Lees ook: Ouders werken steeds meer maar willen dat eigenlijk niet, blijkt uit ons jubileumonderzoek
Herinner je je het nog? De kinderloze tijd waarin je naast een werkweek nog een bruisend sociaal leven leidde, tijd had om je relatie te onderhouden én nog af en toe wat voor jezelf kon doen. En toen kwam er een kind. En daarmee chronisch tijd- en slaapgebrek. Hoe je nog op meerdere terreinen kunt presteren, is je soms een raadsel. Waar is die balans? Misschien een geruststelling: je bent lang niet de enige die zich dat afvraagt. Uit legio onderzoeken – van bijvoorbeeld het Sociaal en Cultureel Planbureau, de Emancipatiemonitor, het Nederlands Jeugdinstituut en eigen onderzoeken van Ouders van Nu – blijkt dat de ruime meerderheid van de werkende ouders in Nederland het moeilijk vind om werk en gezinsleven met elkaar te combineren. Meer dan de helft zegt geen tijd over te houden voor zichzelf. En bijna de helft van de ouders voelt zich tekortschieten naar zowel het werk als het thuisfront. Is succesvol zijn op je werk én gelukkig thuis een utopie? Zeker niet. Emmeliek Boost, pedagoog, GZ-psycholoog en auteur van het boek WIN-WIN Werk en Gezin, geeft tips voor een betere werk-privébalans:
Deel de zorg, vanaf het begin
'Veel vrouwen verdelen de taken pas als ze na hun verlof hun werk weer hervatten. Vanuit de gedachte: ik ben toch thuis, dus ik kan er 's nachts het beste uitgaan, de baby voeden, en de meeste huishoudelijke taken oppakken. Deze taakverdeling lijkt logisch, maar daarmee ontneemt ze haar partner in het begin de kans om bedreven te raken in het ouderschap. Met de nieuwe regeling van negen weken gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof krijgen ouders meer tijd om te wennen aan de nieuwe gezinssituatie. En om samen te ervaren wat de beste rolverdeling is rond werk en zorg. Maak hier gebruik van. Laat als bevallen vrouw je partner delen van de zorg voor jullie kind en taken in het huishouden oppakken. Het is goed om de zorg af en toe uit handen te geven aan een ander waardoor je brein even kan opladen. Zet ook een voorbeeld voor de kinderen. Als de moeder de spil is, dan zijn dochters geneigd dit gedrag later te kopiëren en hun carrière minder op de voorgrond te zetten.'
Ook interessant: Ouders maken vaker gebruik van kinderopvang
Doorbreek het gevoel van continu 'aan' staan
'Van de werkende moeders zegt 92 procent dat het werk niet ophoudt als ze kantoor verlaten hebben. Ze staan altijd 'aan'. Met het hybride werken is er nu voor ouders enerzijds meer regie, maar de scheiding tussen werk- en gezinstijd is grotendeels weggevallen. Het digitaal vergaderen, 's avonds toch nog even voor je werk inloggen, maakt dat het werk in privétijd doorgaat. Met als gevolg dat beide ouders veel tijd achter het scherm doorbrengen. Mijn advies: pas bewust mini 'energizers' toe: twee tot vijf minuten om de twee uur is al voldoende. Een loopje naar het koffiezetapparaat, een praatje met een collega of het blokje om in je pauze. Neem die tijd ook op een thuiswerkdag. Elke beweging werkt als een energizer. Hierdoor krijg je op tijd een dopamineshot. Dopamine is een stof in je hersenen die ervoor zorgt dat je je opgewekt voelt. Een tekort aan dit stofje heeft een negatief effect op je lichaam. Daarom is het belangrijk dat dit niveau op peil blijft.'
