Herstel na keizersnede, alles wat je moet weten

Wat is een keizersnede?

Is een vaginale bevalling om wat voor reden dan ook niet mogelijk, dan beval je via een keizersnede. Een keizersnede is een operatie waarbij je baby via de buikwand ter wereld komt. Deze ingreep wordt door een gynaecoloog uitgevoerd. De operatie duurt een halfuur tot een uur. Meestal wordt de baby binnen een kwartier na het begin van de operatie geboren.

Lees ook: Alles wat je moet weten over de keizersnede

Het herstel in het ziekenhuis direct na de keizersnede

Nadat je een keizersnede hebt gehad, word je opgenomen op de kraamafdeling van het ziekenhuis. Je wordt verzorgd door de verpleging en je bloeddruk, hartslag, het bloedverlies, de genezing van het litteken en je toiletgang worden regelmatig gecontroleerd. Wanneer je naar huis mag, hangt af van je gezondheid en je herstel, en soms ook van je thuissituatie. Er wordt gekeken of je nog kraamzorg krijgt thuis, of er voldoende ondersteuning is en of je nog meer kinderen hebt voor wie gezorgd moet worden.

Meestal mag je één tot twee dagen na de keizersnede naar huis. Na ongeveer zes weken krijg je een nacontrole. Soms moet je hiervoor naar het ziekenhuis komen, soms kan het telefonisch.

Tip: Ben je net bevallen? Shop hier alle babyverzorging voor jouw baby.

Fysieke klachten na een keizersnede

Een keizersnede is een vrij pittige operatie. Niet zo gek dus dat je de eerste weken na de ingreep last van pijn en andere klachten hebt. Dit zijn de meest voorkomende klachten op een rijtje:

1. 01.

   Buik: Naast de pijn van de wond op je buik, kun je ook pijn hebben in je buik. Dit komt door de snee die tijdens de operatie door de buikwand en je baarmoeder is gemaakt. Ook zijn je buikspieren aan de kant geschoven.

2. 02.

   Trekkend gevoel: Aan de zijkant van de wond kun je een trekkend gevoel hebben. Dit is normaal en komt door de oplosbare hechtingen aan de peesplaat van de buikspieren.

3. 03.

   Darmen: Door de operatie zijn je darmen wat van slag, waardoor je buikkrampen kunt krijgen. Het kan sowieso even duren voordat je darmen weer goed werken.

4. 04.

   Bloedverlies: Je kunt bloed verliezen via je vagina, net als na een vaginale bevalling.

5. 05.

   Ruggenprik: Je kunt soms wat hoofdpijn krijgen als je rechtop zit of staat. Ook kun je rugpijn hebben bij de injectieplaats van de ruggenprik die is gebruikt om je te verdoven tijdens de keizersnede.

6. 06.

   Narcose: Narcose wordt weinig gebruikt bij een keizersnede. Als je onder algehele narcose bent geweest, kun je je na de keizersnede misselijk en bibberig voelen.

Lees ook: Dit doet en ondergaat je lichaam na de bevalling.

Wondherstel na keizersnede

De wond op je buik is meestal gehecht met oplosbaar hechtdraad, dat niet verwijderd hoeft te worden. Als je krammetjes of niet-oplosbare hechtingen hebt, worden deze er na ongeveer een week uitgehaald. Dit is niet pijnlijk. De eerste dagen kan de wond zelf wel behoorlijk pijn doen en een beetje bloeden. Dit is normaal. Je kunt de wond schoonhouden met lauw water en er eventueel een gaasje overheen doen ter bescherming. Ook jeuk hoort erbij: dit betekent dat de wond aan het genezen is.

Na ongeveer zes weken zie je alleen nog een litteken. Eerst is dat nog rood en dik. Na zo'n zes maanden is het meestal glad en nauwelijks meer zichtbaar. De huid rond het litteken kan nog wel lang vreemd aanvoelen. Dit komt omdat je zenuwen tijdens de operatie zijn doorgesneden en weer moeten aangroeien.

Lees ook: Alles over het litteken na een keizersnede, hoe kun je het verzorgen?

Borstvoeding

Na een keizersnede komt de melkproductie net zo op gang als na een vaginale bevalling. Je kunt dus gewoon borstvoeding geven als je dat wilt. Wel kan het door de buikwond pijnlijk zijn om je baby aan te leggen: daarbij ligt hij deels op je buik als je hem in je armen houdt. Je kunt je baby ook liggend op je zij voeden, dit is vaak fijner tijdens de eerste dagen na een keizersnede. In het ziekenhuis zullen ze je hierbij helpen en adviseren. Ben je weer thuis, dan kan de kraamverzorger of een lactatiekundige je hierbij ondersteunen.

Lees ook: Wat een kraamverzorgster wel of niet doet

Bij een geplande keizersnede kun je van tevoren eventueel al wat melk afkolven en bewaren. Hierdoor komt de melkproductie al wat op gang en heb je een voorraadje voor als het voeden in het begin lastig gaat. Dit kun je bespreken met je verloskundige of een lactatiekundige.

