Welke vleeswaren mag je eten tijdens je zwangerschap?
Mag je alle vleeswaren eten tijdens de zwangerschap? Welke soorten mag je wel/niet en wat zijn de risico’s als je zwanger bent? Van chorizo tot boerenmetworst, voedingsdeskundige Sharon Looyen geeft tips.
Tijdens je zwangerschap mag je in principe gewoon vlees eten, zolang het maar goed doorbakken is. Dat geldt ook voor vleeswaren: neem het liefst alleen de varianten die gekookt, gebraden of gebakken zijn. Rauwe, gerookte of gedroogde vleeswaren kun je volgens het het Voedingscentrum beter vermijden.
Het is duidelijk dat rauw vlees eten niet verstandig is (vanwege de toxoplasmose bacterie, lees er verderop meer over), maar over gedroogde, gerookte en bewerkte vleeswaren verschillen de adviezen. Dit kan verwarrend zijn. Er wordt vaak gezegd dat je rauwe ham, rookvlees en gedroogde worst wel gewoon kan eten wanneer ze bewerkt zijn, toch kan je beter zo voorzichtig mogelijk zijn omdat je niet weet of het vlees hoog genoeg verhit is ondanks de bewerking. Houd ook in gedachten dat bij bewerkt voedsel ook altijd iets van zout, suiker of andere conserveringsmiddelen zijn toegevoegd. Wees hier bewust van. Uiteindelijk bepaal je zelf wat je wel en niet eet. Bij twijfel kun je altijd contact opnemen met je verloskundige, huisarts of voedingsadviseur.
Meer lezen: Wat kun je ook beter niet eten als je zwanger bent?
Bewerkte vleeswaren kun je meestal gewoon eten als je zwanger bent, omdat ze weinig bacteriën bevatten, de toegevoegde stoffen zorgen ervoor dat bacteriën minder kans krijgen om te overleven. Dat wil overigens niet zeggen dat bewerkt vlees ook gezond is. Let op toegevoegd zout, suiker, E-nummers of andere conserveringsmiddelen.
Je mag geen rauw vlees tijdens je zwangerschap:
Nee, eet liever geen rauw vlees. In rauw vlees kan de parasiet toxoplasmosa gondii voorkomen. Deze parasiet kan de infectie toxoplasmose veroorzaken. Toxoplasmose wordt door de meeste vrouwen niet opgemerkt, maar eventuele klachten zijn opgezette lymfeklieren in de nek, koorts, algehele malaise, ooginfectie en huiduitslag. Een ongeboren kind kan via de placenta de infectie krijgen als de moeder vlak voor of tijdens de zwangerschap toxoplasmose heeft. Hoe vroeger in de zwangerschap de infectie ontstaat, hoe groter de schade zal zijn voor het kind. De gevolgen lopen uiteen van een miskraam tot aangeboren afwijkingen.
Let dus goed op en vermijd rauw en niet goed doorbakken vlees, zoals filet americain, tartaar, theeworst, rosbief, ossenworst, carpaccio en half doorbakken biefstuk. Ook als je barbecuet of in het buitenland bent is het verstandig goed op te letten of je vlees wel goed doorbakken is. Niet altijd de meest lekkere keuze, maar wel de meest verantwoordelijke keuze voor jezelf en je baby.
Rauwe ham tijdens je zwangerschap
Rauwe ham kan, net als ander rauw vlees, de parasiet toxoplasmosa gondii bevatten. Bij rauwe ham kun je denken aan serranoham, parmaham, Iberico ham, coburgerham en prosciutto. Je kunt rauwe ham wel gewoon eten als het goed is verhit, bijvoorbeeld op een pizza. Andere ham-soorten, zoals schouderham, yorkham of achterham, kun je wel eten.
Gerookt vlees tijdens je zwangerschap
Vlees wordt tegenwoordig vooral gerookt om het langer houdbaar te maken, maar ook om het meer smaak te geven. Het Voedingscentrum adviseert om gerookte vleeswaren niet te eten tijdens je zwangerschap. Bij gerookt vlees bestaat de kans dat het niet genoeg verhit is geweest, waardoor de parasiet toxoplasmose in het vlees is blijven leven. De kans dat gerookt vlees besmet is met toxoplasmose is erg klein, maar een besmetting kan wel ernstige gevolgen hebben. Daarom wordt geadviseerd elk risico te mijden.
