Listeria en zwangerschap: alles wat je moet weten

Listeria en listeriose

Listeria is de naam van een bacterie die in verschillende voedingsmiddelen kan voorkomen, maar ook in dieren, water en aarde kan leven. Een besmetting met de listeriabacterie kan de voedselinfectie listeriose veroorzaken. De tijd tussen het besmet raken en ziek worden is enkele dagen tot enkele maanden. Meestal ligt dit tussen de twee tot vier weken. Als je listeriose hebt, voel je je grieperig: je krijgt koorts, diarree en bent misselijk. Sommige mensen kunnen erger ziek worden. Het gaat dan om hele jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Deze mensen kunnen hersenvliesontsteking krijgen of een bloedvergiftiging. De infectie kan dan zelfs dodelijk zijn.

Listeria als je zwanger bent

Mensen met een verminderde weerstand kunnen erg ziek worden van de listeriabacterie: dat geldt dus ook voor zwangere vrouwen en pasgeboren baby's. Je baby kan in de baarmoeder ziek worden of tijdens de geboorte besmet raken. Als je listeriose oploopt tijdens je zwangerschap, zijn de risico's voor jou en je ongeboren kind:

• hersenvliesontsteking

• bloedvergiftiging

• ontsteking van de binnenwand van het hart

• maagdarminfecties

• infecties aan huid en ogen

• vroeggeboorte of miskraam

Wanneer de huisarts inschakelen?

Heb je naast diarree ook koorts, of bloed en slijm in je ontlasting? Neem dan meteen contact op met je huisarts. Doe dat ook als je erg hoge koorts hebt en veel moet overgeven. Je kunt dan uitdrogen. Je droogt uit als je weinig plast, veel dorst hebt en je suf voelt.

Lees meer: Deze kinderziektes zijn gevaarlijk tijdens de zwangerschap

Kleine kans op besmetting met listeria

De kans op een besmetting met de listeriabacterie is gelukkig erg klein. Jaarlijks komen artsen in totaal zo'n zeventig tot honderd besmettingen tegen. De meeste mensen krijgen listeriose doordat ze voedsel met de listeriabacterie hebben gegeten. Vaak is het lastig te achterhalen welke maaltijd precies de boosdoener is geweest, omdat er tussen het moment van besmet raken en ziek worden één tot negentig dagen kunnen zitten.

De listeriabacterie komt ook voor in aarde, water en dieren, maar mensen raken bijna nooit besmet door dieren met de listeriabacterie. Je hebt misschien weleens gehoord dat zwangere vrouwen de kattenbak niet mogen verschonen. Dit heeft niets te maken met de listeriabacterie, maar met de toxoplasma-parasiet, die toxoplasmose kan veroorzaken. Ook dit is gevaarlijk tijdens je zwangerschap.

Lees ook: De symptomen van toxoplasmose op een rij

Voedingsmiddelen die je beter kunt vermijden

Het is belangrijk om tijdens je zwangerschap geen producten te eten die mogelijk de listeriabacterie bevatten. Dit zijn vooral voedingsmiddelen die langdurig gekoeld zijn bewaard en zonder verhitting worden gegeten. Deze voedingsmiddelen kun je dus beter vermijden als je zwanger bent:

• rauwmelkse kaas: check hier welke kaassoorten je veilig kunt (blijven) eten

• rauwe melk (ongepasteuriseerd, zo van de koe)

• vacuümverpakte gerookte vis (gerookte zalm, paling, mosselen enz.)

• rauwe vleeswaren (carpaccio, rauwe ham, filet americain, ossenworst, tartaar of rosbief)

• rauwe kip

• rauwe vis of schelp- en schaaldieren (sushi, haring)

• rauw ei (ook sauzen en toetjes met rauw ei)

Meer weten? Eten tijdens je zwangerschap: dit kun je ook beter laten staan.

Goed verhitten

Je kunt bovengenoemde producten wel eten als je ze vooraf goed verhit. De listeriabacterie gaat dood bij een temperatuur hoger dan 70°C. Zorg er dus voor dat je eten goed doorbakken of gekookt is. Bestel je een pizza met rauwe ham? Geen probleem zolang het uit een hete oven komt. Ook stukjes gerookte zalm in een quiche of pastasaus kun je eten als het eerst goed verhit is geweest.

