Nachtvoeding: tips voor borstvoeding en kunstvoeding

Waarom nachtvoedingen?

Gebroken nachten met één of meerdere nachtvoedingen horen bij het hebben van een baby. Het kan voor jou knap vermoeiend zijn, maar die nachtvoedingen zijn wel erg nuttig voor je baby én voor jou.

• Groei en ontwikkeling
  De maag van je baby is nog klein. Hij kan nog niet in één keer grote hoeveelheden melk drinken. Daarom drinkt hij steeds kleine beetjes. 60 tot 98 procent van de baby's tussen de één en zes maanden krijgen 's nachts nog één of meerdere nachtvoedingen. Ze drinken 's nachts ongeveer 20 procent van alle melk die ze in 24 uur nodig hebben. De voedingen zijn goed voor de groei en ontwikkeling van je baby.

• Veilig gevoel
  Je baby heeft eerst negen maanden in je buik gezeten en ook daarna ben je de hele dag om hem heen. Dat geeft je baby een veilig en vertrouwd gevoel. Het is dan ook niet zo gek dat je baby ook 's nachts behoefte heeft om dicht bij je te zijn.

• Hormonen
  Nachtvoedingen zijn niet alleen voor je baby goed, maar ook voor jou. Als je borstvoeding geeft, komen er hormonen vrij. Zo zorgt het hormoon prolactine voor een betere kwaliteit van jouw slaap. En het knuffelhormoon oxytocine zorgt ervoor dat de band met je kind nog hechter wordt.

Dag-en-nachtritme

Pasgeboren baby's hebben nog geen dag-en-nachtritme. Je baby heeft negen maanden in een donkere baarmoeder gezeten en heeft om de paar uur behoefte aan voeding. Gedurende hun ontwikkeling komt er steeds meer een dag-en-nachtritme. Om dat te stimuleren, kun je zelf duidelijk het verschil maken tussen dag en nacht. Laat bijvoorbeeld overdag de gordijnen open als je je baby voedt en houdt het 's nachts goed donker.

Lees ook: 4 tips om het dag-en-nachtritme van je baby om te draaien.

Wakker maken voor nachtvoeding

De eerste maanden mag je je baby wakker maken voor een voeding als hij lang slaapt. Als je baby na vier uur slaap nog niet wakker is, is het verstandig om hem wakker te maken voor een voeding. Sommige baby's liggen zo diep te slapen dat ze maar moeilijk wakker worden. Je kunt dan vlak voor de voeding de luier van je baby verschonen. Daar wordt je baby wel wakker van, want het voelt toch wat fris aan zijn billen. Als je baby eenmaal wakker is, kan hij goed aanhappen.

Vanaf drie maanden kan een baby langer door gaan slapen in de nacht, bijvoorbeeld vijf uur achter elkaar. Maar kijk niet gek op als dat nog niet gebeurt: de meeste baby's slapen dan nog altijd drie tot vier uur achter elkaar in de nacht.

Lees ook: Hoelang mag een baby slapen zonder voeding?

Schema nachtvoedingen

Een voedingsschema kan je houvast bieden. Maar eigenlijk is een vast voedingsschema voor borstvoeding niet te geven, want een baby bepaalt zelf zijn schema. Bovendien is iedere baby anders, dus het schema kan per kind erg verschillen. Zeker in de eerste weken is er meestal nog geen sprake van een vast ritme. Je baby mag op verzoek drinken. Houd er dus rekening mee dat onderstaande schema's zijn bedoeld als voorbeeld en dat er uit wordt gegaan van gemiddelden. Ze geven een indicatie, je hoeft je er niet strikt aan te houden.

• Borstvoeding
  Het aantal keren dat je per dag en nacht borstvoeding geeft, is afhankelijk van de behoefte en leeftijd van je kind. Jonge baby's drinken vaak acht tot tien keer per dag. Hier vind je het voedingsschema borstvoeding.

• Flesvoeding
  Hoeveel flesvoeding je baby nodig heeft, is afhankelijk van zijn gewicht. Over het algemeen geldt een richtlijn van 150 ml per kilo lichaamsgewicht per 24 uur. Hier vind je het voedingsschema flesvoeding: hoeveel heeft mijn baby nodig?

