Wat is het RS-virus?
Het RS-virus (respiratoir syncytieel virus) is een besmettelijk verkoudheidsvirus, dat veel voorkomt bij kinderen. Het kan een ontsteking in de keel, neus, oren en in de longen veroorzaken. Als een kind besmet is met het RS-virus, blijft het meestal bij neusverkoudheid en hoesten, maar soms kan het ook leiden tot een ontsteking van de kleine luchtwegen die naar de longblaasjes lopen: de bronchiolen. Dit wordt bronchiolitis genoemd. Dit is overigens niet hetzelfde als bronchitis, dan zijn vooral de grotere luchtwegen (bronchiën) ontstoken.
RS-virus en je baby
Bijna elke baby loopt voor zijn eerste verjaardag wel een keer het RS-virus op. Dat verloopt meestal zonder ernstige gevolgen. Met name bij baby's jonger dan drie maanden, baby's die te vroeg zijn geboren (voor 37 weken) of bekend zijn met een hartafwijking of het syndroom van Down, is er een verhoogd risico op complicaties, zoals een longontsteking of uitdroging.
Is het RS-virus besmettelijk?
Het RS-virus is heel besmettelijk. Buiten het lichaam kan het virus uren overleven en het wordt overgebracht via hoesten, niezen, praten en aanraking van besmette personen of voorwerpen, zoals speelgoed. De tijd tussen besmet raken en ziek worden is twee tot acht dagen, maar meestal wordt een kind vijf dagen na de besmetting ziek. Kinderen jonger dan twee jaar zijn drie tot vier weken besmettelijk nadat ze ziek worden. Jonge kinderen die naar de kinderopvang gaan, hebben daardoor een verhoogde kans om besmet te raken met het RS-virus.
Het RS-virus komt vooral voor in de wintermaanden. Elk jaar ontstaat er vanaf november een epidemie, die duurt tot ongeveer maart.
Lees ook: 10 dingen die je moet weten over het RS-virus
Hoe herken je het RS-virus?
Het RS-virus baby lijkt op een gewone verkoudheid. Je kind heeft een loopneus, niest, hoest en kan wat last hebben van koorts. Er kan ook een oorontsteking bij komen. Dit zijn de normale RS-virus symptomen bij je baby:
-
(hevig) hoesten
-
koorts. Baby's hebben een schommelende lichaamstemperatuur en krijgen sneller koorts. Het is niet gevaarlijk, maar je moet het wel in de gaten houden.
RS-virus: symptomen bij ernstig verloop
Soms kunnen de klachten binnen 24 uur zoveel erger worden dat opname in het ziekenhuis nodig is. Premature baby's en baby's met een aangeboren hartafwijking, een chronische longaandoening of het downsyndroom hebben een verhoogde kans op een ernstig verloop van een infectie door het RS-virus.
Deze symptomen kunnen erop wijzen dat je kind veel last heeft van het RS-virus:
-
Benauwdheid
-
Een snelle of moeilijke ademhaling
-
Een piepende ademhaling
-
Onrustig en snel geïrriteerd zijn
-
Sufheid, lusteloosheid
-
Weinig eetlust, slecht drinken
-
Een intrekkende borstkas (tussen de ribben gaat de huid naar binnen bij het inademen)
-
De neusvleugels bewegen mee bij het ademen (neusvleugelen)
-
Blauwe/grijze lippen
-
Koorts bij baby jonger dan 3 maanden
Neem bij de bovenstaande symptomen direct contact op met de huisarts. Twijfel je of je de RS-virus symptomen goed beoordeelt of maak je je zorgen? Dan mag je ook gerust de huisarts bellen voor overleg.
Wanneer bel je de huisarts?
Als je kind ouder is dan drie maanden, normaal gesproken kerngezond is en niet al te veel last heeft van de ziekteverschijnselen, is het meestal genoeg om hem rustig te laten uitzieken. Is je baby jonger dan drie maanden, heeft hij gezondheidsproblemen of is hij te vroeg geboren? Neem dan altijd contact op met de huisarts. In dat geval wordt hij (uit voorzorg) mogelijk in het ziekenhuis opgenomen.
Benauwdheid en een longontsteking horen bij de ernstige ziekteverschijnselen. Een snelle en moeilijke ademhaling (piepgeluiden), hijgerig naar adem happen, hoesten, een bleke of grauwe huid, tekenen van uitdroging (huilen zonder tranen, geen natte luier in 12 uur), niet of minder eten/drinken, snel vermoeid/uitgeput raken bij inspanning (zoals de fles drinken), een intrekkende borstkas: dit zijn allemaal signalen die duiden op een ernstig RS-virus baby.
Twijfel je of je de symptomen goed beoordeelt, of maak je je zorgen? Dan mag je altijd de huisarts bellen voor overleg.
Wanneer naar het ziekenhuis?
Vaak worden jonge baby's met het RS-virus uit voorzorg in het ziekenhuis opgenomen. Als ze het erg benauwd krijgen en/of te weinig energie hebben om goed te drinken, kunnen ze in het ziekenhuis medicijnen krijgen om de luchtwegen te verwijden, extra zuurstof en/of sondevoeding.
In Nederland worden ongeveer 10 op de 1000 baby's met het RS-virus in het ziekenhuis opgenomen. Hiervan heeft 10 procent beademingsondersteuning nodig op de intensive care: voor 1 op de 1000 baby's heeft het virus dus ernstige gevolgen.
