem dat het oké is om vragen te stellen als iets online verwarrend of eng is.
Lees ook: Sexting en tieners, wat je als ouder moet weten - 2
Grooming: digitaal kinderlokken
Bij grooming probeert een volwassene online contact te leggen met kinderen met als doel seksuele handelingen of contact. Vaak doet de volwassene zich jonger voor om het vertrouwen van het kind te winnen. Groomers zoeken contact via platforms waar kinderen actief zijn, zoals TikTok, spelletjesplatforms zoals Minecraft en Roblox, of sociale media zoals Instagram.
Via chatfuncties kan een groomer proberen kinderen over te halen om contactgegevens te delen, seksuele handelingen voor de camera te doen, naaktfoto's te sturen of zelfs af te spreken in het echt. Deze gesprekken zijn meestal privé en moeilijk te controleren, ook met digitaal toezicht. Praat regelmatig met je kind over contact met onbekenden, leg uit dat sommige mensen zich anders voordoen dan ze zijn en dat ze niet altijd goede bedoelingen hebben. Spreek duidelijke regels af over het delen van persoonlijke gegevens, houd jonge kinderen in zicht tijdens online activiteiten. En maak duidelijk dat het kind altijd naar jou kan komen als iets vreemd of eng voelt, zonder dat hij bang hoeft te zijn voor straf.
Lees ook: Wat is grooming, en hoe ga je hier als ouder mee om? - 3
Cyberpesten: digitaal pesten
Er wordt online heel wat geruzied en gepest. Bijvoorbeeld door ongevraagd foto's te verspreiden, nepaccounts aan te maken, te hacken of elkaars computers te infecteren met een virus. Online is het veel makkelijker pesten, schelden en roddelen. Er is niemand die direct verhaal kan komen halen en er zijn geen volwassenen die ingrijpen.
Digitaal pesten is bovendien heftiger dan op het schoolplein, omdat het altijd en overal doorgaat. Ook thuis, waar je kind zich veilig hoort te voelen. Praat met je kind over cyberpesten en leer hem wat wel en niet oké is om te doen of zeggen. Dit moet vaak keer op keer worden uitgelegd, want kinderen kunnen de grens gauw vergeten en een gemeen 'grapje' is zo gemaakt. Kijk dus ook mee bij wat je kind online doet en meemaakt en praat regelmatig over welke gedrag wel en niet oké is.
Lees ook: Cyberpesten, wat is het en hoe ga je ermee om? - 4
Online challengesDe meeste online challenges zijn vrij onschuldig, zoals de planking challenge van een paar jaar geleden. Helaas komen er soms ook challenges voorbij die levensgevaarlijk zijn. Hierbij zijn kinderen gewond geraakt of liep het zelfs fataal af. Denk bijvoorbeeld aan de one chip challenge (het eten van een extreem pittig chipje), het choking challenge (je halsslagder dichtknijpen tot je (bijna) flauwvalt) en de tide pot challenge (een vaatwastablet eten). Grijp nieuwsberichten over challenges aan om het gevaar ervan met je kind te bespreken. Vaak gaat dit ook over groepsdruk. Tip: sta hier even bij stil als je (kind) mee wil doen met een challenge.
- 5
Misbruik van beeldmateriaal van je kind
Je kind kan foto's of filmpjes op social media zetten of delen via apps, die beter niet online kunnen verschijnen. Ook kunnen andere kinderen zonder toestemming minder leuke foto's of video's van jouw kind delen. Het is bijna onmogelijk om beeldmateriaal voorgoed weer offline te krijgen. Maak je kind hier bewust van als hij foto's of video's van zichzelf of anderen online wil zetten, of bijvoorbeeld van privacygevoelige informatie zoals zijn school. Leer hem om zich altijd even af te vragen: wil ik dat iedereen dit voor altijd kan zien? Lees ook: Foto's van je kind op social media, dit moet je weten - 6
DesinformatieOp internet circuleert veel onbetrouwbare informatie, zoals nepnieuws en hoaxes. Het is vaak moeilijk om te zien wat echt is en wat niet. Technologie, waaronder AI, maakt het tegenwoordig mogelijk om beelden, video's en teksten te bewerken of uit hun context te halen, waardoor nepcontent steeds realistischer wordt. Leg je kind uit dat je niet zomaar kunt aannemen dat alles wat online staat waar is, ook niet als een vriend een bericht deelt. Stimuleer hem om vragen te stellen, informatie te controleren en kritisch na te denken over wat hij ziet en leest.
