Persen tijdens de bevalling: hoe gaat dat?

Wat is persen tijdens de bevalling?

Persen doe je tijdens de persfase van de bevalling. Je hebt dan volledige ontsluiting: de baarmoedermond is zo ver geopend dat de baby erdoor past. Zijn hoofdje is diep ingedaald in je bekken en duwt tegen je endeldarm (net boven je anus). Dit brengt de persdrang op gang.

Je krijgt dan persweeën: tijdens een wee voel je een sterke neerwaartse druk in je lichaam. De baarmoeder duwt de baby tijdens de wee door de vagina, en daarbij kun je niet anders dan meepersen met je buik- en rugspieren.

Hoe lang moet je persen?

De persfase begint als je volledige ontsluiting hebt én persdrang, en duurt tot je baby is geboren. De persfase duurt bij een eerste kind doorgaans langer dan bij een tweede kind. Gemiddeld zijn vrouwen die bevallen van hun eerste kind 1-1,5 uur aan het persen. Bij een tweede bevalling duurt het persen meestal korter: gemiddeld drie kwartier.

Zolang het goed gaat met de baby en de moeder het volhoudt, mag de persfase ook 2 uur of langer duren. Lijkt de conditie van de baby achteruit te gaan (dit kan blijken uit zijn hartslag) en/of raak jij uitgeput? Dan kan de geboorte worden versneld met weeënopwekkers, een vacuümpomp en/of een knip. Soms is het nodig dat de baby via een keizersnede wordt geboren.

Tip: Boeken over de de bevalling koop je hier

Hoe moet je persen?

Je baarmoeder perst vanzelf, het helpt als je dit toelaat en meewerkt. Je voelt gaandeweg wat voor je werkt, eventueel met suggesties van je verloskundige of gynaecoloog.

Als vrouwen hun gevoel volgen, wordt dit ook wel spontaan persen genoemd. Een perstechniek die daarnaast veel wordt toegepast, en die je altijd op tv ziet, is gedirigeerd persen (de valsalva-techniek).

Welke perstechnieken zijn er?

1. 01.

   Spontaan persen
   Tijdens de perswee blijf je in je eigen tempo in- en uitademen, waarbij je perst op je uitademingen. Probeer te ademen via je neus. Of adem in via je neus en blaas de lucht naar buiten via je lippen. Je kiest zelf de beste pershouding en maakt de bewegingen die goed voelen.

2. 02.

   Gedirigeerd persen
   Hierbij volg je de aanwijzingen van de verloskundige of gynaecoloog. Zodra de perswee opkomt, neem je een grote hap lucht. Je houdt je adem zo lang mogelijk in, terwijl je perst. Vaak met je kin op je borst en opgetrokken benen. Als je je adem niet langer kunt inhouden, blaas je uit en neem je vlug een nieuwe hap lucht. En persen maar weer. Dit kun je drie keer herhalen op een wee.

Wat is de beste perstechniek?

Welke manier van persen tijdens jouw bevalling het beste is, hangt vooral af van wat jij prettig vindt. Spontaan persen heeft als voordeel dat je beter doorademt, waardoor je genoeg zuurstof binnenkrijgt. Daardoor raak je minder snel vermoeid. Je voelt beter wat je lichaam doet en kunt je bekkenbodemspieren makkelijker ontspannen. Ook heb je minder spanning in je gezicht.

Gedirigeerd persen is vooral gangbaar bij medische bevallingen, bijvoorbeeld met een ruggenprik of een vacuümpomp. Je ligt daarbij op je rug, waardoor er minder ruimte in je bekken is en minder hulp van de zwaartekracht dan bij andere pershoudingen (zie verderop). Je moet dan ook meer kracht zetten en dat lukt soms beter met ingehouden adem en op instructies van de arts.

De verloskundige of gynaecoloog kan je ook aanmoedigen om je gevoel te volgen, of je alleen coachen wanneer je zelf niet voelt hoe je moet persen. Hoe je het liefst begeleid wilt worden, kun je aangeven in je geboorteplan.