Vaccinatie tegen RS-virus voor baby's
Begin 2024 heeft de Gezondheidsraad geadviseerd om alle baby's in Nederland in hun eerste levensjaar de RSV (Respiratoir Syncytieel Virus)-prik te geven. Het doel is om deze vaccinatie vanaf het najaar van 2025 in het Rijksvaccinatieprogramma op te nemen. De bescherming van de RS-virus vaccinatie voor je baby houdt minstens vijf maanden aan. Het geven van de RSV-prik is afhankelijk van het seizoen waarin de baby is geboren:
-
Baby's die vlak voor of tijdens het RSV-seizoen worden geboren, krijgen de RSV-prik binnen twee weken na de geboorte aangeboden.
-
Baby's die na het RSV-seizoen worden geboren, krijgen de prik voor de start van hun eerste RSV-seizoen aangeboden.
Lees ook: Vaccinaties voor je baby: welke krijgt je kind?
RSV-prik voor zwangere vrouwen
Pasgeboren baby's kunnen van het RS-virus zoals gezegd ernstig ziek worden. Daarom kun je als je zwanger bent een RSV-prik halen. De RSV-prik beschermt je baby de eerste zes maanden na de geboorte tegen het RS-virus. Deze vaccinatie kan tussen de 24e en 36e week van de zwangerschap worden gegeven. Volgens onderzoek heeft je baby de beste en langste bescherming als je de prik laat zetten na de 30e week.
De RSV-prik biedt geen 100% bescherming tegen het RS-virus, maar uit onderzoek blijkt wel dat circa 70 tot 80% van de ernstige RS-virusinfecties bij baby's in het eerste half jaar na de geboorte worden voorkomen. De kosten (150 euro) voor de prik betaal je zelf. Meer weten over de RSV-prik, kijk dan hier.
RS-virus voorkomen
Helaas kun je een infectie met het RS-virus niet voorkomen, maar je kunt wel iets doen om de kans dat je baby het RS-virus krijgt te verkleinen:
-
Vraag bezoek hun handen te wassen, met name voordat ze je baby vasthouden.
-
Blijf uit de buurt van mensen die besmet zijn met een virus- of bacterie-infectie.
-
Was regelmatig je handen met water en zeep.
-
Bedek neus en mond als je moet niezen, met een zakdoekje of de elleboog.
-
Goede voeding is erg belangrijk, zo bouwt je kind weerstand op. Volgens het RIVM helpt borstvoeding om pasgeboren baby's te beschermen tegen een infectie door het RS-virus.
-
Kleed je baby niet te warm of te koud aan. Als je kind het te koud heeft, worden de slijmvliezen gevoeliger voor infecties. Maar ook als je kind het te warm heeft, hebben virussen meer kans.
-
Ventileer goed in huis. Zet dus ook in de winter regelmatig het raam open.
-
Maak speelgoed en andere dingen waar speeksel en snot van verkouden kinderen op kan zitten iedere dag schoon. Zorg ook dat je deurknoppen, lichtknoppen, telefoons en tablets, afstandsbedieningen en andere voorwerpen die veel worden aangeraakt regelmatig schoonmaakt. Lees ook: Van poppen tot houten blokken: speelgoed schoonmaken doe je zo
-
Zorg dat je kind niet in aanraking komt met sigarettenrook. Door sigarettenrook is de afweer van het kind minder effectief en verlopen RS- infecties en oorontstekingen ernstiger dan nodig is.
Hoe lang duurt RS-virus bij baby?
Meestal gaat het RS-virus bij je baby na een paar dagen tot een week vanzelf over. De beste remedie is zorgen dat je baby genoeg rust krijgt.
Tips voor herstel RS-virus bij je kind
Je kunt een aantal dingen doen om het herstel bij je zo goed mogelijk te ondersteunen:
-
Zorg dat je kind voldoende drinkt. Meer weten: zoveel moet je baby of kind drinken per dag.
-
Probeer als het nodig is de neus open te houden. Dit kun je doen door neusspray te gebruiken, bijvoorbeeld fysiologische zoutoplossing of een speciale kinderneusspray.
-
Ventileer je huis, ook de kamer waar je baby slaapt.
-
Voorkom te droge lucht in huis, dit kan het hoesten verergeren. Zet bijvoorbeeld een bakje water bij de verwarming.
-
Voelt je kind zich ziek of heeft hij koorts, dan kun je hem een paracetamol-zetpil geven om de pijn en koorts te verlichten.
-
Vertrouw je het niet of duurt de ziekte te lang? Neem dan altijd contact op met de huisarts.
RS-virus baby overlijden
Misschien heb je berichten gelezen of verhalen gehoord over baby's die aan het RS-virus zijn overleden. Het is niet gek als je hiervan bent geschrokken of extra bezorgd bent geworden. Elk verlies van een kind is verschrikkelijk en raakt enorm. En al is het verstandig om alert te zijn bij verkoudheidsklachten bij baby's, het is ook goed om te onthouden dat de kans dat een kind hieraan overlijdt erg klein is.
Uit cijfers van het RIVM blijkt dat sterfte door het RS-virus in Nederland zeer zeldzaam is. Volg de tips voor herstel op, volg je moeder- of vadergevoel, bel de huisarts bij ongerustheid, vermijd stress en zorg voor rust, ook bij jezelf. Daar heeft een ziek kind altijd baat bij.
Lees ook: Zo werkt het afweersysteem van je kind
