Spraakproblemen bij kinderen

Slist of stottert je kind of heeft hij moeite met het uitspreken van sommige letters of klanken? Het kan zijn dat hij last heeft van een spraakprobleem. Maar hoe herken je een spraakprobleem en hoe kan je je kind het beste helpen?

Wat is een spraakprobleem?

Als je kind ongeveer één jaar is, zal hij de eerste woordjes zeggen. Het ene kind praat eerder dan het andere kind. Is je kind aan de late kant met praten, dan is er waarschijnlijk niets aan de hand. Er is pas sprake van een spraakprobleem als de spraak van je kind duidelijk achterblijft bij zijn leeftijdsgenootjes. Je kind spreekt in enkele woorden of korte zinnen, hij praat onduidelijk of kan bepaalde klanken niet uitspreken en anderen vinden het lastig om hem te verstaan en te begrijpen.

Lees hier meer over de spraakontwikkeling bij peuters en kleuters.

Mogelijke oorzaken spraakprobleem

Als je kind slist, stottert of stemproblemen heeft, kan hij een spraakprobleem ontwikkelen. Je kind kan bijvoorbeeld een klank niet vormen en dus slaat hij die steeds over of hij vervangt hij de klank door een andere klank. In dat geval is het belangrijk om te onderzoeken of zijn spraakorgaan (stembeheersing, stembanden, gehemelte, tong en lippen) in orde is.

Een spraakprobleem kan ook ontstaan als je kind de fijne motoriek van het spreken nog niet goed beheerst of problemen heeft met de planning en het aansturen van de spreekbewegingen. Het kan ook zijn dat de taalontwikkeling in het hoofd van je kind te snel gaat. Je kind weet dan veel, maar de zenuwen kunnen het niet op tijd aangeven aan de mond- en tongspieren. Een timingsprobleem van de hersenen is dan de oorzaak.

Andere mogelijke oorzaken van een spraakprobleem zijn:

Te lang duimen of zuigen op een speen
Een te grote neusamandel
Langdurig verminderd gehoor
Een spierziekte
Een beroerte
Een gezichtsverlamming
Neurologische aandoeningen

Lees meer: Wat is beter: duim of speen?

Gevolgen spraakprobleem

Als je kind zich niet kan goed uiten, kan dat tot gedragsproblemen leiden. Je kind kan opstandig worden of boos omdat hij zich niet begrepen voelt. Of hij kan zich juist meer gaan terugtrekken. Ook het leren op school kan moeizamer gaan, terwijl er niets mis is met de intelligentie of het taalvermogen van je kind.

Zo herken je een spraakprobleem

Alle kinderen gaan door een fase waarin ze stotteren en niet elke kind praat meteen even goed en duidelijk. Maar hoe weet je nou of het erbij hoort of dat er iets aan de hand is? Dit zijn aanwijzingen dat je kind mogelijk een spraakprobleem heeft.

Als je kind rond zijn vijfde verjaardag de letters L, W en R nog niet goed uitspreekt is dat niet heel gek, want die zijn lastig. Maar als hij zes is, moet hij alle letters van het alfabet goed uit kunnen spreken.
Als je kind regelmatig boos of verdrietig is, omdat hij zich niet begrepen voelt.
Als je zelf je kind soms niet verstaat en begrijpt.
Als anderen moeite hebben om je kind te verstaan.
Als je kind langer dan 6 weken last heeft van stotteren.

Soorten spraakproblemen

Er zijn verschillende soorten spraakproblemen waar kinderen last van kunnen hebben:

Articulatieproblemen waarbij je kind klanken of letters niet goed kan uitspreken. Hij zegt bijvoorbeeld ‘tip’, terwijl hij ‘kip’ bedoelt. Vooral de letter R is voor veel kinderen lastig: deze wordt vaak vervangen door de L, J of W. Het kan ook zijn dat je kind zijn ademhaling op een verkeerde manier gebruikt als hij iets praat.
Slissen of lispelen betekent dat de sisklanken – de S en de Z – verkeerd worden uitgesproken. Dit kan komen door te slappe tongspieren, te weinig beheersing van de tongmotoriek of het verkeerd aanleren van de sisklanken. De S of Z klinken als het ware onzuiver. Als een kind erg slist, kan hij onverstaanbaar worden.
Stemproblemen kunnen ontstaan door een grote neusamandel, een gehemelte dat aan de korte kant is of door onjuist gebruik van de spraakorganen. Hierdoor kan je kind bepaalde klanken niet goed vormen.Meer lezen: Wanneer besluit een arts om de amandelen te verwijderen?
Stotteren betekent dat je kind niet vloeiend praat. Maar let op: veel kinderen tussen de twee en vijf jaar hebben een periode dat ze stotteren. Dit is een fase die hoort bij de taalontwikkeling en hoeft niet te wijzen op een spraakprobleem.
Afasie ontstaat door hersenletsel en komt dan ook maar heel weinig bij kinderen voor. Afasie is een taalstoornis die ontstaat in de linkerhersenhelft. Het wordt meestal veroorzaakt door een beroerte, een hersentumor of een ongeval. Door afasie ontstaan er problemen met het spreken, lezen en schrijven.
Dysarthrie Dysarthrie is een neurologische spraakstoornis die kan ontstaan door een beroerte of ongeval. Je kind heeft minder spierkracht in zijn mond en/of de spieren van zijn mond en zijn keel werken niet goed samen, waardoor hij minder goed verstaanbaar is.

Lees ook: Hoe ontwikkelt je kind een woordenschat en hoe kun je die stimuleren?

De meest voorkomende spraakproblemen

Spraakproblemen die veel voorkomen bij kinderen zijn het vervangen van klanken, het combineren van klanken en het niet kunnen uitspreken van sommige letters. Ook stotteren is een bekend spraakprobleem bij kinderen. Tips: dit kun je doen als je kind stottert.

Gesponsord

Van baby- naar peuterkamer

Behandeling spraakprobleem

Als je kind problemen heeft met het uitspreken van woorden of klanken en/of hij qua spraak achterloopt op leeftijdsgenootjes, kun je het beste naar de huisarts of het consultatiebureau gaan. Heeft je kind vermoedelijk een spraakprobleem, dan zal hij worden doorverwezen naar een logopedist.

Een logopedist houdt zich bezig met stoornissen op het gebied van communicatie. Logopedie heeft vijf behandelgebieden: stem, spraak, taal, gehoor en slikken. Om te kijken wat er met jouw kind aan de hand is, zal de logopedist aan de hand van de klachten, het verhaal en een lichamelijk onderzoek een diagnose stellen. Komt hij er niet uit, dan kan je kind doorverwezen worden naar een KNO-arts, neuroloog of kinderarts.

Lees meer: Zo gaat een logopedist bij kinderen te werk

Bronnen: Maasstad Ziekenhuis, Fenac