Lees ook: Zo helpt Spinning Babies bij een soepele geboorte

Persen is hard werken

Hoe dan ook: persen is (meestal) heel hard werken. Gelukkig maakt je lichaam adrenaline aan, dat geeft energie en kracht. Verder helpt het om zo goed mogelijk te ontspannen tussen de weeën door. Ga lekker liggen of leunen, dan spaar je je energie. Neem af en toe een slok water en voel of je van houding wilt veranderen. Ook een lieve partner en bemoedigende woorden van de verloskundige of gynaecoloog helpen je er doorheen.

Handig: Een overzicht van alle bevalhoudingen

Persdrang zonder volledige ontsluiting

Sommige vrouwen voelen al persdrang terwijl er nog geen 10 centimeter ontsluiting is. Ook kan het zijn dat er een 'randje blijft staan'. Dit betekent dat de rand van de baarmoedermond aan de achterkant al niet meer te voelen is bij het ontsluiting meten, maar aan de voorkant nog wel.

Niet mogen toegeven aan sterke persdrang is erg moeilijk. Het helpt om hoog in je borst te ademen en alsof je iets heets in je mond hebt, of kaarsjes uitblaast. Als je de persdrang echt niet kunt tegenhouden, kun je proberen zo min mogelijk mee te duwen. Ook kan het helpen om van houding te veranderen. Daardoor draait de baby mogelijk in een gunstiger positie, en vordert de ontsluiting beter.

Als er een randje staat, kan de verloskundige dit weg masseren als het je te lang duurt. Dat voelt erg vervelend, maar daarna kun je wel toegeven aan de persdrang.

Lees ook: Puffen en andere ademhalingstechnieken

Persweeën wegzuchten

Aan het eind van de persfase, als het hoofdje bijna wordt geboren, kan de verloskundige je vragen even niet mee te persen. Er is dan wat meer tijd nodig om het perineum te laten meerekken en de kans op uitscheuren te verkleinen.

Je kunt de persweeën dan wegzuchten: je zucht en op aanwijzing van je verloskundige duw je zachtjes mee. Vaak houden vrouwen op dit punt vanzelf hun adem in, omdat de druk van het hoofdje op het perineum branderig voelt. Een warme doek tegen je vulva en perineum, of persen in bad, helpt vaak goed.

Moet je persen op je rug?

Voor de ruimte in je bekken is persen op je rug de minst gunstige houding. Je baby wordt geboren tussen je staartbeen en je schaambeen door. Die afstand is het kleinst wanneer je op je rug ligt, onder meer omdat je staartbeen dan geen ruimte krijgt om mee te bewegen.

Ook kun je de zwaartekracht niet benutten tijdens het persen in rugligging. Daardoor moet je meer kracht zetten en kan het persen langer duren.

Als je bevalt met een vacuümpomp, kan de arts je het beste helpen wanneer je op je rug ligt, met je benen in beensteunen. Bij het plaatsen van een knip vraagt de arts of verloskundige je ook om op je rug te liggen. Ook met een ruggenprik persen vrouwen meestal liggend op hun rug, hoewel je dan vaak ook prima op je zij kunt liggen, of zelfs ondersteund kunt persen op een baarkruk.

Meestal is persen op je rug dus niet nodig (al zie je dit wel veel op tv). Lijkt dit je vervelend, dan zijn er allerlei andere pershoudingen. Gaat liggend op je rug persen juist het beste? Helemaal goed, natuurlijk.

Pershoudingen bij de bevalling

Er zijn allerlei houdingen waarin je kunt persen. Bij zwangerschapsyoga en zwangerschapscursussen is hier meestal aandacht voor. Je verloskundige kan ook suggesties doen voor een goede pershouding.

Dit zijn verschillende houdingen waarin je kunt persen:

• Persen op handen en knieën. Of knielend terwijl je leunt op een bevalbal, de rand van het bevalbad of het hoofdeinde van het bed. In deze houding is je bekken gekanteld, waardoor er veel ruimte is tussen je schaambeen en je staartbeen. Leg eventueel een kussen onder je knieën.

