Koortslip: wanneer gevaarlijk voor je baby?

Wat is een koortslip?

Een koortslip is een infectie van de huid, op of vlak bij de lippen. Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpessimplexvirus. Het begint met jeuk en een branderig gevoel. Daarna ontstaan er pijnlijke verdikkingen en blaasjes. Deze blaasjes zijn gevuld met vocht waarin zich het herpesvirus bevindt. Ze kunnen openbarsten of verdrogen en worden korstjes. In deze fase is de koortslip besmettelijk, maar net voordat de koortslip ontstaat kun je soms ook al besmettelijk zijn.

Het virus kan worden overgedragen door besmet speeksel of door het geven van een zoen. Als de blaasjes en korstjes zijn verdwenen, kan het virus niet meer worden overgedragen. Het duurt ongeveer twee weken voordat een koortslip is genezen. Maar heb je eenmaal een koortslip gehad, dan blijft het virus altijd in je lichaam. Een koortslip kan vanaf dat moment dus regelmatig terugkomen. Dat gebeurt meestal als je een lage weerstand hebt, veel stress ervaart of ziek bent geweest.

Tip! Zo snel mogelijk je koortslip genezen? Deze producten kunnen daarbij helpen

Wanneer is een koortslip besmettelijk?

Het herpesvirus zit in het vocht in de blaasjes. Dat vocht is heel besmettelijk en kan worden doorgegeven door bijvoorbeeld een zoen of knuffelen. Maar het kan ook op een voorwerp terechtkomen, dat je baby vervolgens in zijn mond steekt. Denk aan een bijtring of drinkbeker. De incubatietijd is twee dagen tot twee weken. Gemiddeld is het een week. Het kan dus even duren voordat je de eerste symptomen ziet.

Het besmettingsgevaar is pas voorbij als de blaasjes zijn ingedroogd of als er een korstje op zit. Wees daarom met baby's in de buurt heel voorzichtig. Zoen of knuffel een baby pas weer als de koortslip helemaal is verdwenen.

Kun je met een koortslip op kraamvisite?

Laat kraamvisite weten dat ze niet langs mogen komen zolang ze een koortslip hebben. Neem hierbij geen risico. Andersom geldt ook: ga niet bij een baby op kraambezoek als je zelf een koortslip hebt.

Lees ook: Kraambezoek, hoe ga je ermee om?

Koortslip besmetting tijdens de bevalling

Je hebt misschien wel vaker gehoord over een koortslip door het herpesvirus, maar het virus kan zich ook in en om de vagina bevinden. Als je zes weken voor de bevalling voor de eerste keer een vaginale herpesinfectie krijgt, dus met blaasjes in en/of rondom je vagina, kan je baby tijdens de bevalling besmet raken. Dit kan gevaarlijk zijn voor je baby. Vertel het daarom altijd aan je verloskundige als je een herpesinfectie hebt.

Is koortslip altijd gevaarlijk voor baby's?

Besmetting met het herpesvirus kan gevaarlijk zijn voor een baby, omdat het afweersysteem van baby's nog niet optimaal ontwikkeld is. Het lichaam van een baby kan het virus daardoor minder goed bestrijden. Gelukkig komt een koortslip bij baby's zelden voor. Veel moeders zijn voor de zwangerschap al besmet met het herpesvirus en geven via de navelstreng antistoffen mee aan hun baby. Deze baby's hebben daardoor een natuurlijke bescherming en daarmee een kleinere kans om op jonge leeftijd een koortslip te krijgen. Als de moeder geen drager van het herpesvirus is, geeft ze ook geen antistoffen mee aan haar baby. Deze baby's zijn extra kwetsbaar voor het herpesvirus.

Lees ook: Zo werkt het afweersysteem van je kind

Voor baby's die bij de bevalling of kort daarna besmet raken met herpes simplex, is de infectie extra gevaarlijk. Dit wordt ook wel herpes neonatorum genoemd. Dit is vooral riskant als de moeder geen antistoffen bij zich draagt. Deze baby's hebben kans op een hersenvliesontsteking of een ontsteking van het hersenweefsel of andere organen. Dit zijn ernstige aandoeningen, die epilepsie of (blijvende) ontwikkelingsachterstanden kunnen veroorzaken. In het ergste geval kan een baby eraan overlijden. Gelukkig is herpes neonatorum zeldzaam.

Lees ook: Deze kinderziektes zijn gevaarlijk voor zwangere vrouwen

Hoe herken je een koortslip bij baby?

Een koortslip bij een baby begint met gezwollen tandvlees en een pijnlijke mond. Ook deze symptomen kunnen voorkomen:

• Blaasjes op of rond de mond.

• Pijn in de mond.

• Koorts.

• Slecht drinken.

• Sufheid.

• Gezwollen lymfeklieren.

• Zere keel.

Vaak eten en drinken baby's slecht als ze last hebben van een koortslip. Houd dit goed in de gaten. Als je baby minder volle plasluiers heeft, is dit een signaal dat hij te weinig drinkt.

Lees ook: Zoveel vocht moet een baby minimaal per dag drinken

Ooginfectie door koortslip baby

Baby's stoppen regelmatig hun handen in hun mond of wrijven met hun handen over hun gezicht of in hun ogen. Als een baby een koortslip heeft, kan hij met zijn handen aan de blaasjes zitten en daarna in zijn ogen wrijven. Hierdoor kan het herpesvirus naar de ogen verspreiden. Dit kan een (ernstige) ooginfectie veroorzaken.

