Blauwalg en botulisme in zwemwater
Tijdens een hittegolf kan het zo heerlijk zijn voor je kind: een verkoelende duik in het meertje of de zwemvijver bij jullie in de buurt. Maar juist in de zomer, bij hoge temperaturen, is het oppassen geblazen met stilstaand water. In vijvers, meren, sloten en plassen kan dan namelijk blauwalg of botulisme voorkomen. En zowel blauwalg als botulisme kunnen gevaarlijk zijn en ernstige gezondheidsklachten veroorzaken.
Wat is blauwalg?
De naam blauwalg is een beetje verwarrend: het is namelijk geen alg. Het zijn bacteriën. Deze zogenoemde cyanobacteriën leven het best in water dat warmer is dan 20 graden, waarin veel voedingsstoffen zitten. Stilstaand water in meertjes, sloten en vijvers is in de zomer dus een ideale leefomgeving voor blauwalg.
Hoe ziet blauwalg eruit?
In stilstaand water kan in de zomer een blauwalgenbloei ontstaan, waarbij er een drijflaag ontstaat. Het water kan dan een vreemde, groene kleur hebben of je ziet echt een stinkende laag algen op het water.
Waarom is blauwalg gevaarlijk?
Onder die drijflaag ontstaan vervolgens toxines, doordat de onderkant van de drijflaag afsterft. Die toxines zijn giftige stoffen, die gezondheidsproblemen bij zowel mensen als dieren kunnen veroorzaken.
Laat je kind (of je huisdier) dus niet zwemmen in water met blauwalg, of water waarin je vermoedt dat er sprake van blauwalg kan zijn. Overigens zijn niet alle soorten blauwalg gevaarlijk, want niet alle blauwalgen produceren toxines. Maar de gevaarlijke giftige soorten komen wel veel voor in Nederland, dus is het verstandig geen risico te nemen.
Lees ook: Veilig op het strand met je kind: 14 tips
Hoe kun je blauwalg herkennen?
Blauwalg kan er op verschillende manieren uitzien. In elk geval ziet water dat blauwalg bevat er minder aantrekkelijk uit dan normaal, bijvoorbeeld:
-
Het water heeft een vreemde kleur. Bijvoorbeeld groen, bruingroen of roodbruin.
-
Er lijken bolletjes, vlokjes, strootjes of 'banaantjes' in het water te zweven. Het water ruikt een beetje naar vis.
-
Er lijkt een verfachtige laag op het water te liggen. Vaak ruik je dan ook een sterke vislucht.
-
Er ligt blauw of wit schuim op het water. De geur doet denken aan rottende planten.
Ga vooral niet zwemmen in water dat er uitziet alsof er blauwalg in zit. Als er nog geen waarschuwingsbordje bij het water staat, meld je vermoedens dan bij het waterschap.
Symptomen van vergiftiging door blauwalg
Kinderen zijn kwetsbaarder voor blauwalg dan volwassenen, omdat ze over het algemeen meer water binnenkrijgen tijdens het zwemmen en spelen.
Is jouw kind onverhoopt toch in contact gekomen met water met blauwalg? Dan kan hij verschillende klachten krijgen. Binnen 12 uur na het zwemmen kunnen de verschijnselen van een blauwalgvergiftiging ontstaan. Symptomen zijn:
-
Irritaties aan de ogen
-
Huidirritaties
-
Hoofdpijn
-
Gezwollen lippen
-
Overgeven
-
Misselijkheid
Deze klachten houden ongeveer vijf dagen aan en gaan dan vanzelf weer over.
Er bestaan gevaarlijke blauwalgsoorten die een stuk giftiger zijn en zelfs verlammingsverschijnselen of ademhalingsproblemen kunnen veroorzaken, al komen deze soorten in Nederland niet vaak voor.
Wat moet je doen na contact met blauwalg?
Als je weet dat je kind in aanraking is geweest met blauwalg, zet hem dan onder de douche en spoel hem goed af. Wordt je kind na het zwemmen snel ziek, neem dan contact op met je huisarts. Ga bij ernstige klachten direct naar je huisarts of een ziekenhuis in de buurt.
