Ovulatie-inductie

Rondom je ovulatie (eisprong) ben je het meest vruchtbaar en heb je dus de meeste kans om zwanger te worden. Maar wat als je nooit of zelden een eisprong hebt? Je kunt dan kiezen voor ovulatie-inductie. Wat houdt deze vruchtbaarheidsbehandeling precies in? En wat zijn de risico’s?

In samenwerking met expert

Cato Vrouwenraets

Voortplantingsgeneeskunde/ IVF

Wat is ovulatie-inductie?

Normaal gesproken vindt er elke maand, halverwege je menstruatiecyclus, een ovulatie (eisprong) plaats. Zonder eisprong kun je niet zwanger worden, omdat er dan geen eitje is om te bevruchten. Vind er bij jou geen natuurlijke rijping van de eicel plaats waardoor je geen eisprong hebt, of gebeurt dit maar heel af en toe? Dan kom je in aanmerking voor ovulatie-inductie. Dit is een behandeling waarbij met medicijnen een eisprong wordt opgewekt. Je krijgt de hormonen via injecties of tabletten. Ze zorgen ervoor dat er een eitje rijpt en er een eisprong plaatsvindt.

De behandeling

Of je in aanmerking komt voor behandeling en welke behandeling je krijgt, hangt af van de precieze oorzaak van het uitblijven van de eisprong. In de meeste gevallen komt dit door een verstoring in de hormoonbalans. Dit uit zich meestal in het polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Maar er kan ook sprake zijn van een vervroegde overgang. Als dat zo is, is daar helaas niets aan te doen. Je kunt met de gynaecoloog praten over adoptie of een behandeling met eiceldonatie. Je maakt dan gebruik van eicellen van een andere vrouw. Indien de diagnose PCOS wordt gesteld, begin je meestal met het slikken van de tabletten Clomid of Letrozol.

Clomid of Letrozol slikken

Om de eisprong om te wekken kun je de tabletten Clomid of Letrozol slikken. Deze middelen zorgen ervoor dat je hormoonbalans weer herstelt waardoor je eisprong op gang komt. Zowel Clomid als Letrozol moet je vijf dagen innemen. Je begint op de derde dag van je menstruatie en je gaat hiermee door tot en met de zevende dag. Tijdens de eerste cyclus waarin je een van de middelen gebruikt, wordt er bij je gecontroleerd of de eiblaasjes groeien. Via je vagina wordt een echo gemaakt van je eierstokken. Als er geen eiblaasje groeit, verhoogt de arts de dosering Clomid of Letrozol. Als er dan nog steeds geen groei van een eiblaasje te zien is, is er een andere behandeling mogelijk.

Lees meer: Dit is de kans op zwangerschap met Clomid

Inspuiten van hormonen Puregon en Gonal-F

Krijg je met de hoogste dosering Clomid of Letrozol niet genoeg eiblaasjes of reageer je niet meer op de dosering waar je voorheen wel goed op reageerde? Dan kan de arts je Puregon en Gonal-F voorschrijven. In beide medicijnen zit het follikelstimulerend hormoon (FSH), dat de groei van eiblaasjes en het rijpen van de eicellen stimuleert. Met een injectiepen, dit is een dun naaldje, spuit je dit vlak onder de huid in je buik. Na een prikinstructie van een verpleegkundige kun je dat zelf doen.

Voordat je met Puregon en Gonal-F begint, krijg je op de derde dag van je menstruatie een echo. Er wordt gekeken of je baarmoeder en eierstokken er goed uitzien. Er mogen geen cystes te zien zijn. Als alles in orde is, mag je die dag nog beginnen met het spuiten van de hormonen. Je krijgt tijdens de behandeling regelmatig een echo om te kijken of er eiblaasjes groeien. Soms wordt er ook bloed geprikt om de hoeveelheid hormonen te bepalen. Hoe de behandeling daarna verdergaat, hangt af van het resultaat:

• zijn de eiblaasjes nog niet groot genoeg? Dan ga je door met het inspuiten van de hormonen en je maakt een nieuwe afspraak voor een echo.
• zijn de eiblaasjes wél groot genoeg? Dan stop je met deze hormonen en mag je beginnen met het inspuiten van Pregnyl.

Inspuiten van Pregnyl

Pregnyl is ook een hormoon dat afkomstig is van zwangere vrouwen (onder andere via Moeders voor Moeders) en het zorgt voor de eisprong. Je hoeft het maar één keer te gebruiken. Ongeveer veertig uur nadat je het middel hebt ingespoten, komt de eisprong op gang. Om de kans op een zwangerschap zo groot mogelijk te maken, krijg je het advies om op dezelfde dag seks te hebben.

Te veel eiblaasjes

Als er meer dan twee eiblaasjes groeien, kan het zijn dat de arts geen Pregnyl voorschrijft. Er is kans dat je een meerling krijgt en dat brengt meer risico’s met zich mee. Omdat je door je eigen hormonen toch een eisprong kunt krijgen, kan de arts je adviseren om tot je menstruatie een condoom te gebruiken als je seks hebt.

Lees meer: Een handige rekentool om je vruchtbaarheid te berekenen

Zwangerschapstest

Veel stellen ervaren de weken na het inspuiten van Pregnyl als de spannendste weken van de behandeling. Na deze weken wordt duidelijk of je wel of niet zwanger bent. Je kunt erg gefocust zijn op je lichaam. Heb je last van hoofdpijn? Heb je het idee dat je borsten gespannen zijn? Zijn dit de eerste symptomen van een zwangerschap? Je kunt elk krampje, pijntje of ander lichamelijk ongemak onder een vergrootglas leggen. Ben je over tijd? Dan kun je een zwangerschapstest doen. Mocht je toch ongesteld worden, dan kun je nog een keer dezelfde behandeling ondergaan.

Kans op zwangerschap

Houd er rekening mee dat niet elke eisprong leidt tot een bevruchting. En niet elke bevruchting leidt tot een (goede) zwangerschap. Als je een eisprong hebt gehad, is de kans op een zwangerschap per cyclus tien tot vijftien procent. Dit lijkt laag, maar normaal gesproken is deze kans niet hoger. Als je geluk hebt, kun je na één behandeling al zwanger raken. Maar het kan natuurlijk ook gebeuren dat dit na vijf keer nog steeds niet zo is.

Risico’s bij ovulatie-inductie

Bij ovulatie-inductie is de kans groter dat je zwanger raakt van een meerling. Als je Clomid of Letrozol gebruikt, is de kans ongeveer zeven procent dat je een tweeling krijgt en één procent op een drieling of meer. Gebruik je Puregon en Gonal-F? Dan is de kans op meer kinderen nog iets groter. Je behandelend arts zal je goed controleren en de kans op een meerling beperken, omdat dit extra risico’s geeft. Verder kunnen de medicijnen ervoor zorgen dat je:

• prikkelbaar bent.
• een opgezet gevoel hebt in je buik.
• opvliegers krijgt.
• pijnlijke borsten hebt.
• last krijgt van irritaties rond de plaats van de injecties.

Emotionele achtbaan

Als een zwangerschap uitblijft, kun je het daar erg moeilijk mee hebben. Misschien kun je er goed met je partner over praten of wil je ook bij iemand anders je hart luchten. Bespreek dit met je behandelend arts. In ziekenhuizen werken maatschappelijk psychologen die je kunnen steunen tijdens het proces.

Lees meer: Alle vruchtbaarheidsbehandelingen op een rij

Bronnen: Isala, St. Antoniusziekenhuis, Radboud UMC

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.