Stotteren, wat te doen als je kind stottert?

Wat is stotteren?

Stotteren betekent dat je kind niet vloeiend praat. Dat wil zeggen dat de klanken worden herhaald (k-k-k-kikker), verlengd (ssssssssslang) of lijken te blokkeren (....koe).

Stottert je kind ineens?

Als een kind tussen de twee en vijf jaar oud is, is er een grote kans dat hij een periode stottert. Dit is een fase die hoort bij de taalontwikkeling. Sommige kinderen stotteren langer dan andere. Hoe langer het duurt, hoe kleiner de kans dat het vanzelf overgaat. Bij één procent van de kinderen gaat het stotteren nooit meer helemaal over.

Kenmerken van stotteren

Veel peuters en kleuters praten nog niet vloeiend, maar wanneer is er sprake van stotteren? Als je de onderstaande kenmerken meer dan drie maanden merkt bij je kind, kan het dat hij last heeft van 'echt' (blijvend) stotteren:

• Het verlengen of herhalen van klanken, lettergrepen en woorden. Het herhalen van woorden valt onder 'normale niet-vloeiendheden.

• Woorden die met spanning uit de mond worden geperst

• Emotionele spanning bij het spreken

• Fysieke spanning bij het spreken (met de ogen knipperen, de lippen op elkaar persen)

• Het vermijden van situaties uit angst om te gaan stotteren

• Het omzeilen van woorden of klanken

Lees ook: De meest voorkomende spraakproblemen bij kinderen

Wat is de oorzaak van stotteren?

Waar komt het stotteren bij je kind vandaan? Spreken is een complexe vaardigheid: gedachten, ideeën of gevoelens moeten worden omgezet in taal en vervolgens in spraakbewegingen. Er zijn meer dan honderd spieren die via de zenuwbanen worden aangestuurd om op het juiste moment de juiste beweging te maken, met de juiste snelheid en kracht. Dit vereist een strakke coördinatie en timing.

Bij kinderen die aanleg hebben om te gaan stotteren verloopt dit anders. Er wordt steeds meer bekend over de genetische, neurologische, psychische, persoonlijkheids- en gedragsfactoren bij stotteren, maar wat precies de oorzaak van het stotteren is, is nog niet duidelijk. Meerdere factoren spelen een rol.

Waarom het stotteren bij het ene kind overgaat en bij het andere niet, is nog maar beperkt wetenschappelijk onderzocht. Wel is bekend dat de hulp van ouders onmisbaar is om hun kind zo ontspannen mogelijk te laten spreken.

Lees meer: Taalontwikkelingsstoornis: wat is het en wat kun je eraan doen?

Wanneer hulp zoeken bij stotteren?

Hoe langer een kind stottert, des te meer moeite het kost om dit te verhelpen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat met vroegtijdige signalering en begeleiding de kans kleiner wordt dat het stotteren chronisch wordt. Het niet-vloeiend spreken is dan nog geen ingesleten gewoonte geworden.

Zodra je merkt dat je kind begint te stotteren, kan je meteen contact opnemen met een logopedist-stottertherapeut. Je kind kan dan maandelijks gemonitord worden voor een lange tijd zonder dat er echt therapie wordt gestart.

Ben je ongerust over het spreken van je kind? Of merk je dat je er gespannen of geïrriteerd door wordt? Dan is het belangrijk dat je vroegtijdig aan de bel trekt. Kinderen voelen vaak intuïtief dat hun ouders zich zorgen maken en zullen daardoor zelf meer spanning ervaren. Die spanning kan het stotteren verergeren.

Weetjes over stotteren

• Stotteren komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes (3:1)

• Stotteren is erfelijk. Als één ouder stottert, is er 25 procent meer kans dat een kind gaat stotteren.

• Ongeveer 5 procent van de kinderen maakt een periode door van niet-vloeiend spreken. Je kind kan ineens gaan stotteren. Hiervan blijft uiteindelijk 1 procent stotteren op volwassen leeftijd.

