Sprongetjes van je baby: zo ga je om met de 3 H's

Wat zijn sprongetjes bij een baby?

Een sprongetje bij een baby is een mentale groeispurt. Je kind groeit lichamelijk, maar hij maakt in een korte periode ook een flinke mentale ontwikkeling door. Na zo'n mentale sprong kan je baby opeens veel nieuwe dingen en ontdekt hij de wereld op een nieuwe manier. Maar die periodes vragen ook iets van jou, omdat je baby vaak tijdelijk huilerig, humeurig en hangerig is (de 3 H's). Hij kan slechter slapen, wil meer drinken, zoekt meer lichamelijk contact en is snel gefrustreerd. Dat kan vermoeiend zijn en je onzeker maken.

De sprongetjes-theorie volgens Oei, ik groei!

Pedagoog Hetty van de Rijt en gedragswetenschapper Frans Plooij schreven in de jaren negentig het boek Oei, ik groei! Het is uitgegroeid tot een wereldwijde bestseller. In het boek (en de bijbehorende app) beschrijven ze hun sprongetjes-theorie: volgens het tweetal leren alle baby's op ongeveer hetzelfde moment in hun leven nieuwe dingen ('voorspelbare sprongen').

In de eerste twee jaar zouden er tien sprongen zijn: acht in het eerste jaar, twee in het tweede jaar. De eerste begint rond de 4 weken, de laatste rond de 1,5 jaar. Je gaat hierbij uit van de uitgerekende datum, niet van de geboortedatum. Dat komt omdat ze de sprongetjes baseren op de ontwikkeling van de hersenen, en die begint al vanaf de bevruchting.

Niet alle experts zijn overtuigd van deze sprongetjes-theorie. Er is nooit wetenschappelijk bewijs gevonden voor de voorspelbare sprongen. Dát baby's grote sprongen maken, staat vast. Wat niet vaststaat, is dat dat op een 'vast' moment gebeurt. Ook de ontwikkelingen kunnen per baby verschillen. Maak je dus geen zorgen als jouw baby zich anders/sneller/langzamer ontwikkelt dan het sprongen-schema van Oei, ik groei!

Lees ook: De ontwikkeling van je baby per week in het eerste jaar

Sprongetjes zijn tijdelijk

Soms lijkt het wel of zo'n mentale groeispurt een eeuwigheid duurt. Je hebt je handen vol aan je baby. Hij is sneller moe en minder tevreden, vraagt meer aandacht en dan niet op een 'gezellige' manier. Hij doet dat niet met opzet. Zo'n ontwikkeling is voor je baby een grote stap. Alle nieuwe dingen die hij leert, moet hij verwerken en dat kost veel energie. Je baby wordt daardoor sneller moe. Daarom huilt hij meer of langer, of is hij ontroostbaar. Dat kan voor jou pittig zijn, maar onthoud dat het een signaal is van vooruitgang.

Hoelang duurt een sprong bij een baby?

Echt, zo'n sprong is tijdelijk. Opeens is de groeispurt voorbij, klaart de lucht op en lijkt het bijna alsof je een ander kind hebt. Hij is weer vrolijk en wil graag zijn nieuwe vaardigheden aan je laten zien of horen. Hoelang een sprongetje duurt is niet te zeggen, omdat het per kind en per fase verschilt. Het kan een paar weken duren, maar de sprong kan ook in een paar dagen genomen zijn.

Lees ook: Huilt je baby? Geef niet meteen de borst of fles

Aan welke 3 symptomen herken je een sprong?

Een sprong bestaat uit twee verschillende fases. Het begint met een 'lastige' periode, die je kunt herkennen aan de 3 H's: hangerig, huilerig en humeurig.

• Hangerige baby: je baby of peuter steekt aldoor zijn handjes naar je uit omdat hij opgetild wil worden, of hij wil niet eten of slaapt veel langer dan normaal. Kortom: je kind zit niet lekker in zijn vel.

• Huilerige baby: je kind heeft het niet naar zijn zin. Hij kan verveeld zijn en om de kleinste dingetjes huilen.

• Humeurige baby: gaan de dingen niet zoals je kind het wil? Dan kan hij boos worden en misschien wel in huilen uitbarsten. Oudere kinderen kunnen plotseling een driftbui krijgen. Lees hoe je het beste met een driftbui om kunt gaan.
  

In het begin van de sprong, als je baby huilerig en bozig kan zijn, lijkt de ontwikkeling van je baby soms stil te staan. Hij kan zelfs dingen vergeten die hij eerst wel kon, omdat hij zo druk is met het leren van nieuwe vaardigheden. Daarna breekt de tweede periode aan, waarin je kind allerlei nieuwe dingen gaat ontdekken en doen. Vaak verbaas je je er dan over hoe zelfstandig je kind opeens is.