• Persen op je hurken. Je kunt hierbij achterover leunen, bijvoorbeeld tegen je partner die achter je zit, of tegen de badrand. Dit geeft veel ruimte in je bekken en je benut de zwaartekracht.

• Persen op de baarkruk. Een baarkruk lijkt op een lage wc. Je hebt dezelfde voordelen als bij hurken, maar zonder dat je benen moe worden.

• Half knielend. Je zit hierbij op één knie en je andere knie is gebogen, met je voet plat op de grond. Daarbij kun je met je armen leunen op een bal, de badrand of je partner. Of steun met je handen op de grond.

• Half liggend. Je zit op je billen en je leunt schuin achterover tegen kussens of een verstelbaar hoofdeinde. Je benut de zwaartekracht zo meer dan wanneer je plat op je rug ligt. Je voelt je ook minder 'hulpeloos' en je hebt beter zicht op de ruimte/mensen om je heen. Als je hard wilt meeduwen, kun je tijdens een wee je benen of het bed vastpakken om kracht te zetten.

• Zijligging. Leg je bovenste been gebogen op een kussen. Komt het hoofdje dieper, dan til je je voet op om meer ruimte te maken. Je partner of de verloskundige kan je been ondersteunen. Liggen op je linkerzij zorgt voor een goede bloedtoevoer naar de placenta en kan de persweeën sterker maken.

• Staand. Dit doe je leunend of hangend en met (iets) gebogen knieën. Je kunt bijvoorbeeld het verlosbed hoog zetten en daarop leunen, of de armleuning vasthouden en daaraan hangen.

• Rugligging. Leg je hoofd op kussens, zodat het wat hoger ligt. Ook kun je opgerolde handdoekjes of kussentjes aan weerszijden van je bilnaad leggen, zodat je staartbeen wat bewegingsruimte heeft.

Persen bij de bevalling: extra tips

Tot slot nog enkele laatste tips voor tijdens de persfase.

1. 01.

   Behalve een goede pershouding kunnen ook bewegingen de geboorte helpen. Kantel je bekken, wiebel met je heupen, zak een beetje door je benen, doe wat goed voelt.

2. 02.

   Onthoud dat je lichaam hormonen aanmaakt, zoals relaxine, waardoor er meer ruimte in je bekken komt. Je bekken en vagina zijn flexibeler dan normaal.

3. 03.

   Als je X-benen maakt, wordt de afstand tussen je zitbotten groter. Daar komt het hoofdje van je baby tussendoor, dus dit kan de geboorte makkelijker maken. Doe je knieën bij elkaar en je voeten wijd.

4. 04.

   Perswee voorbij? Ontspan je gezicht, onderkaak en handen. Probeer zo goed mogelijk te ontspannen en rusten tot de volgende wee.

5. 05.

   Maak gerust geluid tijdens het persen. Dit kan spanning ontladen en je bekkenbodem helpen ontspannen.

6. 06.

   Duurt de persfase lang: een verticale houding, of wisselen van houding, kan helpen. Gaat de geboorte juist heel snel: door te gaan liggen kun je het vertragen.

7. 07.

   Beval je met een ctg-apparaat? In veel ziekenhuizen kan dit draadloos, waardoor je meer bewegingsvrijheid hebt.

8. 08.

   Het kan tijdens het persen helpen om zelf met je vingers te voelen naar het hoofdje van je baby. Je voelt dan goed waar je naartoe moet persen, en dat je baby er écht aankomt.

Bron: De Verloskundige.nl

Podcast 'Ouders van Nu vraagt door': Bevalhoudingen

BabyflessenBij bol

Bekijk

Bewaarzakjes moedermelkBij bol

Bekijk

Vitamine DBij bol

Bekijk

Vitamine KBij bol

Bekijk

TepelzalfBij bol

Bekijk

Elektrische borstkolfBij bol

Bekijk

BabynestjeBij Babyplus

Bekijk

HandkolfBij bol

Bekijk

KraambezoekboekBij bol

Bekijk

TepelhoedjeBij bol

Bekijk

Baby rompertjesBij HEMA

Bekijk

VoedingskussenBij Prénatal

Bekijk

Van Baby tot PeuterBij Bruna

Bekijk