Naar de wc

In het begin doet het loopje naar de wc op zich al pijn, maar het poepen en plassen ook. Gelukkig gaat het een paar dagen na de keizersnede meestal alweer een stuk makkelijker. Hier wat handige tips:

• Plassen: Tijdens de keizersnede heb je een blaaskatheter ingebracht gekregen. Dit zorgt ervoor dat je niet uit bed hoeft om te plassen. Deze katheter wordt meestal de dag na de keizersnede verwijderd. Je kunt dan weer zelf op de wc plassen. In het begin zal dit nog pijnlijk zijn en wat moeilijk gaan. Ga rechtop op het toilet zitten, ontspan je bekkenbodemspieren en laat de plas rustig in één keer vanzelf helemaal lopen. Onderbreek het plassen niet, dat geeft meer kans op blaasontsteking. Komt er geen urine meer? Kantel rustig je bekken een aantal keer voor- en achterover om je blaas helemaal leeg te maken.

• Poepen: Na een keizersnede is het belangrijk om snel weer wat te eten en drinken. Zo komen je darmen weer op gang. Ga bij aandrang altijd naar het toilet. Dit kan in het begin pijnlijk zijn. Ga ontspannen zitten met je rug bol, gebruik eventueel een voetenbankje. Haal rustig adem door je buik en ontspan je bekkenbodem. Pers zachtjes terwijl je uitademt en je buik bol maakt. Ook kan het helpen om met je handen zachtjes wat tegendruk op je buik te geven. Zorg er verder voor dat je ontlasting zacht is, dus eet voldoende vezels en drink regelmatig een glas water. Blijf je klachten houden, zoals pijn of problemen bij poepen of plassen? Neem dan contact op met een bekkenfysiotherapeut of de huisarts.
  
  Lees ook: Tips voor de eerste keer poepen na de bevalling

Kauwgom kauwen na keizersnede

In 2017 kwam uit onderzoek naar voren dat kauwgom kauwen het herstel na een keizersnede positief kan beïnvloeden. Het kauwen zou ervoor zorgen dat je stofwisseling wordt gestimuleerd en je darmen sneller weer normaal werken. Tijdens het onderzoek werden 3.000 vrouwen onderzocht die een keizersnede hadden ondergaan. Degenen die direct na de operatie drie keer per dag kauwgom kauwden, voelden zich beter dan de vrouwen die dat niet hadden gedaan. Of je dit nu gelooft of niet, een pakje kauwgom in je ziekenhuistas stoppen kan in elk geval geen kwaad.

Thuis herstellen na keizersnede

Gemiddeld mag je na een keizersnede na twee dagen naar huis. Maar je bent dan nog lang niet volledig hersteld. Hoewel dit natuurlijk per vrouw verschilt, duurt het herstel van een keizersnede ongeveer zes weken. Pak in deze periode echt je rust en luister goed naar je lichaam. Hier een paar belangrijke do's & don'ts:

Rusten:
Je kunt vrij lang last houden van vermoeidheid. Geef hier zoveel mogelijk aan toe en neem rust wanneer het kan. Probeer sowieso de eerste week, wanneer de kraamzorg er nog is, lekker in bed te blijven. Zo kun je zo uitgerust mogelijk beginnen aan de periode daarna, wanneer je weer meer zelf moet doen. Beweeg nog wel ongeveer drie keer een kwartier per dag. Dit voorkomt trombose.

Douchen:
Je mag na een keizersnede direct onder de douche. Bij duizeligheid of als je je slap voelt, kun je een stoeltje of krukje in de douche zetten. Zorg in dat geval wel dat er iemand in de buurt is, mocht je (flauw)vallen. Je mag nog niet in bad. Daarmee moet je wachten totdat de wond gestopt is met bloeden en/of wondvocht lekken, maar ook tot het vloeien na de bevalling is gestopt.

Huishoudelijke taken:
Zware huishoudelijke taken, zoals dweilen, stofzuigen en boodschappen tillen, kun je de eerste zes weken beter aan iemand anders overlaten. Lichte huishoudelijke klusjes, zoals afstoffen of de was opvouwen, zijn prima.

Autorijden:
Zelf autorijden is geen goed idee de eerste weken. De gordel, de bewegingen die je maakt met je voeten en de ineengedoken houding zijn belastend voor de wond. Na twee à drie weken kun je het weer voorzichtig proberen, maar alleen als je je goed kunt concentreren en niet te veel pijn meer hebt van de wond. Meerijden mag altijd, maar luister hierbij ook goed naar je lichaam.

Fietsen:
Je kunt ongeveer een week na de operatie weer fietsen, maar houd je grenzen goed in de gaten.

Opstaan en gaan zitten:
Doe dit zo voorzichtig mogelijk, zodat je je buikspieren zo min mogelijk belast. Als je moeite hebt met staan, kun je je buik ondersteunen met je handen. Dat doe je door zachtjes wat tegendruk te geven op je onderbuik. Probeer verder goed rechtop te staan en te lopen. Ook als je pijn hebt met hoesten of lachen, kan ondersteuning van je buik verlichting geven.

