Effect medicijnen tijdens zwangerschap op je ongeboren baby
Of je nou medicijnen tijdens je zwangerschap neemt in de vorm van pillen, poeders of een drankje, de werkzame stoffen komen vrijwel altijd in je bloed terecht. Dat geldt ook voor andere toedieningsvormen zoals crèmes, oogdruppels, zetpillen en neusspray. En wat in jouw bloed komt, komt via de placenta ook bij je baby terecht. Het is daarom belangrijk om te weten welke medicijnen je wel en juist niet mag gebruiken als je zwanger bent. Zeker als je tussen de drie en twaalf weken zwanger bent, kan het effect van verkeerd medicijngebruik groot zijn op je baby. In deze periode worden de organen aangelegd en is je kind extra gevoelig voor schadelijke stoffen.
Medicatie in de zwangerschap: schadelijk of niet?
Voordat je medicijnen tijdens je zwangerschap gebruikt, is het dus belangrijk om te checken of ze al dan niet schadelijk kunnen zijn voor je baby. Van sommige geneesmiddelen is het bekend dat ze absoluut negatieve gevolgen kunnen hebben op een ongeboren kind. Een voorbeeld daarvan is isotretinoïne, ook wel roaccutane genoemd, een medicijn tegen ernstige acne. Andere medicijnen kunnen zonder problemen worden gebruikt als je zwanger bent. Lees in elk geval altijd goed de bijsluiter voordat je medicijnen gebruikt. Twijfel je, vraag dan je arts, apotheker of verloskundige om advies.
Informatie over de veiligheid van vrij verkrijgbare medicijnen tijdens de zwangerschap of borstvoeding is makkelijk te vinden in de MediMama app, te downloaden via de app store. Je kan zo direct controleren of een medicijn veilig gebruikt kan worden.
Welke medicijnen tijdens zwangerschap zijn veilig?
Paracetamol
Zwanger en heb je hoofdpijn of griep? Dan kun je paracetamol gebruiken als je veel last hebt van deze klachten. Paracetamol heeft een koortswerende en pijnstillende werking en nauwelijks bijwerkingen. Er is veel onderzoek gedaan naar paracetamol. Hierbij zijn geen duidelijke aanwijzingen voor een hoger risico op afwijkingen voor je ongeboren kind of andere nadelige effecten op de zwangerschap. Toch is meer onderzoek nodig om de precieze veiligheid vast te stellen omdat sommige onderzoeken elkaar tegenspreken.
Paracetamol blijft wel het voorkeursmiddel bij de behandeling van pijn en koorts tijdens de zwangerschap. Van andere middelen voor pijnstilling tijdens de zwangerschap (zoals ibuprofen en diclofenac) is bekend dat ze nadelige effecten kunnen hebben, met name in de tweede helft van de zwangerschap. Wel is het advies om paracetamol alleen te gebruiken als je het echt nodig hebt. En dit altijd zo kort mogelijk en in de laagst mogelijke dosering te gebruiken.
Ibuprofen, naproxen en diclofenac
Ibuprofen, naproxen en diclofenac zijn ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID's) die vaak worden gebruikt als paracetamol niet voldoende werkt. Deze medicijnen zijn tijdens je zwangerschap minder onschuldig voor je baby.
Zo kan het gebruik in het begin van je zwangerschap mogelijk de kans vergroten op een miskraam, of leiden tot een hartafwijking of een aangeboren maagafwijking (gastroschisis ) bij je baby. Bij incidenteel gebruik en normale doseringen lijkt het risico echter zeer klein. Als je deze pijnstillers in het derde trimester gebruikt, kan het zorgen dat weeën niet doorzetten en voor extra bloedverlies bij de bevalling. Bij je baby kan het leiden tot: een verminderde nierfunctie en vernauwing van een verbindend bloedvat in het hart van de baby. Dit kan uiteindelijk leiden tot schade aan het hart en/of de longen en een te hoge druk in de longen. NSAID's mogen daarom niet gebruikt worden in de tweede helft van de zwangerschap, tenzij je arts anders beslist.
Aspirine
Een aspirine nemen lijkt onschuldig maar het is toch wat anders dan het innemen van paracetamol. De werkzame stof in aspirine is namelijk acetylsalicylzuur. In lage doseringen (80-100 mg) wordt dit middel gebruikt als bloedverdunner. In hoge doseringen (300-600 mg) wordt het soms nog gebruikt als pijnstiller. Maar als je zwanger bent, heeft dit zeker geen voorkeur. Voor deze hoge doseringen aspirine gelden namelijk dezelfde risico's en adviezen als voor ontstekingsremmende middelen als ibuprofen, diclofenac en naproxen. Een aspirine kan dus nadelige effecten hebben tijdens een zwangerschap.
Lees ook: Medicijnen en borstvoeding, wat mag wel en wat niet?
Chronische ziektes en medicijngebruik
Soms heb je als je zwanger bent geen keuze en moet je medicijnen gebruiken, omdat je bijvoorbeeld een chronische ziekte hebt zoals diabetes, hypertensie, epilepsie of astma. Hetzelfde geldt als je depressief bent of ergens anders aan lijdt waardoor een gewoon leven zonder medicatie nagenoeg onmogelijk is. De medicatie wordt dan zo aangepast of ingesteld door de huisarts of specialist, dat het risico voor jou en de baby zo klein mogelijk is.
Medicijngebruik bij infecties in de zwangerschap
Heb je tijdens je zwangerschap een urineweginfectie of een andere infectie, dan kan het zijn dat je antibiotica voorgeschreven krijgt. Dit gebeurt bij zo'n 20 procent van alle zwangere vrouwen. Het effect en het mogelijke risico van het nemen van zo'n kuur verschilt per middel. Natuurlijk weet je arts precies wat je wel en niet mag, maar hierbij alle mogelijke antibiotica op een rij die je wel of juist niet mag gebruiken:
-
De penicillines, cefalosporines en macroliden kunnen worden gebruikt. Met deze middelen is jarenlange ervaring.
-
Trimethoprim – een foliumzuurantagonist – wordt bij voorkeur niet tijdens het eerste trimester voorgeschreven. Als dat toch gebeurt, dan altijd in combinatie met 0,5 mg foliumzuur.
-
Tetracyclines worden niet voorgeschreven tijdens het tweede en derde trimester.
-
Ook aminoglycosiden mogen niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap, tenzij dit strikt noodzakelijk wordt geacht.
-
Het gebruik van chinolonen wordt afgeraden tijdens het tweede en derde trimester.
Bron: Verloskundige, Lareb, Apotheek.nl
Meer lezen: Antibiotica tijdens je zwangerschap, hoe gevaarlijk is dat?
