Voedingsschema borstvoeding

Leestijd 9 minuten • 26 december 2024, 13:30

Hoe vaak per dag moet je baby aan de borst drinken? En hoeveel melk krijgt hij dan binnen? Iedere baby is anders en drinkt anders. Deze voedingsschema's voor borstvoeding geven je toch wat handvaten.

(Medisch) beoordeeld door:

Christine Bulsing

Lactatiekundige

Lees verder onder de advertentie

Borstvoeding volgens schema of voeden op verzoek?

Het draait bij borstvoeding om vraag en aanbod. Door je baby op verzoek te voeden, wordt jouw melkproductie aangepast aan de vraag van je baby. Geen enkel schema of rooster kan je dus vertellen hoe vaak je je baby moet voeden en op welke tijden hij honger heeft. Hoe vaak een baby wil drinken, verschilt per kind en per vrouw.

Toch is het wel de bedoeling dat een pasgeboren baby minimaal acht keer per dag (ongeveer om de drie uur) aan de borst drinkt om de productie goed op gang te krijgen. En misschien drinkt jouw baby wel om de twee uur. Tien tot twaalf voedingen op een dag is de eerste weken heel normaal. Kijken naar de behoeften van je baby is het belangrijkste.

Van zoogkompressen en borstkolven tot voedingsbeha's en melk-bewaarflesjes: hier vind je alles wat handig kan zijn bij het geven van borstvoeding.

Lees verder onder de advertentie

Hoe weet je of je baby honger heeft?

Bij voeden op verzoek leg je je baby aan op het moment dat hij wil drinken. Maar hoe weet je dat? Er zijn typische hongersignalen, die je door goed te kijken ook bij je eigen baby kunt ontdekken.

Hongersignalen zijn bijvoorbeeld:

Je baby maakt zuigbewegingen met zijn lippen
Je baby sabbelt op z'n handen
Je baby steekt zijn tong uit
Je baby maakt smakgeluiden
Je baby beweegt meer met zijn armen en benen
Je baby zoekt je borst

Herken je de signalen, dan is dit het moment om je baby te voeden. Hij vraagt er zelf om en heeft er nu ook de meeste energie voor. Het is beter om de tijd tussen de voedingen niet te rekken. Je baby kan dan overstuur raken, waardoor drinken niet meer goed lukt. Door het ritme van je baby te volgen, herken je sneller de hongersignalen en drinkt je baby beter. Bedenk dat huilen meestal een laat hongersignaal is en je baby dan eigenlijk al eerder had willen drinken.

Lees verder onder de advertentie

Als je je baby voedt wanneer hij erom vraagt, zal hij in het begin vaker drinken. Hierdoor groeit hij goed en valt hij minder snel in slaap tijdens de voedingen. De periodes tussen de voedingen worden vanzelf langer.

Lees ook: Zo herken je de huiltjes van je baby volgens de Dunstan-methode.

Heeft mijn baby genoeg gedronken?

Ook al kun je met borstvoeding niet zien hoeveel je kind drinkt, je kunt prima nagaan of hij genóeg drinkt. Dat doe je door te letten op het aantal plasluiers (6 per dag) en poepluiers (2-5 per dag voor baby's tot zes weken oud), of je borsten na het voeden soepeler aanvoelen dan ervoor, of je baby tevreden is na het voeden, en of hij tijdens het voeden duidelijk slikt en stevige zuigbewegingen maakt.

Lees verder onder de advertentie

Lijkt je baby na een voeding niet tevreden, maakt hij nog hapbewegingen of sabbelt hij op zijn vuistjes? Bied je borst dan nog een keer aan. Blijft je baby na elke voeding onrustig en heb je het idee dat hij niet voldaan is, vraag dan een lactatiekundige om advies. Zij kan eens meekijken met een voeding.

Lees ook: Dit kun je doen bij een onrustige baby

Borstvoeding volgens een schema

Een vast voedingsschema voor borstvoeding bestaat niet. Een baby bepaalt zijn eigen schema. Elke baby is anders, dus het schema kan per kind erg verschillen. Zeker in de eerste weken is er meestal nog geen sprake van een vast ritme. Je baby mag op verzoek drinken.

