Djanifa da Conceicao vlogt als VerlosMoeder: 'Niet-inclusieve geboortezorg kan tot gevaarlijke situaties leiden'

Leestijd 9 minuten • 28 april 2023, 13:43

Verloskundige Djanifa da Conceicao (34) vlogt als VerlosMoeder en strijdt voor inclusieve geboortezorg. Zelf zwanger put ze vertrouwen uit de kennis die ze heeft opgedaan als professional. 'Niets werkt zo kalmerend als voldoende voorkennis – dán kun je de juiste keuzes maken.'

Lees verder onder de advertentie

De 34-jarige Djanifa da Conceicao is bekend van haar platform VerlosMoeder, waar ze aanstaande ouders – en andere geïnteresseerden – inspireert en informeert met haar kennis als verloskundige en haar persoonlijke ervaringen. In haar vlogs laat ze zien hoe een 24-uursdienst in haar Rotterdamse praktijk eruitziet. En stiekem is Djanifa, moeder van Yuna (4) en zwanger van haar tweede kind, ontzettend blij dat het eerste trimester achter haar ligt. 'Nachtdiensten draaien als je heel moe en misselijk bent, is best heftig. Gelukkig voel ik me nu weer supergoed, want binnenkort gaan we verhuizen, begin ik mijn eigen verloskundigenpraktijk én komt mijn boek uit.'

Hoe kwam je op het idee van VerlosMoeder?

'In coronatijd werden veel voorlichtingsavonden geschrapt en de contactmomenten in de praktijk beperkt. Ik miste de connectie met mensen. Soms moesten we vrouwen verwijzen naar dure cursussen. Ik dacht: hoe kan ik helpen? Op dat moment gaf ik zelf borstvoeding en besloot ik mijn tips online te delen. Ik had het geluk dat ik de kennis letterlijk in huis heb: mijn man is regisseur en pakte meteen zijn camera erbij. We zijn een goed team samen.'

Lees ook: Zwangerschapscursussen, welke past bij jou?

Lees verder onder de advertentie

En nu komt VerlosMoeder – het handboek! Waarom?

'Allereerst wil ik nuance brengen in de geboortewereld. Het gaat nu vaak over twee extremen: óf de ruggenprik wordt al op de drempel gezet óf alles gaat vanzelf zolang je maar een zoutlamp hebt. Bij wijze van spreken natuurlijk, maar toch: ik mis alle opties hiertussen. Ik ben zelf een middenmootmens die graag verschillende manieren bij elkaar sprokkelt: daarbinnen volg ik dan mijn eigen mening. Ik verstrek alle informatie op een heldere en toegankelijke manier, waardoor mensen hun eigen keuzes kunnen maken.'

Wat maakt jouw boek verder anders dan al die andere boeken?

'Veel boeken rondom zwangerschap en geboorte zijn gericht op witte heterostellen met witte baby's. Niet alleen de plaatjes, maar ook de teksten. Onderwerpen als eczeem herkennen bij je baby of zwangerschapsvlekken tijdens de zwangerschap: de meeste tekst en informatie is gebaseerd op mensen met een witte huid. Wat mij betreft wordt het hoog tijd om dat inclusief te maken. Mijn handboek is voor alle soorten ouders: waar moet je bijvoorbeeld beginnen als je zonder partner of als homostel zwanger wilt worden? Ook in de illustraties zie je die verscheidenheid terug. Ik wil mensen informeren. Zonder oordeel, nuchter en simpel uitgelegd. Want sommige informatie is gewoonweg achterhaald.'

Lees ook: 15x kinderboeken met diversiteit (en waarom dit zo belangrijk is)

Lees verder onder de advertentie

Zoals?

'Ooit werd onderzocht of vrouwen na een keizersnee een tweede keer wel of niet vaginaal zouden kunnen bevallen. Hierin werd etniciteit meegenomen als bepalende correctiefactor. Met andere woorden: iemand van kleur krijgt op basis van huidskleur bij voorbaat een soort 'strafpunten' en wordt zo sneller richting een herhaalkeizersnee gestuurd. Hoewel inmiddels is bewezen dat dit onderzoek niet klopt, sijpelt de informatie niet goed door in de geboortezorg en krijgen veel vrouwen van kleur per definitie een herhaalkeizersnee. Plat gezegd: een arts ziet een kleur en handelt naar het protocol dat hij daarvoor kent. En dat blijft gebeuren zolang er geen ophef over ontstaat, ook omdat vrouwen überhaupt niet weten dat dit een factor is die hen mogelijk negatief beïnvloedt.'

