Zo ga je om met stemmingswisselingen tijdens je zwangerschap

Stemmingswisselingen tijdens je zwangerschap

Huilen om de sufste reclames? Volschieten als je een vader met zijn kind ziet lopen? Uit je dak gaan omdat de melk op is, terwijl je net zo'n zin had in je dagelijkse kopje cappuccino? Plotselinge woede-uitbarstingen of tranen zonder dat je weet waarom: het is allemaal hartstikke normaal tijdens een zwangerschap. Ook al ben je normaal gesproken nog zo'n nuchter, relaxed type. De meeste vrouwen krijgen dan ook last van stemmingswisselingen als ze zwanger zijn. Je kunt het niet echt voorkomen, maar je kunt er wel mee leren omgaan.

De oorzaken van stemmingswisselingen in de zwangerschap

Alsof er tijdens zo'n zwangerschap nog niet genoeg verandert, krijg je ook nog eens last van behoorlijke moodswings. Er zijn verschillende factoren die ervoor kunnen zorgen dat je heftiger en emotioneler kunt reageren dan je gewend bent van jezelf.

• Hormonale veranderingen:
  Ja hoor, daar heb je ze weer, de zwangerschapshormonen, en dan met name de stijging van de hormonen hCG, oestrogeen en progesteron. Hoe die hormonencocktail precies verband houdt met je emoties, is niet duidelijk. Wel is bekend dat oestrogeen zorgt voor meer serotonine in je hersenen. Dit stofje heeft invloed op bijvoorbeeld je eetlust en geheugen, maar dus ook op je stemming. Oestrogeen beïnvloedt ook de aanmaak van endorfine in de hersenen. Dit stofje werkt pijnstillend en kan een geluksgevoel veroorzaken. Van progesteron is bekend dat het een positief en kalmerend effect op je stemming heeft. Al merk je daar niet zo veel van als je uit je vel springt van frustratie om… niks.

• Lichamelijke veranderingen en klachten:
  Ook lichamelijke ongemakken en zwangerschapskwaaltjes maken dat je sneller geïrriteerd kunt reageren. Als je misselijk bent, is het niet gek dat je geen geduld hebt met een man die naast je shoarma gaat zitten eten. En zwanger zijn kost ook een hoop energie, waardoor je batterij eerder leeg is. Ook daardoor kun je minder hebben.

• Mentale en emotionele factoren:
  Daarnaast brengt het aanstaande moederschap allerlei emoties met zich mee. Niet alleen blijdschap en geluk, maar ook twijfels en angsten zijn heel normaal tijdens een zwangerschap. Of misschien herinner je je door de zwangerschap van alles uit je eigen jeugd. Ga je nadenken over de band met jouw ouders. Dat kan van alles losmaken.

In welk trimester krijg je last van stemmingswisselingen?

Stemmingswisselingen zijn meestal het hevigst in het eerste trimester, tussen week zes en tien. In die periode stijgen de zwangerschapshormonen namelijk het sterkst én moet je nog wennen aan het feit dat er een kleintje in je buik groeit. In het tweede trimester hebben de meeste vrouwen minder last van stemmingswisselingen. Geniet daar vooral van, aan het einde van de zwangerschap kunnen ze namelijk weer in alle hevigheid terugkomen. Dat heeft dan vooral te maken met zwangerschapskwaaltjes als slapeloosheid, bekkenpijn en andere lichamelijke ongemakken. Je bent daardoor prikkelbaarder. En misschien speelt ook spanning voor de bevalling en wat daarna gaat komen mee.

Lees ook: Dit zijn de meest voorkomende zwangerschapskwaaltjes

Wat kun je doen aan stemmingswisselingen?

Er bestaat geen wondermiddel om je gierende zwangerschapshormonen en bijbehorende moodswings onder controle te houden. Er zijn wel dingen die je kunt doen om er zo goed mogelijk mee om te gaan. Deze tips kunnen helpen.

• Accepteer het.
  Er gebeurt nogal wat met je, mag je af en toe van de leg zijn? Wees niet te streng voor jezelf. Dat is soms makkelijker gezegd dan gedaan, maar het 'makkelijke' is dat er een duidelijke verklaring voor is, die iedereen begrijpt. Een extra schuldgevoel omdat je emoties alle kanten op vliegen? Dat helpt niet, laat het los.