Lees verder onder de advertentie

Maar een voedingsschema kan wel houvast bieden. Onderstaande schema's zijn dus vooral bedoeld als voorbeeld. Het geeft een indicatie, je hoeft je er absoluut niet strikt aan te houden. We gaan hierbij uit van gemiddelden:

Schema borstvoeding baby 1 tot 2 weken

Leg je baby zoveel mogelijk aan om de borstvoeding op gang te brengen. Het is in het begin heel normaal als je kind 8 tot 12 keer per dag (om de 2 à 3 uur) wil drinken.
Aanvullend:
– 150 microgram vitamine K-druppels (vanaf dag 8)
– 10 microgram vitamine D-druppels (vanaf dag 8)

Schema borstvoeding baby 2-4 weken

Minimaal 6 tot 8 borstvoedingen per 24 uur (ongeveer om de 3 uur), afhankelijk van de behoefte van je kind. Meer dan 8 voedingen per dag is ook heel normaal.
Aanvullend:
– 150 microgram vitamine K-druppels
– 10 microgram vitamine D-druppels

Lees verder onder de advertentie

Schema borstvoeding baby 1-2 maanden

Minimaal 6 of 7 borstvoedingen per 24 uur (om de 3 à 4 uur), afhankelijk van de behoefte van je kind. Vaker mag ook.
Aanvullend:
– 150 microgram vitamine K-druppels
– 10 microgram vitamine D-druppels

Schema borstvoeding baby 3-4 maanden

Minimaal 5 tot 7 borstvoedingen per 24 uur (om de 3 à 4 uur), afhankelijk van de behoefte van je kind. Misschien kan je baby 's nachts al wat langere tijd achter elkaar slapen zonder voeding.
Aanvullend:
– 10 microgram vitamine D-druppels
– vanaf 12 weken hoef je geen vitamine K meer te geven
In principe heeft je baby het eerste half jaar geen andere voeding nodig dan borstvoeding. Sommige baby's lijken al wel wat behoefte te hebben aan vaste voeding. Vanaf 4 maanden mag je beginnen met de eerste oefenhapjes. Kijk hierbij naar de signalen die je kind geeft; kan hij in zithouding zijn hoofd goed ophouden? Maakt hij al kauwbewegingen? En kan hij met zijn handjes iets naar zijn mond brengen? De WHO (World Health Organisation) adviseert om met vaste voeding te starten vanaf 6 maanden.

Schema borstvoeding baby 5 maanden

4 tot 6 borstvoedingen per 24 uur (om de 4 uur), afhankelijk van de behoefte van je kind. Je baby slaapt 's nachts misschien langer aan een stuk en kan dan een nachtvoeding laten vallen.
Aanvullend:
– 10 microgram vitamine D-druppels
– je kunt wat lepeltjes groente en fruit geven als oefenhapjes

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Vitamine D, K en A, wat heeft jouw baby (extra) nodig en waarom.

Schema borstvoeding baby 6 maanden

Je baby heeft vanaf 6 maanden in principe geen nachtvoeding meer nodig. Toch is het bij borstvoeding heel normaal dat baby's tot 9 maanden nog om een nachtvoeding vragen. Vanaf 6 maanden kun je steeds meer vaste voeding gaan introduceren. Bijvoorbeeld:

4-5 borstvoedingen
1 fruithap
Aanvullend: 10 microgram vitamine D-druppels

Lees verder onder de advertentie

Of, als je baby al meer behoefte heeft aan vaste voeding:

3-4 borstvoedingen
1 fruithap en 1 warme maaltijd
Aanvullend: 10 microgram vitamine D-druppels

Daarnaast kun je vanaf 6 maanden water introduceren, door je kind wat slokjes uit een beker te laten drinken naast de vaste voedingen. Dit is puur en alleen om te oefenen met het drinken uit een beker. Naast de borstvoeding is het tot 1 jaar niet nodig om extra aan te vullen met vocht.

Lees verder onder de advertentie

Lees ook: Wat is beter, vitamine D of levertraan?.

