Leren praten: zo leert je baby praten

Taalontwikkeling van je baby

Taalontwikkeling bestaat uit leren praten en het herkennen van woorden en zinnen, oftewel het leren begrijpen van taal. Het begint al in de buik als het gehoor van je baby is ontwikkeld, zo rond de 21ste week van de zwangerschap. Je baby hoort dan jouw stem: het eerste begin van zijn taalontwikkeling.

De taalontwikkeling verloopt vanaf de geboorte bij elk kind volgens min of meer dezelfde stappen. Maar het tempo waarin een kind deze stappen maakt, verschilt. Sommige kinderen praten rond hun eerste verjaardag al de oren van je hoofd, terwijl andere kinderen pas vanaf 1,5 jaar de eerste woordjes zeggen. Ook kan de taalontwikkeling een tijdje stil lijken te staan, waarna je kind ineens een 'sprint' maakt met leren praten.

Dit is allemaal normaal: leren praten doet elk baby op zijn eigen tempo. Gaat je kind achteruit in zijn taalontwikkeling? Dan is het verstandig om dit bespreken met je huisarts of op het consultatiebureau.

Meer weten? Zo stimuleer je de taalontwikkeling van je baby

Wat heeft je kind nodig om te leren praten?

Om taal te kunnen ontwikkelen moet een kind de volgende dingen kunnen:

• geluiden maken

• luisteren naar geluiden en horen waar ze vandaan komen

• handelingen en geluiden nadoen

• voorwerpen herkennen

• een voorstelling maken van een voorwerp dat niet aanwezig is

In deze stappen leert je baby praten:

Van geluid maken tot hele zinnen, zo leert je kind praten

1. 01.

   Huilen
   Huilen is de eerste stap naar leren praten, en eerst ook de enige manier waarop je baby iets duidelijk kan maken. Bijvoorbeeld dat hij honger of buikpijn heeft. Uit de verschillende huilgeluiden kun je afleiden wat je baby nodig heeft. Als je erop gaat letten, herken je ze vanzelf. Met de methode Dunstan babytaal kun je de huiltjes van je baby leren begrijpen.

2. 02.

   Klanken
   Tussen 6 en 24 weken gaat je baby met zijn stem spelen. Dit is de tweede fase van de taalontwikkeling. De eerste klanken die je baby maakt zijn: 'Ah', 'Eh', Oh' en 'Uh'. Als je reageert op deze geluiden, leert je baby dat hij zo met jou kan communiceren. Ook traint hij zijn lippen, tong en mondspieren om straks echt te kunnen praten. Jouw reactie op zijn geluidjes is enorm belangrijk, want van de geluiden die jij maakt, leert hij verder. Je baby observeert de bewegingen van je mond en tong en probeert dit na te doen.

3. 03.

   Brabbelen
   Als je baby 6 maanden is, combineert hij klinkers en medeklinkers. De 'dadada's' en 'mamama's' vliegen je dan om de oren. Soms lijkt het gebrabbel op echte woordjes, maar je baby heeft nog geen idee wat hij zegt. Hij weet alleen dat hij aandacht krijgt door zijn gebrabbel. Pas vanaf 8 maanden kan je baby verbanden gaan leggen tussen brabbelwoorden en jouw reactie hierop. Lees hier meer over het nut van brabbelen.

4. 04.

   De eerste woordjes
   Rond zijn eerste verjaardag kun je tussen al het gebrabbel door de eerste echte woordjes horen. Vaak zijn dat woorden van mensen of voorwerpen die hij veel in zijn omgeving ziet, zoals 'mama', 'papa' en 'auto'. Je baby weet nu ook precies wat hij met deze woordjes bedoelt en vindt het leuk om het juiste woord te noemen bij wat jij aanwijst. Het leren van nieuwe woordjes gaat vanaf nu snel.

5. 05.

