Wat is meconiumhoudend vruchtwater?
De eerste poep van een pasgeboren baby heet meconium. Het bestaat uit ingeslikt vruchtwater, huidsmeer, afvalstoffen, slijm, celmateriaal en bloedresten. Als de vliezen breken aan het begin of later tijdens de bevalling, blijkt soms dat de baby in het vruchtwater heeft gepoept. Dat heet meconiumhoudend vruchtwater.
Het overgrote deel van de baby's heeft hier geen last van. Meconium in het vruchtwater is dus geen reden tot paniek. Het is wél een reden om de gezondheid van de baby extra in de gaten te houden.
Babypoep: wat is normaal?
Altijd weer een verrassing welke kleur de poep van je baby heeft. De meeste varianten groen, geel of bruin zijn gelukkig normaal, maar 'gekke poep' is niet altijd onschuldig. Lees hier wanneer je het beste de huisarts kunt inschakelen.
Hoe weet je of je baby in het vruchtwater heeft gepoept?
Je kunt alleen zien of er meconium in het vruchtwater zit als je vliezen zijn gebroken. Hoe ziet vruchtwater met meconium eruit? Normaal is vruchtwater helder, lichtroze of grijswit van kleur. Soms zitten er ook witte vlokjes huidsmeer in. Meconium is donkergroen tot zwart van kleur. Hierdoor zie je meconium duidelijk in het vruchtwater zitten.
Het vruchtwater kan ook helemaal groenig of bruin gekleurd zijn, of in een enkel geval zelfs lijken op erwtensoep. Als je vliezen breken voor de bevalling begint, kun je proberen het vruchtwater op te vangen, of textiel waar het op terechtkomt bewaren (je onderbroek of laken), zodat de verloskundige het bij twijfel kan beoordelen.
De bevalling: wat kun je verwachten?
Welke fases doorloop je en welke weeën horen daarbij? Van verstrijken tot spildraaien: alles over de geboorte van je baby.
Mogelijke oorzaken van meconiumhoudend vruchtwater
Er zijn twee redenen waarom baby's meconium in het vruchtwater lozen:
-
De darmen zijn rijp en produceren meconium. Je baby poept dus gewoon omdat zijn darmen werken.
-
Je baby poept in een reflex op stress. Dit kan betekenen dat je baby het niet fijn meer heeft in de baarmoeder.
Hoe later in de zwangerschap, hoe groter de kans is op meconium in het vruchtwater. Voor de uitgerekende datum gebeurt dit bij 5 procent van de bevallingen, terwijl met 42 weken 25 tot 50 procent van de baby's in het vruchtwater heeft gepoept. Bij de meeste baby's is dit geen reden tot zorgen. Het betekent dat de baby volgroeid is en dat de darmen rijp zijn.
Waarom naar het ziekenhuis als je baby in het vruchtwater poept?
Hoe weet je nu of je baby misschien in het vruchtwater heeft gepoept als stress-reflex? Een manier om dit te beoordelen, is het monitoren van de hartslag van je baby. Dit gebeurt met een ctg-apparaat in het ziekenhuis.
Je wordt dus naar het ziekenhuis verwezen als er meconium in het vruchtwater zit, om je baby voor de zekerheid extra in de gaten te houden tijdens de bevalling. En ook ná de geboorte.
Wat zijn de risico's en gevolgen?
De meeste baby's die in het vruchtwater hebben gepoept, komen gezond ter wereld. Meestal zijn er ook geen andere tekens dat de baby in nood is. Maar als uit hartslagmetingen blijkt dat de baby mogelijk in nood is, kan het verstandig zijn om hem snel(ler) geboren te laten worden (zie verderop).
Een ander risico bij meconiumhoudend vruchtwater, is het meconium aspiratie syndroom (MAS). Dit syndroom treedt in ongeveer 5 procent van de bevallingen met meconiumhoudend vruchtwater op. Bij dik meconiumhoudend vruchtwater is de kans op het meconium aspiratie syndroom groter dan bij dun meconiumhoudend vruchtwater (6,5 procent tegenover 1 procent kans).
Wat is het meconium aspiratie syndroom?
