Rotavirus bij baby of kind: wat is het en wat kun je doen?

Wat is het rotavirus?

Een rotavirusinfectie is een besmettelijke ziekte waarbij het slijmvlies aan de binnenkant van de maag en darmen ontstoken raakt. Het is een ziekte die in Nederland veel voorkomt en vaak wordt het buikgriep genoemd. Meestal zijn de symptomen: koorts, misselijkheid, overgeven en/of hevige diarree. De klachten houden vier tot negen dagen aan. Hier vind je tips voor als je baby diarree heeft en hier lees je meer over peuterdiarree.

Je kind kan de ziekte meerdere keren krijgen. De eerste keer dat hij besmet raakt, heeft hij meestal last van klachten. Hierna verloopt de ziekte vaak minder ernstig of zijn er zelfs helemaal geen ziekteverschijnselen.

Rotavirus en baby of jonge kinderen

Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) krijgt bijna ieder kind onder de vijf jaar vroeg of laat het rotavirus. Een rotavirusinfectie geneest vanzelf, vaak duurt dit een week. Jonge kinderen (0 tot 24 maanden) moeten vanwege uitdroging soms worden opgenomen in het ziekenhuis. Jaarlijks gaat het om zo'n 3.500 ziekenhuisopnames.

Bij premature baby's, baby's met een laag geboortegewicht (dysmatuur) of baby's die een aangeboren ziekte hebben, kan de infectie ernstig verlopen. Van deze risicogroep overlijden per jaar zo'n zes tot zeven kinderen aan het virus.

Meer lezen: Dit zijn alle inentingen die aangeboden worden aan kinderen.

Hoe besmettelijk is het rotavirus?

Iemand met het rotavirus scheidt miljarden deeltjes van dit virus uit in zijn ontlasting. Het wordt vooral verspreid door ongewassen handen na toiletbezoek of luier verschonen. Het komt via de handen in de mond terecht, waarna je ziek wordt. Je kunt het virus ook oplopen via besmet speelgoed, deurkrukken of andere voorwerpen. Goede hygiëne helpt de verspreiding tegengaan. Goed handen wassen dus als je naar het toilet bent geweest, na het verschonen van luiers en voor het eten (maken).

Doen: Download onze 'schone-handen-poster'.

Wat zijn de symptomen van het rotavirus?

De symptomen van het rotavirus zijn overgeven en plotselinge, hevige diarree, soms met buikpijn. De diarree is heel frequent, soms wel tien tot twintig keer per dag. Ook koorts en misselijkheid zijn symptomen. Er bestaat door het overgeven en de diarree een risico op uitdroging, vooral bij baby's en jonge kinderen onder de twee jaar. Dit kan heel gevaarlijk zijn voor je kind waardoor hij zo snel mogelijk naar het ziekenhuis moet. Meer weten? Zo herken je uitdroging bij een baby of kind.

Niet alle symptomen van het rotavirus treden altijd op. De klachten duren zo'n vier tot zeven à negen dagen. Je kind kan het rotavirus vaker krijgen. Maar als hij het al eens heeft gehad, verloopt de ziekte een volgende keer minder ernstig. Soms merkt je kind er zelf niets van. Je kind kan het rotavirus dus hebben en anderen ermee besmetten zonder dat hij zich ziek voelt.

Hoe lang duurt het rotavirus bij baby's?

De incubatietijd (tijd tussen besmetting en de eerste symptomen van het rotavirus bij je baby) is één tot drie dagen. Vaak houden de symptomen van het virus een week aan. Het geneest vervolgens weer vanzelf.

Vaccin rotavirus voor baby's

Sinds 2024 is een vaccin tegen het rotavirus opgenomen in het rijksvaccinatieprogramma. Je baby kan dit vaccin krijgen bij 6 tot 9 weken en bij 3 maanden. Het vaccin beschermt tegen de ernstige gevolgen van een rotavirusinfectie. Het gaat om een druppelvaccin – dus geen prik – waarna je kind voor minimaal drie jaar beschermd is.

Met het rotavirusvaccin hopen artsen jaarlijks zo'n 1900 tot 3400 ziekenhuisopnames van kinderen onder de vijf jaar te voorkomen. Het vaccin wordt vanaf dit jaar dan ook gratis aan alle zuigelingen aangeboden. Het gaat overigens om een bestaand vaccin dat in meerdere landen al sinds 2006 wordt gebruikt. In die landen is het aantal ziekenhuisopnames bij kinderen met het rotavirus sterk afgenomen.

Meer lezen: Inentingen en vaccinaties bij je baby en kind

Wat zijn de bijwerkingen van het rotavirus-vaccin?