   Twee-woord-zinnen
   Vanaf 18 maanden gaat je kind twee-woord-zinnen maken door twee belangrijke woorden te combineren, om zo iets duidelijk te maken. Bijvoorbeeld: 'Papa auto' als papa thuis komt met de auto. Je kind gaat nu ook steeds meer begrijpen van wat jij zegt. Je hoeft niet meer iets aan te wijzen om duidelijk te maken wat je bedoelt, maar je kind begrijpt korte, eenvoudige zinnen steeds beter.

6. 06.

   Drie-woord-zinnen
   Vanaf 2 jaar leert je kind er opeens veel nieuwe woorden bij en maakt hij steeds langere zinnen. Eerst van drie en later soms wel van vier of vijf woorden. Ook grammaticaal worden de zinnen steeds beter. Je kind kan nu werkwoorden vervoegen, meervoud gebruiken en bijvoorbeeld lidwoorden en voorzetsels gebruiken. Ook kun je je kind nu langere opdrachten geven, zoals 'Pak je laarzen en trek ze aan.' Vanaf 3 jaar gaat je kind nog beter leren praten en voor je het weet hebben jullie de leukste gesprekken.
   Praten met je peuter: zo voer je een goed gesprek

Leren praten stimuleren

Kun je niet wachten tot je baby voor het eerst 'mama' of 'papa' zegt? Je kunt verschillende dingen doen om je baby te stimuleren. Veel met je kind praten is in elk geval een goed idee. Zelfs als hij nog niet alles begrijpt wat je zegt. Stel je bijvoorbeeld simpele vragen, zoals: 'Ga je lekker mee naar buiten?' voordat jullie de deur uitgaan. Kijk je baby hierbij aan en geef hem de tijd om wat terug te 'zeggen'. Reageert je baby door te brabbelen of geluidjes te maken, laat hem dan merken dat je naar hem luistert.

Let wel op dat je niet in babytaal terug praat, maar gebruik gewone woorden en zinnen. Probeer ook de juiste woorden te gebruiken als je de aandacht van je baby ergens op vestigt. Zeg bijvoorbeeld liever 'de bal ligt onder de bank' dan 'hij ligt daar'.

Infant-directed speech

Als mensen een baby zien, zijn ze geneigd om met een hoog stemmetje te praten: 'Ja! Ben jij zo'n blije baby? Blije baby, ja!' Misschien voelt dat overdreven, maar het heeft toch nut. Wetenschappers noemen dit IDS: Infant-directed Speech. Door zo tegen een baby te praten, hou je de aandacht van je kind langer vast. Ook help je je baby om structuur te ontdekken in de woordenbrij, doordat je de woorden langzaam, herhalend en met duidelijke klemtonen uitspreekt.

Ouders over de hele wereld praten zo tegen baby's. Gewoon blijven doen dus, het helpt je kind om de taal te leren. Ook zingen en voorlezen hebben een gunstig effect op de taalontwikkeling, dus daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.

Aanwijzen en benoemen

Vanaf 9 maanden kan je baby verbanden leggen tussen gedrag en wat je zegt. Dit kun je stimuleren door dingen aan te wijzen of te laten zien en deze te benoemen. Maak je er ook nog geluiden bij als je bijvoorbeeld een plaatje van een poes laat zien, dan probeert je baby dit al snel na te doen. Je kunt je kind nu ook kleine opdrachten geven: 'Waar is je knuffel?' Zo leert je baby nog meer woorden begrijpen en dat is nodig om te leren praten.

Lees ook: Communiceren met babygebaren

Kind leren praten: welke leeftijd?

Zodra je kind zijn eerste woordjes zegt, leert hij in snel tempo nieuwe woorden en kun je hier bewust mee bezig gaan. Meestal begint dit dus rond de eerste verjaardag, maar wat als je kind dan alleen nog brabbelt? Maak je geen zorgen. Ook voor leren praten geldt dat elk kind dit in zijn eigen tempo doet. Sommige kinderen zeggen met 8 maanden al hun eerste woordje, terwijl andere kinderen er met 18 maanden nog vrolijk op los brabbelen. Meestal is er geen ernstige oorzaak, maar stoppen trage praters eerst al hun energie in leren kruipen of lopen, bijvoorbeeld.