Toch vormen gerookte vleeswaren zoals runderrookvlees, paardenrookvlees, gerookte kip en gerookte ham, meestal geen risico. Ze zijn vaak bewerkt en goed verhit. Veel soorten gerookt vlees bevatten wel veel zout, wat niet aan te raden is.
Droge worst tijdens je zwangerschap
Ook in droge (gefermenteerde) worst kan de listeriabacterie voorkomen en daarom kun je het volgens het Voedingscentrum beter niet eten. Droge worst wordt namelijk gemaakt van rauw vlees. Laat daarom gedroogde worst zoals salami, chorizo, metworst en cervelaatworst liever liggen. Is de droge worst goed verhit, dan kun je hem wel gewoon eten. Pizza salami of gebakken chorizo is dus geen probleem.
Bacon, pancetta en ontbijtspek
Bacon, pancetta en ontbijtspek bevatten veel zout en kun je tijdens je zwangerschap beter met mate eten. Als het spek van te voren gebakken wordt, is er geen risico op een listeriabesmetting.
Tip: deze producten kun je beter vermijden om listeria-besmetting te voorkomen.
Je mag wel lever(producten) tijdens je zwangerschap
Lever en leverproducten, zoals paté en leverworst, mag je wel eten, maar in beperkte mate vanwege de grote hoeveelheid vitamine A die hierin voorkomt. Te veel vitamine A verhoogt de kans op aangeboren afwijkingen. Je krijgt niet te veel vitamine A binnen als je lever en leverproducten vermijdt. Een enkele keer leversmeerworst, berlinerworst, leverkaas, leverpastei of paté kan wel. Eet maximaal één leverproduct per dag van maximaal vijftien gram (één boterham met smeer- of leverworst bijvoorbeeld).
Bètacaroteen en vitamine A
Bètacaroteen (ook wel pro vitamine A) wordt in ons lichaam omgezet in vitamine A. Het zorgt, net als vitamine A, voor een goede weerstand en is erg belangrijk voor het gezichtsvermogen, maar ook voor gezonde botten, tanden, huid en voor de groei. Er zijn aanwijzingen dat bètacaroteen anti-oxidatieve eigenschappen heeft en de lichaamscellen beschermt tegen vrije radicalen. Vrije radicalen zijn stoffen die schade aan cellen kunnen veroorzaken.
In tegenstelling tot vitamine A bestaat voor bètacaroteen geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). In het lichaam wordt het omgezet in vitamine A naar behoefte, dus je kan nooit te veel binnenkrijgen.
Bètacaroteen komt voor in (donker)groene bladgroente, zoals spinazie, en in koolsoorten. Ook wortelen bevatten erg veel bètacaroteen, net als mango’s en mandarijnen. Bètacaroteen geeft de karakteristieke mooie kleur aan oranje en gele groenten en fruit.
Meer lezen: Multivitamine tijdens de zwangerschap: wat heb je extra nodig?
Vacuümverpakte vleeswaren tijdens je zwangerschap
Met vacuümverpakte vis moet je oppassen, maar bij vacuümverpakte vleeswaren hoeft dat minder. Ook hierin wordt regelmatig de listeriabacterie aangetroffen, maar niet in schadelijke hoeveelheden. Ze mogen daarom gewoon gegeten worden zolang de houdbaarheidsdatum nog niet is verstreken. Want hoe langer je het bewaard, hoe hoger de concentratie schadelijke bacteriën. Let daarom goed op de datum op de verpakking.
Welke vleeswaren mogen wel?
Alle vleeswaren die gekookt, gebraden of gebakken zijn kun je zonder zorgen eten tijdens je zwangerschap. Gekookte vleeswaren zijn bijvoorbeeld gekookte worst, boterhamworst, Gelderse worst. Gebraden vleeswaren zijn gebraden fricandeau en gebraden gehakt. Ook grillworst en beenham kun je gerust nemen. Bij vleeswaren is het wel belangrijk dat je ze in de koelkast bewaart, bij een temperatuur van vier graden Celsius. En bewaar het niet langer dan vier dagen na opening.
Sluit de verpakking altijd goed af om te voorkomen dat er kruisbestuiving plaats vindt; wanneer bacteriën ook op andere voedingsmiddelen in de koelkast gaan zitten.
Uiteindelijk beslis je zelf wat je wel en niet wilt eten tijdens je zwangerschap. Het is aan te raden om zo goed en gezond mogelijk te eten. Dat is niet alleen goed voor jou, maar ook voor je baby.
Meer tips van onze voedingsdeskundige Sharon Looyen:
