Wat doet een kinderpsycholoog?
Een kinderpsycholoog onderzoekt en behandelt psychologische problemen bij kinderen en jongeren tot 18 jaar. In de eerste periode van je leven, van baby tot je volwassen bent, maak je de meeste ontwikkeling en verandering door.
Is er een fase waarin dit niet goed verloopt, bijvoorbeeld door een nare gebeurtenis, en heeft je kind hier hulp bij nodig? Dan kun je met hem terecht bij een kinderpsycholoog.
Wat is een kinderpsycholoog?
Een kinderpsycholoog is iemand die een universitaire opleiding Psychologie of een hbo-opleiding Toegepaste psychologie heeft gevolgd en zich vervolgens met een master heeft gespecialiseerd in de Kinder- en jeugdpsychologie.
Wanneer ga je naar een kinderpsycholoog?
Het is niet gek dat je je soms zorgen maakt over het gedrag van je kind. Je hoeft dan natuurlijk niet altijd meteen naar een kinderpsycholoog. Veel gedrag past bij een bepaalde leeftijdsfase en gaat vanzelf weer over. Door erover te lezen of met tips van een familielid of leerkracht, kun je vaak zelf weer vooruit. Ook kun je bij de huisarts, jeugdarts op het consultatiebureau of het wijkteam advies krijgen.
Maar het kan ook zo zijn dat je kinds gedrag anders blijft. Misschien maakt hij wel een moeilijke tijd mee of heeft hij een traumatische ervaring gehad. Dan kan hij last krijgen van angst, neerslachtigheid, depressie of PTSS. Bijvoorbeeld wanneer iemand met wie je kind een goede band heeft ernstig of langdurig ziek is, of overlijdt. Of als je partner en jij gaan scheiden. Begeleiding van een kinderpsycholoog kan dan helpen.
Heeft je kind het moeilijk omdat hij op school wordt gepest of heeft hij leerproblemen, dan kan dat leiden tot faalangst of een gebrek aan zelfvertrouwen. Ook daarmee kan je kind terecht bij een kinderpsycholoog.
Heeft je kind ook lichamelijke klachten, dan kan een combinatie van een kinderpsycholoog en andere deskundigen nodig zijn, bijvoorbeeld in het ziekenhuis of bij fysio- of bewegingstherapie.
Lees ook: Emoties bij kinderen: zo help je jouw kind daarbij
Vanaf welke leeftijd naar de kinderpsycholoog?
Een kinderpsycholoog onderzoekt en behandelt psychologische problemen bij kinderen en jongeren tot 18 jaar. Ook als ouders van een kind kun j terecht bij een kinderpsycholoog.
Welke signalen wijzen op psychische klachten bij je kind?
Psychische klachten waarbij je kind mogelijk hulp van een kinderpsycholoog nodig heeft, kunnen zich op verschillende manieren uiten. Bijvoorbeeld in gedrag, maar ook in lichamelijke klachten. Dit zijn signalen om in de gaten te houden:
-
Je kind is vaak angstig.
-
Je kind slaapt slecht en/of heeft nachtmerries.
-
Je kind is somber, stil en/of teruggetrokken.
-
Je kind heeft woedeaanvallen of laat agressief gedrag zien.
-
Je kind heeft concentratieproblemen.
-
Je kind heeft nare gedachten, bijvoorbeeld over zichzelf.
-
Je kind heeft vaak last van buikpijn, misselijkheid of hoofdpijn.
Bespreek deze signalen ook eens met de leerkracht van je kind. Vraag hoe het gaat op school en wat de leerkracht merkt aan je kind. Laat je kind voelen dat hij veilig is bij jou. Probeer met hem te praten en reageer begripvol. Vraag wat hij graag zou willen en hoe je hem kunt helpen.
De kinderpsycholoog als je kind gepest wordt
Er zijn verschillende dingen die een kinderpsycholoog kan doen om je kind te helpen als hij wordt gepest. Bijvoorbeeld het behandelen van angst door het pesten. Langdurig gepest worden kan traumatisch zijn voor een kind. EMDR is een behandelmethode om deze nare ervaringen te verwerken. Ook kan er aandacht worden besteed aan sociale vaardigheden of weerbaarheid in een groep.
Overigens bieden scholen en wijkteams vaak ook weerbaarheidstraining voor kinderen aan. Je kunt hiernaar vragen bij de school van je kind of kijk op de website van je gemeente hoe je in contact komt met het wijkteam. In sommige gemeenten gaat dit via de huisarts of het consultatiebureau, in andere gemeenten kun je zelf een afspraak maken met het wijkteam, of is er een inloopspreekuur.
Wat jouw kind nodig heeft, hangt af van wat hij heeft ervaren met pesten en welk effect dit op hem heeft. Je kunt dit ook altijd bespreken met de huisarts, die kan meedenken over geschikte hulp.
Lees ook: Hoe merk je aan je kind dat hij wordt gepest?