Na de vaccinatie kan je baby zich even minder lekker voelen en kan hij een beetje last krijgen van diarree. Deze bijwerkingen gaan snel over en de klachten zijn veel minder heftig dan de klachten die je kind door het rotavirus kan krijgen. Is je kind na de vaccinatie ernstig ziek geworden, heeft hij ernstige buikpijn en huilt hij hevig? Neem dan contact op met je huisarts.

Risico op uitdroging door rotavirus

Als je kind door het rotavirus veel moet spugen en diarree heeft, verliest hij veel vocht. Dat kan tot uitdroging leiden. Bij jonge kinderen, onder de twee jaar, kan dat heel snel gaan. Zeker als je kind ook slecht drinkt, is er risico op uitdroging. Uitdroging kan levensgevaarlijk zijn voor baby's en jonge kinderen, dus houd dit heel goed in de gaten en laat je kind veel drinken als hij ziek is. Tip: zoveel moet je baby en kind per dag drinken.

Tekenen van uitdroging zijn:

• Een aantal uren geen natte luier

• Soms plast een kind helemaal niet meer

• Donkere urine

• Voortdurend dorst

• Droge mond en lippen

• Diepliggende ogen

• Huilen zonder tranen

• Lusteloosheid, sufheid of zwakheid

• Verwardheid of verminderd bewustzijn

• Een ingezakte fontanel

• Snelle ademhaling of hartslag

• Als je met je vingers een huidplooi optilt, blijft deze even 'staan'

Als je kind tekenen van uitdroging vertoont, neem dan direct contact op met je huisarts. Krijg je hem of haar niet te pakken, bel dan direct de HAP.

Wanneer naar huisarts bij rotavirus bij je baby?

Als je kind het rotavirus heeft, hoef je in principe niet naar de huisarts. Het gaat vanzelf over. Zie je echter tekenen van uitdroging of is je kind heel jong, of behoort hij tot een risicogroep? Neem dan direct contact op met de huisarts.

Doe dit bij een kind onder de twee jaar als hij:

• tekenen van uitdroging heeft

• niet wil drinken

• diarree heeft en hoge koorts

• steeds moet huilen

• steeds moet overgeven

Doe het ook als je (oudere) kind:

• Niet wil drinken

• Niets binnenhoudt

• Continu blijft huilen

• Er bloed of slijm in de ontlasting zit

• Als de diarree na een week nog niet over is

• Als je kind hoge koorts heeft

• Als hij heel hevige buikpijn heeft

• Als tekenen van uitdroging vertoont

Bij waterdunne diarree is het lastig om te zien of je kind genoeg plast. Neem contact op met je huisarts als je twijfelt.

Tip: uit de ontlasting van je kind kun je veel aflezen. Hier wil je op letten bij de stoelgang van je kind.

Wat kun je tegen een rotavirusinfectie doen?

Als je kind ziek is geworden, zijn er geen medicijnen tegen een rotavirusinfectie. Het gaat vanzelf over. Zorg in elk geval dat je kind goed blijft drinken om uitdroging te voorkomen. Bied extra de borst aan of de fles. Als je kind al ouder is, kun je drankjes met suiker (zoete dranken) geven en met zout (bouillon). Je kunt ook kant-en-klare zakjes met een mengsel van zouten en druivensuiker bij de drogist of apotheek kopen, ORS heet dit. Lees goed in de bijsluiter voor welke leeftijd het geschikt is en hoe je het gebruikt.

Besmetting met rotavirus bij je baby voorkomen

Heeft je kind het rotavirus en wil je voorkomen dat de rest van je gezin ook ziek wordt? Probeer besmetting dan te voorkomen door:

1. 01.

   Iedereen goed de handen te laten wassen na een toiletbezoek.

2. 02.

   Zelf goed je handen te wassen na het verschonen van luiers.

3. 03.

   Voor het eten of het bereiden van eten goed de handen te wassen.

4. 04.

   Het toilet goed schoon te houden.

5. 05.

   Als er meerdere toiletten in huis zijn, dan kun je je zieke kind zijn eigen toilet geven.

6. 06.

   Geef het speelgoed regelmatig een schoonmaakbeurt.

Lees ook: Zo moet je handelen als je kind koorts heeft

Mag je kind naar het kinderdagverblijf?

Als je kind het rotavirus heeft, maar geen koorts heeft boven 38,5 graden en zich verder goed voelt, mag hij naar het kinderdagverblijf. Geef wel altijd aan de medewerkers door dat je kind diarree heeft (of als je kind naar school gaat aan de leerkracht). Als meer dan een derde van de groep diarree heeft, moet de kinderopvang de GGD informeren.

Lees ook: Wanneer mag een ziek kind naar het kinderdagverblijf?

Bron: RIVM, Trouw, Rijksvaccinatieprogramma