Wat is hCG?
Het lichaam maakt allerlei hormonen aan die de organen en cellen vertellen wat er moet gebeuren in het lijf. Oestrogeen, adrenaline, melatonine, geslachtshormonen, eiwithormonen, bloedsuikerspiegelhormonen: het zijn zomaar wat voorbeelden.
Het hormoon humaan choriongonadotrofine, hCG (ook wel het zwangerschapshormoon genoemd), wordt aangemaakt en afgescheiden door een bevruchte eicel om het lichaam te waarschuwen: er is een zwangerschap. Daar begint de eicel mee zodra die is ingenesteld in de baarmoederwand.
Wat doet het zwangerschapshormoon?
HCG gaat direct bij aanvang van de zwangerschap, nog voordat jij weet dat je in verwachting bent, aan het werk. De eileiders krijgen een seintje dat ze geen eicellen meer hoeven te maken en de menstruatiecyclus stopt.
Bij de eisprong kwam het eitje vrij uit een omhulsel: het corpus luteum. HCG zorgt ervoor dat dit 'geel lichaam' niet wordt afgebroken, waardoor het progesteron blijft produceren. Progesteron zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies, waarin de bevruchte eicel zich heeft genesteld, intact blijft en dat de menstruatie uitblijft.
hCG-waarde: in verwachting of niet?
Je hebt net op een staafje geplast en zit te wachten op de uitslag van je zwangerschapstest. Hoe komt het dat het verlossende staafje wel of niet verschijnt? Dat komt door de aan- of afwezigheid van HCG (vanaf twaalf tot veertien dagen na de bevruchting). Je voelt je niet lekker en laat voor de zekerheid bloed prikken. Welke bloedwaarde verklapt een zwangerschap? HCG (vanaf elf dagen na de bevruchting).
Dit zwangerschapshormoon laat dus zien of je überhaupt zwanger bent. Maar niet iedere zwangere vrouw heeft dezelfde hCG-waarde in haar bloed. Daarom kan het voorkomen dat de zwangerschapstest die je thuis doet een negatief resultaat (niet zwanger) geeft, terwijl je wél in verwachting bent. In principe kun je de eerste dag dat je overtijd bent al een test doen. Als je een week wacht, heb je meer zekerheid.
TIP: je kunt ook online je zwangerschapstest kopen
Wat doet het zwangerschapshormoon?
Het hCG-hormoon is onmisbaar voor de groei van je baby. Zonder hCG houdt een zwangerschap geen stand. Het zet vet om in energie dat weer wordt gebruikt om de groei van het embryo te stimuleren. En hCG beschermt de 'pinda' tegen jouw immuunsysteem, zodat dat het embryo niet afstoot.
hCG en zwangersschapskwaaltjes
Helaas heeft hCG ook een keerzijde: zwangerschapskwaaltjes. Misselijkheid, hoofdpijn, gevoelige borsten, vermoeidheid, een zwakkere blaas, duizeligheid, stemmingswisselingen: de schuldige is hCG.
hCG piek tijdens de zwangerschap
Waarom dat in het eerste trimester van de zwangerschap meestal het ergst is? In het eerste trimester van de zwangerschap maakt je lichaam veel meer hCG aan dan nodig, met een piek rond de 9 weken tot 11 weken. Daarna vermindert de hCG-productie: het hCG heeft zijn werk grotendeels gedaan, de belangrijkste organen en lichaamsstelsels van de baby zijn ontwikkeld.
Waarom zijn de hCG-waarden belangrijk?
De hCG-waarde kan soms een indicatie geven van de fase van de zwangerschap en ook iets vertellen over het verloop ervan. Een zwangerschap wordt gerekend vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie, ook al ben je dan nog niet zwanger, en ook al heb je misschien niet een regelmatige cyclus van vier weken. Veertig weken zwangerschap zijn dus eigenlijk in werkelijkheid 38 weken.
De meeste zwangerschapstesten meten het hCG vanaf 25 iu/l, of 25 miu/ml. Dit komt, bij een regelmatige menstruatiecyclus van vier weken, overeen met een zwangerschapsduur van vier weken, gerekend vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie. Dit is dan twee weken na de bevruchting.
Een bloedtest geeft over het algemeen vanaf dag 25 uitsluitsel. Een urinetest kun je doen vanaf dag 28. Bij de meeste zwangerschappen is de hoeveelheid hCG dan rond de 25 iu/l. Bij een relatief lage hCG-spiegel, die op dat moment onder 25 iu/l ligt, geeft een test een vals negatief resultaat. Daarom is het slim om te wachten met testen tot je 35 dagen zwanger zou zijn: één week over tijd.
hCG-waarden tabel
In deze tabel wordt de hCG-hormoonspiegel uitgedrukt in international units per liter: iu/l. In het algemeen verdubbelt de hCG-waarde zich in het begin om de drie dagen. De hCG-waarde per week:
Relatief hoge hCG-waarde
Het zou kunnen zijn dat een hoge hCG-waarde wordt veroorzaakt doordat er sprake is van een zogeheten molazwangerschap. Een bizar hoge hCG-spiegel kan duiden op een meerlingzwangerschap. Een echo kan in beide gevallen uitsluitsel geven.
Relatief lage hCG-waarde
Een lage hCG-waarde is niet direct aanleiding tot paniek, maar wel is het zo dat wanneer het hCG laag begint en laag blijft, dit zou kunnen duiden op een aanstaande miskraam. Het zou kunnen betekenen dat het lichaam zich voorbereidt op afstoting van het embryo en het afbreken van baarmoederslijmvlies. Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap zou ook de oorzaak kunnen zijn van een lage hCG-spiegel.
Belangrijk om te weten als je direct na een miskraam opnieuw probeert zwanger te raken: hCG doet er na een miskraam ongeveer vier tot zes weken om helemaal te verdwijnen uit je lichaam. Als je in die tijd een zwangerschapstest doet, kan die door de aanwezigheid van het hCG hormoon dus vals positief uitvallen. Nog minimaal een week wachten met de test of het raadplegen van een arts is dan raadzaam.
Pas op met conclusies trekken
We schreven al dat niet iedere vrouw dezelfde hoeveelheid van het hCG-hormoon aanmaakt. Waarom dat zo is, weten onderzoekers nog niet. Maar het is belangrijk om te weten dat een vrouw met een relatief hoge hCG-spiegel niet per definitie zwanger is van een meerling. En een lage hCG-waarde betekent niet meteen dat je een ongewone zwangerschap hebt, of dat de foetus niet goed groeit.
Een echo rond de vijf/zes weken na bevruchting is veel accurater dan eventuele conclusies die je trekt aan de hand van de hCG-waarde. Een vrouw met een relatief laag hCG-gehalte kan net zo goed een gezond kind ter wereld brengen als een vrouw met een relatief hoog hCG-gehalte.
Lees ook: Zwangerschapshormonen: wat doen ze met je?
Bronnen: Freya, Gezond idee