Uit de vriezer

De listeriabacterie gaat niet dood in de vriezer. De bacterie gaat wel in een soort winterslaap, waardoor die zich niet meer kan vermenigvuldigen. Als je het bevroren eten ontdooit, is de bacterie nog steeds aanwezig.

Tips om besmetting met listeria te voorkomen

Behalve het laten staan van bepaalde voedingsmiddelen is er nog meer dat je kunt doen om besmetting met de listeriabacterie tijdens de zwangerschap te voorkomen:

• Bewaar gekoelde producten in de koelkast op de juiste temperatuur: dit betekent niet hoger dan 4°C.

• Bewaar geopende verpakkingen niet te lang. Eet de inhoud na het openen binnen drie dagen op of houd je aan het advies op de verpakking.

• Gooi altijd eten weg na de uiterste houdbaarheidsdatum op de verpakking.

• Was rauwe groenten en fruit voordat je het eet of voordat je het gaat snijden en koken. Doe dit met koud water.

• Zorg dat je eten goed verhit is, zodat eventuele bacteriën doodgaan. Vlees en vis moeten goed doorbakken zijn.

• Heb je eten over? Laat het snel afkoelen, zodat de listeriabacterie geen kans krijgt om erbij te komen. Bewaar de kliekjes vervolgens niet te lang in de koelkast en verhit het goed voordat je het weer opeet.

Hygiëne in huis

Om de kans op een besmetting met de listeriabacterie zo klein mogelijk te houden, is het ook belangrijk dat je thuis voor goede hygiëne zorgt.

• Verwissel elke dag de vaatdoek.

• Maak het aanrecht en de snijplanken elke dag goed schoon.

• Laat iemand die ziek is zijn eigen wc gebruiken. Kan dat niet? Maak de wc dan meteen schoon als de zieke is geweest.

• Spoel de wc door met de deksel dicht.

• Vervang dagelijks de handdoek of gebruik papieren doekjes om de handen af te drogen.

• Maak de wc zeker één keer per dag schoon. Let erop dat je begint met de deurklink, kraan en spoelknop. Als laatste doe je de wc-bril en wc-pot.

• Gebruik het schoonmaakdoekje daarna niet om iets anders schoon te maken.

Behandeling listeriose

Mocht je ondanks alle voorzorgsmaatregelen toch listeriose hebben opgelopen, dan merk je dat waarschijnlijk als eerste aan de symptomen. Denk bijvoorbeeld aan een grieperig gevoel met koorts, diarree en/of misselijkheid. Neem meteen contact op met je huisarts en ga langs voor een bloedtest. Daaruit moet blijken of je inderdaad listeriose hebt.

Als je een milde vorm van listeriose hebt, krijg je een antibioticakuur voorgeschreven. Dit is een kuur die je tijdens je zwangerschap veilig thuis kunt gebruiken. Het is belangrijk dat je de kuur helemaal afmaakt, zodat alle bacteriën in je lichaam gedood worden.

Mocht je een ernstige vorm van listeriose hebben, dan kun je in het ziekenhuis worden opgenomen en zul je de antibiotica via een infuus toegediend krijgen. Het is geen gegeven dat het ongeboren kindje ook besmet raakt als de moeder wel besmet is geraakt.

Lees meer: Alle risico's van antibiotica slikken als je zwanger bent op een rij

Bronnen: Voedingscentrum, RIVM

Bi-Oil huidverzorgingsolieBij Amazon

€ 13,99

Bekijk

Weleda zwangerschapsolieBij bol

€ 17,36

Bekijk

Versterkende nagelcrèmeBij bol

€ 13,29

Bekijk

Verstevigende nagellakBij bol

€ 13,59

Bekijk

Bepanthen beschermende zalfBij bol

€ 6,95

Bekijk

Vitamines zwangerschapBij vitamines.com

Bekijk

Weleda Mama perineum massageolieBij bol

€ 14,77

Bekijk

Clinique Acne behandelingBij bol

€ 22,85

Bekijk

Naïf zwangerschapsolieBij bol

€ 15,19

Bekijk

Theranal aambeienzalfBij bol

€ 12,60

Bekijk