Bij het meconium aspiratie syndroom (MAS) heeft een baby in de baarmoeder vruchtwater met poep ingeademd. Dit inademen kan de baby doen in een reflex bij hevige stress of nood. Het meconium sluit vervolgens de luchtwegen en longblaasjes (deels) af, waardoor de baby direct na de geboorte of na enkele uren ernstige ademhalingsproblemen krijgt. Ook kan het meconium een longontsteking veroorzaken.
Symptomen van het meconium aspiratie syndroom zijn:
-
de ademhaling komt direct na de geboorte niet goed op gang
-
een snelle ademhaling
-
blauw zien
-
kreunen
-
de borstkas intrekken of juist uitzetten
Om erachter te komen of je baby het meconium aspiratie syndroom heeft, wordt een röntgenfoto gemaakt. Baby's met MAS krijgen extra zuurstof of kunstmatige beademing en antibiotica. De meeste baby's zijn binnen 48 uur weer beter, maar in ernstige gevallen kan het meconium aspiratie syndroom leiden tot hersenbeschadiging of zelfs overlijden.
Gelukkig komt dit nauwelijks voor. Uit cijfers uit 2011 blijkt dat 1,5 op de 1.000 baby's overlijdt bij meconiumhoudend vruchtwater. Bij helder vruchtwater (zonder meconium) is dit 0,3 op de 1.000 baby's.
Wat betekent meconiumhoudend vruchtwater voor de bevalling?
Meconiumhoudend vruchtwater is een medische indicatie. Dit betekent dat het een reden is om in het ziekenhuis te bevallen onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog. Bij een medische bevalling kan de hartslag van de baby continu worden gevolgd met een ctg. Als er zorgen zijn over de conditie van de baby, kan er snel worden ingegrepen. Ook is de kinderarts vlakbij om de baby te onderzoeken als hij moeite heeft met ademhalen na de geboorte, en zo nodig te behandelen.
Als je baby in het vruchtwater heeft gepoept, zal je verloskundige je daarom adviseren om de zorg over te dragen aan het medisch team van het ziekenhuis.
Bij de meeste vrouwen breken de vliezen pas tijdens de bevalling. Bij ongeveer 10 procent van de vrouwen begint de bevalling met gebroken vliezen. Als je ziet dat er meconium in het vruchtwater zit, bel je direct de verloskundige of het ziekenhuis waar je onder controle bent. Het advies is dan om niet af te wachten tot de weeën vanzelf beginnen, maar de bevalling gelijk kunstmatig in te leiden met weeënopwekkers.
Zijn er twijfels over de gezondheid van je baby, dan kan de arts of verloskundige adviseren om extra onderzoek te doen, of de baby sneller geboren te laten worden. Afhankelijk van hoeveel ontsluiting je hebt en of je al aan het persen bent, is dat met een knip, vacuümpomp of keizersnede.
Herstel na keizersnede
Een keizersnede is een ingrijpende buikoperatie. Lees hier hoelang het herstel ongeveer duurt en wat je beter wel en niet kunt doen tijdens die periode.
Wat als je meconium ziet tijdens een thuisbevalling?
Als je thuis bevalt en tijdens de bevalling blijkt dat de baby in het vruchtwater heeft gepoept, adviseert de verloskundige meestal om meteen naar het ziekenhuis te gaan. Ben je al (bijna) aan het persen, dan kan het – afhankelijk van het hartritme van je baby – de beste optie zijn om thuis te blijven. De rit naar het ziekenhuis en de overdracht kunnen voor extra spanning zorgen, waardoor de weeën afnemen of stoppen en de bevalling langer duurt. De kans dat de baby thuis sneller wordt geboren, is dan groter. Bovendien is het ook niet wenselijk dat de baby onderweg wordt geboren.
Mocht je baby thuis worden geboren met meconium in het vruchtwater, dan houden de verloskundige en kraamverzorgster hem daarna extra goed in de gaten. Ook kan het zijn dat jullie toch samen naar het ziekenhuis gaan voor een controle door de kinderarts.
Plassen in het vruchtwater: kan dat kwaad?
Dat is een ander verhaal. Alle gezonde baby's plassen vanaf ongeveer vier maanden in het vruchtwater en dat kan helemaal geen kwaad. Het is juist een goed teken: door vruchtwater in te slikken oefent een baby het drinken en dat hij het uitplast betekent dat zijn nieren goed werken.
Bronnen: Amsterdam UMC, NVOG