Lees ook: Spraakontwikkeling van je peuter of kleuter

Hoe kan je stotteren bij je kind verhelpen?

Bij zo'n 75 procent van de kinderen verdwijnt het stotteren vanzelf weer, zonder behandeling. Meestal gebeurt dit pas na twee of drie jaar. Als er in het eerste jaar na het ontstaan al flinke verbetering optreedt, is dat een goede indicatie dat het vanzelf over zal gaan. Een behandeling tegen stotteren is dan dus niet nodig, maar het is sterk aan te raden het spreken goed in de gaten te houden.

Wat als je kind blijft stotteren?

Stottert je kind langer dan een jaar, zie je zichtbare druk of vermijd je kind het praten of maak je je zorgen? Dan is de kans op spontaan herstel kleiner. Ga dan zeker met je kind naar een gespecialiseerd logopedist of een stottertherapeut. Informeer altijd even of de betreffende zorgverlener voldoende ervaring heeft met jonge kinderen die stotteren. Met een juiste behandeling is stotteren in veel gevallen tot een lichte vorm te beperken.

Wat houdt stottertherapie in?

Er zijn verschillende therapieën om het stotteren bij kinderen te verminderen of te verhelpen. Deze drie vormen worden het meest toegepast bij jonge kinderen:

1. 01.

   Indirecte therapie
   Hierbij wordt een kind niet rechtstreeks behandeld, maar krijgen de ouders tips van een logopedist en/of stottertherapeut, bijvoorbeeld over hoe ze met haperingen kunnen omgaan en waar ze op moeten letten. De deskundige coacht de ouders aan de zijlijn om hun kind zelf te begeleiden. Bij kinderen tot 7 jaar is dit altijd de eerste stap.

2. 02.

   Directe therapie
   Hierbij werkt een logopedist of stottertherapeut met het kind zelf. Dit gaat door middel van spelletjes, waarbij het kind technieken aangeleerd krijgt om de vloeiende spraak uit te lokken.

3. 03.

   Een combinatie van 1 en 2.

Lees ook: Praten over school: zo vertelt je kind meer

Tips voor als je kind stottert

Stottert je kind plotseling of misschien al langere tijd? Zo kun je je kind helpen om te stoppen met stotteren:

• Praat in een rustig tempo met je kind en neem regelmatig een pauze. Zelf je spreektempo vertragen werkt vaak beter dan adviezen zoals: 'Praat eens rustig' of 'Eerst nadenken en dan praten.' Zo stimuleer je de taalontwikkeling bij een kind.

• Als je kind klaar is met een zin, wacht dan een paar tellen voor je zelf wat zegt.

• Stel zo min mogelijk vragen. Geef liever eenvoudig commentaar op wat je kind je vertelt, zodat hij weet dat je hem hebt gehoord.

• Gebruik je gezichtsuitdrukking en lichaamstaal om aan je kind te laten weten dat je luistert naar wát hij te vertellen heeft, en niet naar de manier waarop.

• Plan elke dag op een vaste tijd een kwartier waarin je kind jouw onverdeelde aandacht heeft. Deze quality time geeft je kind zelfvertrouwen.

• Vertel mensen in de omgeving van je kind (jullie gezin, familie en vrienden, leerkrachten en medewerkers van de kinderopvang) over de bovenstaande tips. Alle kinderen, maar vooral kinderen die stotteren, praten makkelijker wanneer ze niet steeds worden onderbroken.

• Laat je kind weten dat je van hem houdt, dat je vierkant achter hem staat en dat de manier waarop hij praat daar niets aan kan veranderen.

• Lees samen met je kind het boek 'De woordenwolkjesmachine', een prentenboek over stotteren.

Lees ook: Dit is het belang van non-verbale communicatie met je kind

Bron: StotterFonds

Boeken over en vóór kinderen die stotteren:

StotterkitBij bol

€ 14,00

Bekijk

PraatheldenBij bol

€ 19,95

Bekijk

Ik praat als een rivierBij bol

€ 18,99

Bekijk

Help, mijn woorden blijven stekenBij bol

€ 21,50

Bekijk