Lees ook: Dit vertelt een baby je met zijn lichaamstaal

Hoe help je je baby tijdens een sprong?

Je baby wil voor of tijdens een sprong vaker dicht bij jou zijn. Hij zoekt troost en nabijheid. Je kunt hem iets vaker aan je borst leggen als je borstvoeding geeft. Ook kun je hem in een draagzak doen of in je armen wiegen. Je kunt niet vaak genoeg met je baby knuffelen en hem kusjes geven.

Houd er ook rekening mee dat vermoeidheid of overprikkeling de drie H's erger kan maken. Niemand vindt het leuk om vlak voor het avondeten nog de hele supermarkt door te moeten struinen. Je baby of peuter dus ook niet. Zorg voor rust en regelmaat, voor zover dat kan.

En tot slot: heb geduld. Sprongetjes gaan weer over, ook al twijfel je daaraan als je er middenin zit.

Lees ook: Boodschappen doen met kinderen: zo blijft het leuk

Sprongetjes bij peuters

Niet alleen baby's en dreumesen, ook peuters maken mentale sprongetjes door. Tijdens de peuterpuberteit zet je kind een flinke stap naar zelfstandigheid en daar kan dominant gedrag bij passen. Het lijkt alsof hij continu met jou de strijd aangaat en zich afzet. Dit is niet om jou te pesten, hij is hard aan het werk om te groeien. Je peuter heeft een sterke drang om zelfstandig te zijn en voelt zich al snel beperkt. Hij weet nog niet goed dat er grenzen zijn aan wat kan en mag. Daarom wil hij soms meer dan hij al kan of mag, en dat frustreert. Krijgt hij niet alle vrijheid? Dan wordt hij boos of driftig, gaat hij stampvoeten, verzet hij zich en krijst hij de boel bij elkaar.

Lees ook: Peuterpuberteit, over eigenwijs zijn en nee zeggen

Hoe voorkom je dwars gedrag?

Om de frustraties van je kind te voorkomen kun je dingen samen met hem doen of hem een alternatief aanbieden. Zo krijgt hij niet steeds te horen dat hij iets niet mag. Probeer ook weer niet alles voor je kind op te lossen, daar leert hij niets van. Laat je kind zelf uitvogelen hoe iets werkt en kijk of het lukt. Gaat het goed, dan is dat een boost voor zijn zelfvertrouwen.

Grenzen stellen

Elk kind heeft grenzen nodig, dus nee is nee. Leg je kind ook uit waarom je iets niet wilt. Door grenzen te stellen geef je je kind een gevoel van veiligheid en waardering: hij doet ertoe voor jou. Als je consequent blijft, weet je kind op een gegeven moment wat hij wel en niet mag. Dat geeft hem een veilige basis.

Zo reageer je op de 3 H's bij een baby of peuter

Hoe hard je ook je best doet, iedere baby of peuter is regelmatig gefrustreerd. Door kalm te blijven, rustig te reageren en empathie te tonen voorkom je dat jullie allebei in een hysterische scène verwikkeld raken. Vaak is het onmacht: je kind kán niet anders. Blijf rustig, erken de frustratie van je kind en benoem dit in woorden die hij begrijpt. Dat betekent niet dat je moet toegeven aan zijn wensen. Je geeft hiermee aan dat je je ervan bewust bent hoe hij zich voelt en dat is fijn voor je kind. Maar sta wel op je strepen.

Zo blijf je zelf rustig tijdens de sprongetjes

Word je snel boos als je kind huilerig, hangerig of humeurig is? Vraag je dan af waarom dit zo is en waarom je niet kunt relativeren. Ben je bang om de controle over je kind te verliezen? Maak je je druk om wat anderen ervan denken? Of heb je (te) hoge verwachtingen en wil je dat jouw kind zich altijd keurig gedraagt? De stress die dit geeft, bepaalt hoe jij in zo'n situatie reageert. Door de oorzaak van jouw reactie te achterhalen, lukt het je beter om de volgende keer wel rustiger te reageren. En vraag, als het kan, hulp aan je omgeving, zodat je wat ontlast wordt.

Waarom je baby huilt en hoe je je kind kunt troostenBij bol

€ 21,99

Bekijk

Van buik tot babyBij bol

€ 13,99

Bekijk

Wat te doen met mijn huilbaby?Bij bol

€ 17,50

Bekijk

De taal van huilenBij bol

€ 22,00

Bekijk

Tips van kinderpsycholoog: Dit kun je doen als je uit je vel dreigt te springen

Bron: Opvoedinformatie