Check je energieniveau
'Het spitsuur in de ochtend en de avond levert vaak stress op. Zit je laag in je energie, dan schiet je gemakkelijker uit je slof. Trekt je kind op zo'n moment zijn schoenen steeds weer uit terwijl ze aan moeten, dan kan er vanbinnen iets knappen, met als gevolg dat je jezelf zijn schoenen door de kamer ziet smijten. Kind over zijn toeren, en jij ook. Door jezelf bij het opstaan een cijfer van 0 tot 10 te geven, meet je als het ware je energieniveau. Heb je er weer een gebroken nacht op zitten? Dan start je de dag wellicht met een 3. Geef dit bij je partner aan, zodat die bepaalde taken op zich neemt. Jij gaat iets doen wat je meer oplaadt, zoals het ontbijt klaarzetten en een kop koffie drinken. Vervolgens lukt het je om je kinderen aangekleed en wel zonder strijd aan de ontbijttafel te krijgen. Je cijfer schiet naar een 5. Met een goed gevoel breng je je kinderen naar de opvang of school. Onderweg naar je werk luister je misschien muziek: je zit inmiddels op een 7. Je werkdag start zo een stuk prettiger en effectiever. Goed zelf-management helpt je om zowel succesvol op het werk als gelukkig thuis te zijn.'
Lees ook: Kinderopvang, welke kies je?
Reken af met spitsuurstress
'Wil je je kinderen zonder strijd naar school of de opvang krijgen? Zet hun favoriete muziek op of gebruik een timer, want kinderen onder de zes jaar hebben geen benul van tijd. Muziek is een van de krachtigste manieren om het brein op te laden. Als de muziek of de timer afloopt, is het tijd om de jas aan te trekken. Of gebruik dagritmepicto's: afbeeldingen van activiteiten van de dag. In de vorm van magneten voor op de koelkast of kaarten voor aan de muur. Kinderen zetten zelf de volgorde klaar en vinken de picto's zelf af. Ze zijn op deze manier zelf gemotiveerd op tijd het huis uit te gaan.'
Negeer en reageer neutraal
'Wat doe je als je kind toch de strijd aangaat? Doe liever helemaal niets, want jouw reactie versterkt het protest of de boze driftbui. Negeren betekent verbaal en non-verbaal geen enkele reactie geven. Accepteer de bui van je kind en ga gewoon door waar je mee bezig was. Kies een rustig moment om je kind er weer bij te betrekken en geef hem op neutrale toon een opdrachtje, alsof er niets gebeurd is.'
Meer lezen? Vriendschappen onderhouden nadat je moeder bent geworden: hoe doe je dat?
Grip op je werksituatie
'Buikgriep, koorts, oorontsteking: soms lijkt de opvang wel wekelijks te bellen met de vraag of je je kind kan komen ophalen. Ouders met jonge kinderen moeten vaak improviseren. Hoe mooi zou het zijn als werkgevers ziekteverzuim ophangen aan de levensfase van de kinderen van zijn werknemers? Waar kinderen onder de vier jaar wonen, brandt er 's nachts altijd wel ergens een lichtje. Het is belangrijk dat werkgevers in deze fase meedenken. Wanneer werknemers een disbalans ervaren tussen werk en privé, zijn ze namelijk drie keer zo vaak geneigd om van baan te veranderen. Uit onderzoek blijkt dat flexibele werktijden en regelmogelijkheden het geluk van werknemers vergroot. Wat de definitie van geluk is, is voor iedereen anders. Maar het heeft wel iets te maken met een tevreden gevoel van grip-op-je-situatie hebben. Dit start bij het bedrijfsleven. Dus werkgevers: hou rekening met de gezinsomstandigheden van je werknemers. Denk mee. En wat je zelf kunt doen? Voel je niet schuldig als je om 17 uur van kantoor vertrekt om je kinderen op te halen. En log niet 's avonds om 21 uur weer in, als je kinderen op bed liggen. Praat hierover met je werkgever of ga op zoek naar een baas die goed snapt wat er speelt in het leven van ouders met jonge kinderen.'
Tekst: Esmee Weerden