Lees ook: Zo maak je kinderen mediawijs - 7
Ongewenste of onverwachte aankopen
Een online aankoop in de App Store is zo gedaan. Ook door je kind. Zeker als hij spelletjes speelt waarbij je extra credits of uitbreidingen kunt kopen. Dit worden in-app aankopen genoemd. De makkelijkste manier om dit te voorkomen is via ouderlijk toezicht of door via de instellingen van je tablet of smartphone in-app aankopen onmogelijk te maken. Je kunt in-app aankopen ook beveiligen met een wachtwoord. Zo heeft je kind altijd jouw toestemming nodig voor een aankoop. Mag je kind wel online geld uitgeven? Spreek dan duidelijk af hoeveel geld dat mag zijn. - 8
Extreme reacties of scheldpartijen
Op sociale media en onder YouTube-filmpjes komt soms veel scheld- en haattaal voor. Reacties kunnen extremer zijn dan wat je kind in het dagelijks leven hoort. Leg uit dat dit helaas vaker voorkomt op internet, maar dat het nog steeds niet oké is. Leer je kind dat hij er niet op hoeft te reageren en het vooral niet persoonlijk moet opnemen. Moedig hem aan om vervelende reacties te rapporteren, te blokkeren en het te bespreken met jou of een andere volwassene, zodat hij er niet alleen mee blijft zitten. - 9
Spam en virussen
Een ander risico zijn virussen en ongewenste reclames of mailtjes (malware of spyware). Een actueel antivirusprogramma op de computer of laptop is dan ook onmisbaar. Maak ook afspraken met je kind: laat hem nooit klikken op linkjes in berichten of in de comments onder een foto of video. Heeft hij een e-mailadres, laat hem dit dan niet noemen op sociale media. Er zijn speciale programma's die internet scannen op alles met een @ erin en zo miljoenen mailadressen verzamelen om spam aan te versturen.
Tips: veilig internetten
Omdat je je kind natuurlijk niet de hele dag op de vingers kunt (en wilt) kijken – zeker niet als hij wat ouder is – volgen hier tips om de online veiligheid van je kind te vergroten.
- 1
Praat met je kind
Voor de online veiligheid is het belangrijk om regelmatig en op een positieve manier te praten over het online leven van je kind. Over de leuke dingen en de gevaren, en wat je ertegen kunt doen. Maak het onderdeel van jullie dagelijkse praatje: hoe was het op school, met wie heb je gespeeld, heb je lekker getraind en heb je nog wat leuks gedaan op de tablet? Als je kind ouder wordt, heb je steeds minder zicht op wat hij online doet en meemaakt. Maar als dit normale gespreksstof is, zal hij er makkelijker over blijven praten of jouw hulp erbij vragen.
Tip: Praten met je peuter: zo voer je een goed gesprek - 2
Ga zelf bewust om met internet en schermtijd
Uit onderzoek blijkt dat 72% van de ouders wel eens informatie van hun kind online deelt, bijvoorbeeld foto's (57%) of verjaardagen inclusief geboortedatum (31,8%). Je kind kan deze informatie later tegenkomen, zelfs als jij het weer hebt verwijderd. Wil je iets over je kind posten, sta dan stil bij de mogelijke risico's én het voorbeeld dat je hiermee geeft. Bedenk ook dat je eigen schermgebruik en online gedrag een voorbeeldfunctie heeft: kinderen leren veel door te kijken hoe jij zelf met sociale media omgaat. De website Kijk even écht staat met grappige animaties stil bij de rol die jij als ouder hebt in de mediaopvoeding van je kind. - 3
Ouderlijk toezicht instellen
Met digitaal ouderlijk toezicht kun je je kind beschermen tegen bepaalde content, volgen wat hij online doet en schermtijd instellen. Je kunt ouderlijk toezicht regelen via je internetprovider of je besturingssysteem, vaak is dit gratis. Ook zijn er betaalde apps voor, die meestal completer zijn. Bijvoorbeeld Qustodio, Norton Family Premier of Kliksafe. Je kunt ze op verschillende apparaten installeren, dus één versie van ouderlijk toezicht is voldoende om alle apparaten te beveiligen. Welke het meest geschikt is hangt af van wat jij belangrijk vindt bij ouderlijk toezicht. Het is de moeite waard om je daar even in te verdiepen, want het vergroot de online veiligheid echt. - 4
Plak de camera af
Leer je kind bewust om te gaan met de camera op tablet, telefoon of computer en bespreek de mogelijke risico's. Controleer privacy-instellingen en zorg dat software up-to-date is, zodat hackers minder kans krijgen. Een eenvoudige extra maatregel is om de camera af te dekken met een sticker, stukje ducttape of een speciale schuifkap wanneer deze niet gebruikt wordt. - 5
Gebruik een kinderzoekmachine
Er zijn een aantal zoekmachines speciaal voor kinderen, zoals Jeugdbieb.nl, Meestersipke.nl en Koekeltjes.nl. Deze zoekmachines laten alleen zoekresultaten zien die geschikt voor kinderen zijn.
Lees ook: Zo herken je geschikte apps voor kinderen
Bron: VPNgids.nl