• Neem rust.
  Probeer genoeg te slapen. Lukt dat nou juist niet, probeer dan overdag bij te komen en uit te rusten. Doe bijvoorbeeld een geleide meditatie of een powernap. Dat maakt je minder prikkelbaar.

• Beweeg.
  Blijf sporten, ga naar zwangerschapsyoga of wandel aan de frisse lucht. Dat helpt de aanmaak van endorfine, waardoor je je blijer voelt.

• Vermijd stress.
  Prop je agenda niet vol met verplichtingen, zorg dat je genoeg kunt doen waar je écht zin in hebt. Lekker helemaal niks, bijvoorbeeld.
  Lees ook: Zo beperk je stress tijdens je zwangerschap.

• Zorg goed voor jezelf.
  Gezonde voeding, beweging en rust zijn al een goed begin, maar probeer ook verder te denken. Wat heb je nodig om te ontspannen en op te laden, lekker in je vel te zitten? Wat dacht je van een lekkere zwangerschapsmassage, koffie drinken met vriendinnen of juist een heuse spa day in je badkamer?

• Bespreek het.
  Lucht je hart bij je dierbaren. Leg uit hoe je je voelt, en dat ze het niet persoonlijk moeten opvatten. Vertel ook hoe ze je kunnen steunen. Dat willen ze vast graag weten.

• Lach erom.
  Probeer te relativeren. Ben je net tegen je partner uitgevallen om niets, geef dan toe dat je overdreef en dat je hormonen met je aan de haal gingen. Maak er een grapje van, zelfspot maakt het lichter. En sorry zeggen kan ook geen kwaad.

Stemmingswisselingen of een prenatale depressie?

Soms is er meer aan de hand dan alleen stemmingswisselingen. Word je geconfronteerd met diep verdriet? Voel je je vaak somber of angstig? Bespreek dit met je verloskundige of huisarts. Wacht daar niet te lang mee en schaam je vooral niet. Een zwangerschap kan angsten oproepen of verergeren. Ongeveer één op de twintig zwangere vrouwen krijgt te maken met een prenatale depressie: depressieve gevoelens tijdens de zwangerschap.

Het verschil tussen de gangbare stemmingswisselingen en een prenatale depressie is dat de klachten heviger zijn en langer aanhouden. Symptomen van een prenatale depressie zijn niet anders dan die van een 'gewone' depressie:

• Aanhoudende somberheid (ook na het eerste trimester) en lusteloosheid

• Chronische vermoeidheid en slaapproblemen

• Concentratieproblemen

• Paniekaanvallen en veel piekeren, schuldgevoelens

• Het gevoel hebben dat je je baby niet meer wilt

• Weinig plezier beleven aan de komst van je baby

• Geen eetlust of juist een overdreven eetlust

• Heel prikkelbaar zijn

• Je niet kunnen hechten aan je baby, geen gevoel hebben bij de baby in je buik, boos zijn op je baby of denken dat je niet geschikt bent voor het moederschap

• Geen moedergevoel hebben of juist overbezorgd zijn

Heb je meer dan twee weken dagelijks last van sombere, depressieve gevoelens? Trek dan aan de bel bij de verloskundige of huisarts. Zij kunnen beoordelen of er meer aan de hand is dan alleen stemmingswisselingen. Als het nodig is, verwijzen ze je door.

Je hoeft je hier niet voor te schamen. Het is niet jouw schuld dat je je zo voelt. Wél is het belangrijk dat je geholpen wordt door een expert. Een prenatale depressie geeft een verhoogd risico op een vroeggeboorte. Ook bestaat de kans dat de prenatale depressie na de bevalling overgaat in een postpartum depressie. Laat je daarom zo snel mogelijk helpen.

Veel verdriet: gevolgen voor je baby?

Misschien ben je bang dat je een huilbaby krijgt als jij tijdens de zwangerschap veel verdriet hebt. Dat is niet wetenschappelijk bewezen. Een moeizame zwangerschap kan er wel voor zorgen dat je baby via de placenta veel stresshormonen meekrijgt.

Voel je je ook gestrest over de bevalling, dan kan dit een negatieve invloed hebben op het verloop ervan, en op jouw ervaring tijdens de bevalling. Dit kan z'n weerslag hebben op de baby, jullie hechtingsband en de eerste tijd als gezin.

Lees ook: Alles over een veilige hechting

Bronnen: De Verloskundige, Kraamzorg het Hartje, Centrum Jeugd en Gezin