Hoe komt het dat de geboortezorg 'achterloopt'?

'Veel apparatuur of methoden stammen uit de periode dat er nog weinig zwarte mensen in Europa waren. En het gekke is: ook nu de maatschappij er al lange tijd anders uitziet, worden in onderzoeken nog steeds weinig zwarte mensen geïncludeerd, waardoor je deze dingen in stand houdt. Ondanks alle beschikbare wetenschappelijke informatie duurt het decennia voordat alles is doorvertaald in de (geboorte)zorg. Ik probeer daarom inclusief te zijn door de juiste informatie naar de juiste mensen te brengen, zodat vrouwen hun eigen weloverwogen keuzes kunnen maken. Hopelijk worden zorgverleners zich ook bewuster van de verschillen tussen zwangeren van kleur en witte zwangeren. Een niet-inclusieve geboortezorg kan tot gevaarlijke situaties leiden.'

Lees ook: Het belang van representatie voor kinderen

Lees verder onder de advertentie

Hoe bedoel je?

'Longembolie is de grootste oorzaak van moedersterfte in Nederland. Vrouwen met een Sub-Saharaanse achtergrond hebben drie keer meer kans op moedersterfte dan een witte Nederlandse vrouw, puur door een te late herkenning van bepaalde klachten. Simpel gezegd: als iemand belt met pijn op de borst, dan vraagt een arts standaard of je bleek ziet of roze wangen hebt. Kleine dingetjes waarin een donker persoon zich minder herkent en die niet als zodanig zal benoemen. Waardoor een arts mogelijk op een ander spoor terechtkomt en het te laat kan zijn.'

Zijn er voor baby's van kleur ook dergelijke risico's?

'Zeker. Vlak na de geboorte kan je baby geel zien; dat is niet alarmerend, maar wel een graadmeter. De huidmeter die hiervoor is ontwikkeld, is gekalibreerd op een witte huid. Dat betekent: hoe donkerder de huid, hoe onbetrouwbaarder de uitslag. Met andere woorden: een donker kind wordt mogelijk te laat behandeld, omdat de huidmeter aangeeft dat het 'goed' is, terwijl die uitslag in werkelijkheid onbetrouwbaar is. Daarom adviseer ik ouders met een donker kind om zo'n test altijd via het bloed te laten doen.'

Kun je als professional onbevangen zwanger zijn?

'Ja, ik weet wat er kan gebeuren, maar ook dat het niet vaak voorkomt dat het grandioos misgaat. Dat maakt me nuchter en vol vertrouwen. Het voelt alsof ik alle scenario's heb gelezen, maar alleen nog niet weet welke ik krijg. Zónder al die basisinformatie over keuzes, kansen, risico's over thuis bevallen of borstvoeding had ik me waarschijnlijk meer laten leiden door mijn omgeving. Al die voorkennis werkt voor mij dus juist kalmerend.'

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Stress tijdens de zwangerschap, zo beperk je het

Je bent vijftien jaar samen met Edson, hadden jullie al lang een kinderwens?

'Ja, maar we wilden het juiste moment afwachten. Ik wilde per se eerst mijn opleiding verloskunde afronden, beginnen met werken en trouwen. We wilden financieel en emotioneel klaar zijn voor een kind. Misschien komt dat heel gecalculeerd over, maar ik wil mijn kinderen de stabiele basis bieden die ik zelf moest missen.'

Uit wat voor gezin kom je zelf?

'Een chaotisch nest – mijn moeder had negen kinderen. Op zesjarige leeftijd werd ik, en de rest, uit huis geplaatst vanwege huiselijk geweld. We kwamen bij verschillende gezinnen terecht, wat onze onderlinge band aantastte. Ik spreek mijn broers en zussen nog wel, maar de intieme band van 'samen onder één dak opgroeien' ontbreekt. Die lading wil ik absoluut niet meegeven aan Yuna en haar toekomstige broer of zus, maar natuurlijk hóóp ik dat ze elkaars beste maatje worden. Ik kijk ernaar uit om dezelfde hoeveelheid liefde ook weer in dit kind te stoppen; dan geef ik de best denkbare basis al mee.'

Lees verder onder de advertentie

Heb je nog contact met je biologische moeder?