Lees ook: Zwemmen met je peuter: 7 tips om het makkelijker én leuker te maken
Botulisme in zwemwater
Een ander probleem dat in de zomer veel voorkomt in zwemwater, is botulisme. Botulisme in water wordt veroorzaakt door de bacterie clostridium botulinum. Het komt vooral voor in water met een laag zuurstofgehalte, met temperaturen boven de 20°C en een eiwitrijk milieu. Stilstaand water waarin een dode vis of dode vogel ligt, is een ideale broedplaats voor de bacterie, die zich dan enorm snel kan vermenigvuldigen. Daarbij scheidt hij een giftige stof af.
Er zijn zeven vormen van botulisme. Sommige vormen zijn alleen gevaarlijk voor dieren: vooral vissen en watervogels worden getroffen. De dieren krijgen verlammingsverschijnselen en stikken. Maar andere vormen van botulisme zijn ook gevaarlijk voor mensen. Je kind kan de ziekte oplopen door contact met dode vissen en dode watervogels, of door zwemmen in water dat besmet is met botulisme. Daarnaast kun je door zwemmen in water met botulisme nog meer ziekteverwekkers oplopen, doordat er ook allerlei andere bacteriën in de rottende dode dieren leven.
Wat is botulisme?
Botulisme of 'botulinevergiftiging' is een ernstige ziekte die je kunt oplopen door het contact met dode vissen of watervogels, het water waar deze dode dieren in hebben gelegen maar ook door het eten van besmet voedsel. Het gaat dan om groente en vlees dat (onjuist) is ingemaakt of bewaard maar ook door het eten van honing. Je hebt misschien al eerder van botulisme gehoord; er wordt ook gewaarschuwd voor botulisme bij baby's door het eten van honing. Honing kan namelijk ook sporen bevatten van de bacterie clostridium botulinum. En kinderen zijn gevoeliger voor botulisme, omdat hun darmflora nog niet zo goed is.
De eerste symptomen van botulisme treden ongeveer voedselgerelateerd na 12-72uur op. Iemand met botulisme gaat slechter slikken, slechter zien, moeilijker praten en kan uiteindelijk verlamd raken. De ziekte moet snel behandeld worden, anders kan het fataal aflopen.
Lees ook: Mijn kind is bang voor water (bad, douche en zwemles)
Symptomen botulisme
Botulisme begint meestal met wat onschuldige symptomen, zoals:
-
misselijkheid
-
overgeven
-
duizeligheid
-
moeheid
-
buikpijn
Daarna kunnen de volgende klachten ontstaan:
-
slechter zien: dubbel zien of wazig zien
-
niet tegen licht kunnen
-
slecht slikken
-
moeilijk praten
-
slappe arm- en beenspieren
Vervolgens kunnen er steeds verder uitbreidende verlammingsverschijnselen optreden. Ook kan je kind ademhalingsproblemen krijgen. Dit kan in het ergste geval fataal aflopen.
Wat moet je doen bij botulisme?
Vermoed je dat je kind botulisme heeft opgelopen, dan is het verstandig om snel de huisarts te bellen. Hoe sneller botulisme behandeld wordt, hoe kleiner de kans is op complicaties of blijvende verlammingen.
Lees ook: Welke zonnebrand voor baby en kind?
Botulisme voorkomen
Laat je kind niet zwemmen in water waarbij waarschuwingsbordjes staan voor botulisme. Zorg er ook voor dat je kind niet in contact komt met dode vissen, vogels of andere dode dieren in water. De meeste vormen van botulisme bij dieren worden echter veroorzaakt door varianten van de toxine die niet schadelijk zijn voor mensen.
Waar kwaliteit van zwemwater controleren?
Gaat je kind zwemmen in een meertje, zwemvijver of plas? Controleer dan vooraf op zwemwater.nl of er geen blauwalg of botulisme is geconstateerd.
Lees ook: Buiten zwemmen met je kind? Deze bacteriën en ander gespuis kom je liever niet tegen
