Straffen van je kind: heeft het nut?

Straffen is niet leuk. Niet voor je kind, niet voor jou. Naderhand voel je je meestal erg vervelend. Meestal komt dat omdat je niet op de juiste manier hebt gestraft, of omdat je weet dat je het had kunnen voorkomen.

Wees zuinig met straffen

Straffen heeft alleen zin als je kind daardoor begrijpt wat hij fout heeft gedaan, als het ongewenste gedrag hierdoor wordt afgeleerd en als je kind oud genoeg is. Een 2-jarige geef je geen week huisarrest omdat hij van de chocola voor de visite heeft gesnoept.

Natuurlijk is straf soms onvermijdelijk. Maar wees er altijd zuinig mee. Al was het alleen, omdat de straf zelf dan zo gewoon wordt dat je kind er zich op een gegeven moment niets meer van aantrekt.

Wat wil je bereiken?

Bij een peuter of kleuter die constant zijn grenzen aan het verleggen is kun je als je wilt, de hele dag mopperen en straffen. Maar dat wil je niet. Stel prioriteiten. Wat vind je nu écht belangrijk, wat zijn jouw grenzen?

Kinderen leren vooral van hun ouders. Hoe zij met anderen omgaan en hoe zij met je kind omgaan: wordt er genoeg rekening met zijn belangen gehouden? Dit bepaalt ook zijn sociale vaardigheid.

Gesponsord

Speelgoed

Hoe grijp je in?

Probeer straf te vermijden. Geef veel aandacht aan wat je kind goed doet, waardoor hij vanzelf dat goede gedrag gaat herhalen. Kijk ook eens naar de situatie waarin ongewenst gedrag vaak voorkomt. Misschien kun je daar wat aan veranderen. Een kind dat ’s ochtends altijd loopt te treuzelen kun je misschien ’s avonds al kleding uit laten kiezen.

Helpt het niet, zet hem of haar dan eens in ondergoed in de auto, en zeg dat het tien minuten heeft om de kleding aan te trekken, of anders de hele dag in zijn ondergoed op school loopt.

Je hoort steeds vaker dat het goed is om op te voeden zonder (of met minder) belonen en straffen. Maar hoe doe je dat dan en waarom zou dat fijner en beter zijn? In de praktijk is liefdevol begrenzen en voorkomen van dreigen en straffen lang niet altijd gemakkelijk.

tip

Lik-op-stuk beleid

Dit lijkt keihard, maar hierover is wel degelijk pedagogisch nagedacht. Je confronteert je kind op deze manier met de gevolgen van zijn (ongewenste) daden. Daar kun je al heel jong mee beginnen. Bijvoorbeeld: laat je peuter zelf een doekje halen als hij iets heeft omgegooid. Of laat hem de toren van zijn broertje herbouwen als hij die (expres) heeft omgeschopt. Een straf moet juist heel direct zijn, het moet verband houden met hetgeen dat misgaat.

Tips tijdens de peuterpuberteit

Als je kind of jij driftig wordt, is het goed hem even apart te zetten. Even afkoelen allebei. Stuur hem niet naar bed, anders wordt gaan slapen een soort straf, zet hem niet in een donkere ruimte en doe nooit de deur op slot! Een paar minuten op een stoeltje in de hoek of op z’n hoogst op de gang, en jullie kunnen er allebei weer tegen. En vooral niet vergeten: daarna weer vriendjes worden.

Volgens kinderpsycholoog David Fontana zijn er 3 redenen om te straffen:

voorkomen dat je kind de volgende keer weer stout is
hem betaald zetten als hij stout was
lucht geven aan je eigen gevoelens

Nummer 1 is de enige juiste reden om te straffen. Soms kiezen ouders voor 2 of 3. Als je echt uit je slof bent geschoten, kun je daar zelf ook erg van schrikken. Je wist niet dat je zo kwaad kon worden.

Jij bent ook maar een mens

Als ouder hoor je de wijste te zijn. Je mag jouw geestelijk en lichamelijk overwicht niet misbruiken. Ook al kunnen kinderen soms wel het bloed onder je nagels vandaan halen. Het overkomt ons allemaal wel eens dat we onze zelfbeheersing verliezen.

Ben je uit je slof geschoten, leg je kind dan uit waarom je zo boos bent geworden. Dat je het zo vervelend vindt dat jij hem elke maaltijd moet corrigeren. Dat je liever gezellig met elkaar van de maaltijd geniet. Maar dat het nooit de bedoeling is geweest om haar pijn te doen. Bespreek met haar hoe het probleem in de toekomst voorkomen kan worden.

Je kind slaan is vernederend

Door te slaan wordt je kind letterlijk bang voor je. Het leert hem dat een groot mens het recht heeft om een klein mens pijn te doen. Dat agressie agressie opwekt. Een kind slaan, betekent tegelijkertijd dat je hem vernedert.

En een straf mag vervelend, maar nooit vernederend zijn. Door je kind te slaan neemt je kind waarschuwingen pas serieus als er geslagen wordt. Naast de emotionele schade die je je kind aandoet, kun je je kind ook echt pijn doen. Flink door elkaar rammelen kan bij een kind al hersenletsel veroorzaken.

Nog meer foute straffen

Slaan is dus geen optie. Pas ook op dat je niet dubbel straft. Niet: je mag de hele week geen tv meer kijken én je moet om half 7 naar bed. Een straf moet altijd in verhouding staan met het foute gedrag. De straf moet rechtvaardig zijn en juist op deze leeftijd in direct verband staan met de overtreding.