'Nee. Uiteraard is dat een groot gemis, daarom ben ik dankbaar voor mijn lieve schoonmoeder aan wie ik veel steun heb. Maar toch, het gemis van een moeder zal er altijd zijn. Het maakt dat ik in het moederschap nog best zoekende ben; ik heb geen goed voorbeeld gehad. Ik kijk veel 'af' bij anderen, waarbij je het risico loopt om alleen de mooie dingen eruit te pikken. Hierdoor ben ik soms wel hard voor mezelf, ik wil te graag een perfecte moeder zijn. Ik moet nog leren om coulanter en zachter voor mezelf te zijn. Maar dat gaat lukken. Zo dacht ik altijd dat mijn kind geen tv zou kijken, geen suiker zou eten, want: zo hoort het. Maar dat neem ik volledig terug. Alles gaat om een goede balans.'

Wat vind je het lastigst aan samen een kind opvoeden?

'Dat ik moet leren accepteren dat Edson over sommige dingen ánders denkt. Niet extreem anders, maar wel in kleine dingetjes. Zo betekent een goede mamadag voor mij: veel ondernemen, naar buiten, lekker naar de kinderboerderij. Edson vindt het juist heerlijk om thuis een theekransje met Yuna te houden, beetje legoën, rustig een filmpje kijken en gezellig op de bank hangen. In het begin had ik daar echt moeite mee: wat een lui gedoe. Die druk gaf ik hem ook mee – niet heel aardig. Totdat Edson vroeg waaróm ik eigenlijk zo boos deed: als kind waren dit soort dagen met zijn ouders zijn lievelingsdagen. Zo had ik het nog niet bekeken. Nu genieten we ervan dat we allebei iets van onszelf aan onze dochter kunnen meegeven.'

Lees ook: Opvoedissues? Zó word je het met elkaar eens

Lees verder onder de advertentie

Pak je iets ánders aan dan de eerste keer?

'Ik laat meer rust toe en accepteer de situatie meer zoals die is in plaats van te vechten voor een perfect plaatje. Dat geldt ook voor borstvoeding: de vorige keer was het een flinke struggle om aan te leggen, terwijl kolven me goed afging. Achteraf worstelde ik te lang door: ik zal nu eerder beslissen om het bij kolven te houden. Ik zal meer mijn gevoel volgen.'

Vind je de mening van anderen een nadeel?

'Zeker niet, ik beschouw het zelfs als een voordeel dat ik in mijn werkveld veel verschillende vrouwen, situaties, methodes en manieren tegenkom. De meeste mensen kennen alleen hun eigen situatie of die van hun meest intieme kring. En als die kring iets totaal anders ziet of doet dan jij, dan kun je je best onzeker voelen in bepaalde keuzes. Al die verschillende culturen, karakters en manieren maken mijn wereld een stuk groter. Mede daarom ben ik zo dol op dit vak. Ik haal de meeste voldoening uit een-op-een-zorg, met de bevalling als kers op de taart, vandaar dat ik binnenkort mijn eigen praktijk start. Het is waardevol om maandenlang iemands hand vast te houden, maar het is ook mooi om die hand weer los te laten. Dan zie ik met eigen ogen dat het goed gaat met moeder en kind en vlieg ik weer weg, als een soort Mary Poppins.'

Wat wil je je kinderen meegeven?

'Ik wil ze laten kennismaken met verschillende typen mensen. Want dán kan de wereld een heel mooie plek zijn. Ik zie dagelijks met hoeveel liefde en zorg mensen bezig zijn met hun zwangerschap en hun baby, ik wandel binnen op hun meest kwetsbare momenten, dat is prachtig. Mijn dochter is van nature al heel liefdevol naar anderen: ze begrijpt het, denk ik, ze zíét de schoonheid.'

Lees verder onder de advertentie

Dit is Djanifa

De Rotterdamse verloskundige Djanifa da Conceicao (34) is bekend van haar platform VerlosMoeder, waarop ze mensen een kijkje biedt in de wereld van de verloskunde. Op 16 mei verschijnt bij uitgeverij Lev. haar boek VerlosMoeder – het handboek. Djanifa is getrouwd met Edson en samen hebben ze een dochter, Yuna (4). Nummer twee is onderweg.

Geïnteresseerd in het boek van Djanifa? Reserveer dan nu VerlosMoeder – het handboek!

Tekst: Kim Hopmans – Beeld: Hannah Lipowsky

Lees verder onder de advertentie