Wandelen:
Af en toe even naar buiten met de kinderwagen is goed voor het herstel. Doe dit wel pas als je je niet meer slap voelt en bewegen niet meer zo pijnlijk is.

Zorgtaken:
Hebben jullie oudere kinderen? Vraag hulp van familie of vrienden, zodat jij tijd hebt om te herstellen en niet alles op je partner neerkomt.

Sporten:
Begin eerst met wat kleine buikspieroefeningen voor je echt weer gaat bewegen. Bewegingsdeskundige Esther van Diepen legt hier uit hoe je op een rustig tempo weer fit kunt worden.

Tillen:
De eerste zes weken na de keizersnede mag je niet te zwaar tillen. Dit is om je buikspieren zo min mogelijk te belasten. Houd als richtlijn het gewicht van je baby aan; die mag je altijd tillen.

Seks na een keizersnede

Het advies is om te wachten met seks met penetratie totdat het bloedverlies na de keizersnede helemaal is gestopt. Met seksueel opgewonden raken is niets mis, dus masturberen en andere vormen van seks zijn prima mogelijk. Soms kan penetratie na een keizersnede anders aanvoelen of pijnlijk zijn.

Ook kun je misschien minder zin hebben in seks dan voorheen. Dit kan te maken hebben met de hormonen na de bevalling, maar ook met vermoeidheid door de ingreep en je nieuwe rol als moeder. Dus neem de tijd om goed te herstellen. Wanneer de klachten blijven bestaan, neem dan contact op met je huisarts.

Emotionele klachten na een keizersnede

Sommige vrouwen kunnen emotionele problemen krijgen na een keizersnede. Ze zijn teleurgesteld dat ze niet op de 'normale' manier zijn bevallen of hebben een gevoel van falen. Het kan ook gebeuren dat je moeite hebt om aan je baby te wennen. Dit komt vooral voor als je onder narcose bent geweest en de bevalling dus niet bewust hebt meegemaakt.

Herken je deze klachten, praat er dan over met je huisarts. Ook kan het helpen om tijdens de nacontrole met je gynaecoloog te bespreken wat er precies is gebeurd tijdens de bevalling, en waarom een keizersnede nodig was. Overigens zijn er ook moeders die juist heel positief terugkijken op hun 'buikbevalling'.

Lees ook: Zo verwerk je een nare bevallingservaring

Gentle sectio: de 'natuurlijke' keizersnede

Bij een 'gentle' keizersnede staat alles in het teken van een fijne start voor het gezin. Er wordt extra gelet op de hechting tussen ouders en kind. In principe wordt een vaginale bevalling zoveel mogelijk nagebootst, door de baby zelf uit de buik te laten kruipen. Jullie kunnen door een venster meekijken hoe jullie kind geboren wordt. Na de geboorte wordt je baby zo snel en lang mogelijk huid op huid bij jou gelegd. Het liefst worden jullie de hele operatie niet gescheiden.

Deze methode wordt steeds populairder. De meeste ziekenhuizen bieden een gentle sectio aan als het gaat om een geplande keizersnede. Wel kan per ziekenhuis verschillen hoe een gentle sectio wordt aangepakt. Je gynaecoloog kan goed uitleggen hoe deze keizersnede in z'n werk gaat.

Lees hier meer over de gentle sectio.

De moeder geassisteerde keizersnede (MAC)

Een aantal ziekenhuizen in Nederland biedt de 'moeder geassisteerde' keizersnede (MAC) aan. Bij deze geplande keizersnede helpt de gynaecoloog de moeder om zelf haar baby uit haar buik te tillen. Bespreek het met je gynaecoloog als dit jouw wens is. Lees hier meer over de moeder geassisteerde keizersnede.

Een volgend kind: weer keizersnede?

De adviezen over wanneer je na een keizersnede veilig opnieuw zwanger kunt worden, verschillen. De meeste gynaecologen adviseren om minimaal één jaar te wachten met een volgende zwangerschap. Overleg het met je eigen gynaecoloog of de huisarts als je een keizersnede hebt gehad en opnieuw zwanger wilt worden.

Meestal is bij een volgende zwangerschap een vaginale bevalling mogelijk, als je dit liever wilt. Dit hangt onder meer af van de redenen waarom je dit keer bent bevallen via een keizersnede. Je bespreekt dit, en ook je wensen voor de volgende bevalling, tijdens de zwangerschap met de gynaecoloog. Dit gesprek kun je ook al inplannen voordat je opnieuw zwanger wordt, zodat je alvast weet waar je aan toe bent.

Wel is het advies om bij een volgende bevalling in het ziekenhuis te bevallen, omdat er een heel kleine kans is dat het litteken in de baarmoeder tijdens de bevalling scheurt. Dit gebeurt zelden, maar als het zich voordoet kan dit ernstige gevolgen hebben voor jou en je baby.

Lees meer: Alles over vaginaal bevallen na een eerdere keizersnede (VBAC)

Video: Alles wat je moet weten als je bevalling een keizersnede wordt:

Bron: De Gynaecoloog