Laat met leren praten?

Als er rond 1,5 jaar nog geen enkel herkenbaar woordje uit de mond van je dreumes is gekomen, is dat een reden om contact op te nemen met het consultatiebureau. Er hoeft niets aan de hand te zijn, maar het kan wijzen op een ontwikkelingsachterstand of problemen met het gehoor. Heb je dit vermoeden al eerder, bespreek dit dan met het consultatiebureau. Gaat je kind minder goed praten, dan is dit ook een reden om een afspraak te maken bij de huisarts of het consultatiebureau. Vraag gerust advies als je twijfelt over het leren praten van je kind.

Lees ook: Taalontwikkelingsstoornis: wat is het en wat kun je eraan doen?

Leren praten per leeftijd

Zo verloopt het leren praten per leeftijd van een kind:

• 1 jaar: de meeste kinderen brabbelen veel en gevarieerd.

• 1,5 jaar: je kind kent ten minste vijf woorden, bijvoorbeeld 'mama', 'papa' of 'eten'.

• 2 jaar: je kind spreekt in zinnen van twee woordjes, bijvoorbeeld 'koek hebben' of 'oma toe'.

• 3 jaar: je kind kan zinnetjes van drie tot vijf woorden spreken, al kloppen ze grammaticaal vaak nog niet.

• 4 jaar: je kind spreekt enkelvoudige zinnen.

Woordjes oefenen met app?

Apps zijn leuk, maar een taal leer je vooral door contact te maken en te ervaren. Je kind leert veel meer door samen naar de kinderboerderij te gaan en daar allerlei dieren en hun geluiden te benoemen. Of ga naar het bos, of samen spelen en benoem wat je doet en ziet.

Kinderen gaan leren als ze zich echt betrokken voelen en er interactie en aandacht voor ze is. Apps kunnen een leuk extraatje zijn, maar vervangen het contact met jou niet.

Tip: De beste apps voor kinderen op een rijtje

Versprekingen corrigeren

Hoe schattig het ook is als je kind 'mimmim' zegt in plaats van 'pinguïn', gebruik zelf de goede woorden. Jij bent het voorbeeld voor je kind bij het leren praten, dus hij moet de juiste woorden van jou leren. Bovendien is iets afleren moeilijker dan iets aanleren. Je kind is er bij gebaat als je het niet in stand houdt.

Stotteren of slissen

Bij het leren praten struikelt een kind soms over woorden of hij hapert. Dat hoort bij een normale taalontwikkeling. Sommige kinderen weten in gedachten al heel goed wat ze willen vertellen, maar hun mondmotoriek en timing werken nog niet helemaal mee. Dan stottert een kind, zoals je zelf ook weleens naar woorden moet zoeken als je ergens enthousiast over bent.

Een kind dat een beetje slist heeft waarschijnlijk zijn tongspieren nog niet helemaal onder controle. Geef je kind tijd om zijn eigen ontwikkeling te volgen. Bij veel ademen door de mond, is het wel goed om advies te vragen.

Blijft je kind stotteren, slissen of moeilijk praten? Neem dan contact op met je huisarts of het consultatiebureau. Als het nodig is kunnen zij je kind doorverwijzen naar een stottertherapeut of een logopedist. Soms zijn een paar adviezen genoeg, soms is er langer begeleiding nodig.

Lees meer over logopedie en de meest voorkomende spraakproblemen.

Gonny & VriendjesBij bol

Bekijk

Kikker is jarigBij bol

Bekijk

Nijntje gaat logerenBij bol

Bekijk

Rupsje NooitgenoegBij bol

Bekijk

Aadje Piraatje moet in badBij bol

Bekijk

Dikkie Dik in het bosBij bol

Bekijk

Gekke orenBij bol

Bekijk

Jasper en JipBij bol

Bekijk

Bron: GGD