Schema vanaf 7-9 maanden

Als je de vaste voeding eenmaal hebt geïntroduceerd, werk je langzaam toe naar een ritme met in totaal 5 voedingen per dag (borstvoeding en vaste voeding). Bijvoorbeeld:

3-4 borstvoedingen
1 broodmaaltijd of papfles
1 fruithap en 1 warme maaltijd (met water of lauwe thee)
Aanvullend: 10 microgram vitamine D-druppels

Lees verder onder de advertentie

Handig: Voedingsschema voor je baby: het eerste jaar

Schema borstvoeding 10-12 maanden

Als je kind vaste voeding eet, kun je daarnaast gewoon blijven doorgaan met het geven van borstvoeding naar behoefte. Een voorbeeld van een voedingsschema vanaf 9 maanden:

2-4 borstvoedingen
2 broodmaaltijden of pap
1 fruithap
1 warme maaltijd
een tussendoortje
borstvoeding naar behoefte

Rond z'n eerste verjaardag kan je kind met de pot mee eten. Ook dan kun je nog borstvoeding blijven geven, zolang dat voor jou en je kind prettig is.

Nogmaals: bovenstaande schema's gaan uit van gemiddelden. Elke baby is anders, dus volg bij het geven van borstvoeding en/of vaste voeding vooral je baby en jouw moedergevoel.

Clusteren

Bovenstaande schema's hoef je echt niet strikt te volgen, maar je kunt je er wel 'losjes' aan houden. In de praktijk zal het regelmatig voorkomen dat je kind de ene keer een uur eerder om de borst vraagt en de andere keer een half uur later pas van zich laat horen. Ook kan het zijn dat je baby overdag netjes volgens zo'n schema om voeding vraagt, totdat het avond wordt en hij opeens continu kleine beetjes wil drinken. Om het uur vraagt hij om een voeding, of misschien zelfs vaker. Dit noemen we clusteren.

De ene baby clustert 's avonds, voor het slapengaan. De andere clustert juist de hele ochtend. En sommige baby's clusteren niet. Er kunnen verschillende redenen voor clusteren zijn: misschien maakt je kind zich op voor de nacht, of heeft hij een grote zuigbehoefte, of vindt hij zijn rust aan de borst.

Tip: Met deze 9 tips voorkom en behandel je tepelkloven

Regeldagen

Het kan zijn dat je net lekker een ritme had gevonden met de voedingen, waar jouw baby heel tevreden mee leek, tot hij het opeens compleet in de war gooit. Je baby vraagt veel vaker om voedingen, huilt veel en lijkt soms wel onverzadigbaar. Dit soort dagen noemen we regeldagen.

Deze regeldagen gebeuren op het moment dat je baby een groeispurt of mentale sprong maakt. Hier heeft hij extra energie – en dus voeding – voor nodig. Dit regelt hij zelf door vaker om voeding te vragen. Doordat je kind er meer om vraagt en jij hem vaker aanlegt, krijgt je lichaam een seintje dat er meer moedermelk aangemaakt moet worden. Regeldagen 'regelen' dus eigenlijk dat jouw melkproductie omhoog gaat, om te voldoen aan de behoefte van je baby. Na zo'n regeldag (of meerdere regeldagen) vinden jullie vanzelf weer een nieuw ritme.

Ook als je baby niet fit is, kan het zijn dat hij om extra voedingen vraagt of comfort zoekt bij jou aan de borst.

Tot welke leeftijd borstvoeding geven?

Het is helemaal aan jou tot welke leeftijd je je kind borstvoeding wilt geven. Het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is om je kind de eerste 6 maanden uitsluitend borstvoeding te geven, en daarna in combinatie met bijvoeding tot je kind twee jaar is. De WHO stelt dat je na het eerste half jaar bijvoeding kunt introduceren, maar dat borstvoeding de belangrijkste voedingsbron blijft.

Het Voedingscentrum geeft juist aan dat het verstandig is om tussen de 4 en de 6 maanden al te beginnen met oefenhapjes, omdat je daarmee de kans op een voedselovergevoeligheid kunt verkleinen. Vanaf 6 maanden heeft je kind de bijvoeding echt nodig naast borstvoeding.

Lees ook: Wat als je kind koemelkallergie heeft, hoe kom je daar achter?