De kinderpsycholoog bij gebrek aan zelfvertrouwen
Als je kind last heeft van een gebrek aan zelfvertrouwen, kan de kinderpsycholoog dit behandelen met cognitieve gedragstherapie. Daarbij werkt de kinderpsycholoog met je kind aan irreële negatieve gedachten over zichzelf, zoals 'ik ben dom' of 'niemand vindt mij aardig'. Deze gedachten zijn irreëel (niet waar), maar ze zijn bij je kind ontstaan door nare gebeurtenissen en ervaringen, bijvoorbeeld met pesten of leerproblemen.
De kinderpsycholoog onderzoekt met je kind van welke gedachten hij last heeft, waar ze vandaan komen en welke tegengestelde, positieve gedachten over hem waar zijn. Zo werkt de kinderpsycholoog, ook door middel van oefeningen, met je kind aan een positiever zelfbeeld en meer zelfvertrouwen. Dit kan individueel, maar het kan ook in een groep met andere kinderen.
Check deze 8 tips om het zelfvertrouwen van je kind te vergroten.
De kinderpsycholoog bij rouwverwerking
Rouw is een gezonde reactie op het verlies van iemand of iets waar je van houdt. Een kind rouwt bijvoorbeeld na het overlijden van een familielid of vriendje. Maar ook na een scheiding of een andere gebeurtenis waarbij een kind iets kwijtraakt wat belangrijk, veilig of vertrouwd was, kan hij een vorm van rouw ervaren. Bijvoorbeeld na een scheiding, een verhuizing of verandering van school, of als hij zelf erg ziek is.
De meeste kinderen kunnen dit verlies goed verwerken, met hulp van hun omgeving. Soms loopt een kind toch vast in de verwerking en krijgt hij emotionele en psychosociale klachten. Hoe kan een kinderpsycholoog een kind helpen bij rouwverwerking? Bij jongere kinderen gebeurt dit vaak door middel van speltherapie. Je kind maakt bijvoorbeeld samen met de kinderpsycholoog een afscheidsdoosje, waarin hij herinneringen stopt die hij heeft opgeschreven of getekend. Zo is een kind spelenderwijs bezig met de verwerking.
Bij oudere kinderen hangt de behandeling af van hoe ze met het verlies omgaan. Als het voor depressieve klachten zorgt, is cognitieve gedragstherapie geschikt. Deze behandelvorm richt zich op gedachten en hoe die zich uiten in gedrag. Bij andere kinderen is het vooral nodig om te praten over het verdriet en hoe het kind ermee kan omgaan. Ook EMDR of een combinatie van methoden kan geschikt zijn. Vaak worden de ouders (of de nog levende ouder) bij de rouwverwerking betrokken.
Lees ook: Rouw bij kinderen, zo leer je je kind omgaan met het verdriet
Vragen over gedrag
Ook als je vragen hebt over het gedrag van je kind in het algemeen, kun je terecht bij een kinderpsycholoog. Misschien vind je dat je kind erg teruggetrokken is, te snel overprikkeld is of veel moeite heeft om zich te concentreren. Een kinderpsycholoog kan dan onderzoeken of er sprake is van een ontwikkelingsstoornis, zoals ADHD of een autisme spectrum stoornis. Of misschien heb je het idee dat het gedrag van je kind komt door jullie manier van opvoeden en twijfel je over jullie aanpak. Ook daarover kun je in gesprek gaan met de kinderpsycholoog.
Voor een kinderpsycholoog heb je in principe een verwijzing nodig, dus bespreek je zorgen eens met de huisarts, jeugdarts of iemand van het wijkteam. Zij kunnen jouw kind zelf hulp bieden of zo nodig doorverwijzen.
Wordt de kinderpsycholoog vergoed?
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de jeugd-GGZ (geestelijke gezondheidszorg). De kinderpsycholoog wordt dus niet vergoed door de zorgverzekering, maar door de gemeente. Niet alle kinderpsychologen worden door de gemeente vergoed, dus bekijk goed bij welke kinderpsycholoog je kind terecht kan. Dit doe je samen met de arts of deskundige die jullie doorverwijst, of vraag het zelf na bij de gemeente.
Wat kost een kinderpsycholoog?
De kosten voor een kinderpsycholoog lopen uiteen. Gemiddeld kost een consult (45-60 minuten) tussen de 100 en 200 euro.
Heb je voor de kinderpsycholoog een doorverwijzing nodig?
Om de behandelingen van de kinderpsycholoog vergoed te krijgen, is een doorverwijzing van de huisarts of jeugdarts nodig. Of van een deskundige vanuit de gemeente, zoals een jeugdconsulent of het wijkteam. De huisarts of jeugdarts onderzoekt of er sprake zou kunnen zijn van een DSM-diagnose. Dit is een psychische klacht die in het Diagnostisch en Statistisch Handboek van Mentale Stoornissen staat.
De huisarts kan hierbij hulp vragen van de praktijkondersteuner, dit is een deskundige binnen de praktijk. Mocht er geen DSM-diagnose gegeven kunnen worden, dan kan de huisarts samen met de praktijkondersteuner kijken of het probleem binnen de huisartsenpraktijk behandeld kan worden.
Lees ook: 5 negatieve gedragspatronen tussen jou en je kind (en zo doorbreek je ze)
Bronnen: Thuisarts.nl, Mentaal Beter