Eczeem en koortslip baby

Kinderen met eczeem hebben een beschadigde huidbarrière. Bij besmetting met het herpesvirus kan dit virus zich snel verspreiden over de huid. Hierdoor ontstaan er ernstige huidafwijkingen met koorts en kan je baby (erg) ziek worden. Dit wordt ook wel eczema herpeticum genoemd. Het is belangrijk om snel behandeling te krijgen om ernstige gevolgen te voorkomen.

Lees ook: Constitutioneel eczeem bij baby's en kinderen: dit helpt

Behandeling koortslip baby

Neem altijd contact op met het consultatiebureau of je huisarts als je baby een koortslip heeft. Zeker als hij jonger is dan vier maanden. Een koortslip gaat vanzelf weer over. De laatste korstjes gaan meestal zeven tot veertien dagen na de eerste verschijnselen weer weg. Als je baby erg veel pijn heeft, kun je de pijnlijke plekken verkoelen door er voorzichtig een natte doek op te leggen. Overleg met je huisarts of de jeugdarts of je je baby eventueel paracetamol kunt geven tegen de pijn. Geef een baby nooit aspirine.

Lees ook: Je baby een paracetamol zetpil geven, hoe doe je dat?

Prik nooit je eigen koortslip door. Hij gaat hierdoor niet sneller weg, sterker nog: de koortuitslag wordt juist erger. Daarbij loop je onnodig risico op besmetting; bij het doorprikken komt vocht vrij. Komt dit vocht in je oog, op je kin, je neus of bij je genitaliën, dan kan ook hier een herpesinfectie ontstaan. En natuurlijk kun je anderen besmetten met het herpesvirus.

Behandeling koortslip ouder

Een koortslip gaat vanzelf over. Je hoeft 'm niet te behandelen. Heb je er veel last van, dan kun je er wel een crème op smeren. Die zijn te koop bij de drogist en apotheek.

• Voel je dat je een koortslip gaat krijgen? Dan kun je smeren met een crème met aciclovir erin. Dat remt de groei van bepaalde soorten virussen. Het heeft geen zin om hiermee te smeren als je al blaasjes of korstjes hebt.

• Heb je al blaasjes, maar nog geen korstjes? Dan kun je smeren met een crème met zinksulfaat of zinkoxide erin. Ook lidocaïne kan helpen.

• Heb je opgedroogde blaasjes met korstjes? Probeer een koortslip-pleister of een zogeheten cetomacrogolcrème met vaseline erin. Dat verzacht.

Lees ook: Waarom elk huishouden zinkzalf in huis zou moeten hebben

Inbakeren en krabwantjes bij koortslip

Het is belangrijk dat je baby niet aan de koortslip komt, omdat het virus zich zo kan verspreiden naar de ogen. Was regelmatig zijn handjes. Om te voorkomen dat hij in zijn slaap aan de koortslip komt, kun je je baby inbakeren. Let op: zodra je baby zich probeert om te draaien, is inbakeren niet langer veilig. Je kunt je baby ook krabwantjes aantrekken of sokjes over zijn handen doen.

Lees ook: Alles wat je moet weten over inbakeren

Koortslip bij baby voorkomen

Hoe graag je je baby ook een zoen wilt geven en knuffelen, doe het niet als je een koortslip hebt. Zorg ook dat andere mensen die een koortslip hebben uit de buurt van je baby blijven. Heeft iemand die op kraambezoek wil komen een koortslip? Neem geen risico en stel het bezoek uit. Kraamverzorgers die een koortslip hebben zijn verplicht om bij de verzorging van je baby en jou een mondneusmasker en handschoenen te dragen. Ook moeten ze voor (extra) goede hygiëne zorgen door bijvoorbeeld vaak hun handen te wassen.

Verder kun je je baby op deze manieren beschermen tegen een koortslip:

1. 01.

   Was vooraf je handen en draag een mondkapje als je je baby verzorgt of borstvoeding geeft.

2. 02.

   Plak je koortslip af met een pleister.

3. 03.

   Behandel je koortslip met een speciale koortslipcrème. Hoe eerder je hiermee begint, hoe beter.

4. 04.

   Wees extra voorzichtig als je borstvoeding geeft. Zet tijdens het voeden een mondkapje op en controleer je tepels en tepelhoven. Ontdek je blaasjes, dan moet je tijdelijk stoppen met de borstvoeding. Om de melkproductie op gang te houden, kun je kolven. De melk moet je wel weggooien. Vraag een lactatiekundige of het consultatiebureau advies hoe je de voeding van je baby het beste kunt aanpakken tot de herpesinfectie over is.

5. 05.

   Drink niet uit je baby's fles en gebruik niet hetzelfde bestek. Als je wilt controleren hoe warm de melk in de fles is, kun je wat melk op je pols druppelen om te voelen of de temperatuur goed is. Maak de speen van je baby niet schoon door hem in je mond te doen.

6. 06.

   Heb je ergens aan gezeten wat je baby in zijn mond stopt, was dit dan voordat je het aan je baby geeft.

7. 07.

   Slik eventueel een vitaminesupplement. Je krijgt meestal een koortslip als je een slechte weerstand hebt.

Wanneer moet je de huisarts bellen?

Bel de huisarts of de huisartsenpost als je baby een of meer van deze klachten krijgt:

1. 01.

   Blaasjes in en op de mond of rond z'n oogjes.

2. 02.

   Een rood oog.

3. 03.

   Je baby wordt ziek.

Trek ook aan de bel als jijzelf:

1. 01.

   Een koortslip hebt en deze er anders of erger uitziet dan je gewend bent.

2. 02.

   Blaasjes rond je ogen of op je vagina krijgt, of een rood oog.

3. 03.

   Als je eczeem hebt en blaasjes op een eczeemplek krijgt.

4. 04.

   Langer dan twee weken last hebt van een koortslip.

Bronnen: Thuisarts, RIVM