Lees ook: Voedingsschema baby: het eerste jaar.

Doorslapen zonder nachtvoeding

Sommige baby's slapen al met vier maanden een flink aantal uur achter elkaar. Over het algemeen geldt dat een baby pas het vermogen heeft om langer door te slapen als hij 's nachts minder voeding nodig heeft. De meeste baby's die borstvoeding krijgen, slapen dan ook door als ze rond 9 maanden tot 1 jaar zijn. Je baby 's nachts wakker maken voor een voeding is dan niet meer nodig.

Het is belangrijk om te onthouden dat iedere baby anders is. Maak je dus niet druk als jouw baby na zes maanden nog niet doorslaapt. Uit een onderzoek onder meer dan 700 baby's in Wales bleek dat 80 procent van de baby's tussen de zes maanden en één jaar minimaal één keer per nacht wakker werd. 25 procent werd drie keer of vaker wakker. Er was geen verschil in frequentie tussen de baby's die borst- of flesvoeding kregen.

Lees ook: Vanaf deze leeftijd slapen de meeste baby's door.

Doorslapen met kunstvoeding: feit of fabel?

Je hoort weleens dat baby's sneller doorslapen als je kunstvoeding geeft, omdat het zwaardere voeding is dan borstvoeding. Het is inderdaad zwaarder en de vertering duurt langer. Maar kunstvoeding is geen garantie voor doorslapen. En andersom: ook als je baby borstvoeding krijgt, kan hij snel doorslapen. Kortom: het verschilt per baby.

Lees ook: Stappenplan: van borstvoeding naar kunstvoeding.

Wat als je baby opeens vaker wakker wordt?

Als je baby vier maanden is, verandert zijn slaappatroon. In deze periode beginnen de perioden van diepe en lichte slaap elkaar af te wisselen, net als bij volwassenen. Dit kan ervoor zorgen dat je baby 's nachts weer vaker wakker wordt. Dit wordt de 4 maanden-slaapregressie genoemd. Als je baby al doorsliep en nu weer 's nachts wakker wordt, kan dat voor jou als een stap terug voelen. Probeer niet gefrustreerd te raken, maar onthoud dat je baby nu een belangrijke ontwikkeling doormaakt. Hij wordt zich bewuster van zijn omgeving en kan verlatingsangst ervaren. Je baby wordt wakker omdat hij geruststelling zoekt, gevoed wil worden en dicht bij je wil zijn.

Tip: Dit zijn hulpmiddelen voor als je baby niet wil/kan slapen.

Tips: zo maak je van de nachtvoeding een fijn moment

Je baby voeden is een fijn moment samen, maar het is niet gek als je daar 's nachts door het slaapgebrek even wat anders overdenkt. Daarom wat extra tips om er toch een fijn moment van te maken.

• Zorg voor een fijne plek waar je je baby goed kunt voeden. Misschien zit je in bed het prettigst. Schaf eventueel extra kussens aan of een voedingskussen om je armen zo goed mogelijk te ondersteunen. Wil je liever niet in bed voeden, omdat je partner dan wakker wordt? Kijk dan eens naar een fijne (schommel)stoel met kussens voor in jouw slaapkamer of voor op de kamer van je baby.

• Maak het jezelf gemakkelijk en comfortabel tijdens het voeden. Hang naast je bed een badjas en zorg voor warme sokken of sloffen.

• Vermijd prikkels en zet geen felle lamp aan als je je baby voedt. Houd het zo donker mogelijk. Een klein schemerig lichtje werkt wel goed.

• Krijgt je baby kunstvoeding? Een goede voorbereiding is het halve werk. Zet een thermosfles met voorgekookt heet water, een flesje met de juiste hoeveelheid koud water en een afgemeten bakje kunstvoeding naast je bed. Als je baby wakker wordt voor een nachtvoeding meng je het hete en koude voeding tot de juiste temperatuur. Voeg daarna de voeding toe.

Lees ook: Check hier welke borstvoedingshouding het beste bij jou en je baby past.

Nachtvoeding afbouwen

Je baby heeft op een gegeven moment geen nachtvoedingen meer nodig. Wanneer dit precies is, is per kind verschillend. Wel kan het zo zijn dat je baby nog uit gewoonte wakker wordt, of omdat hij even bij je wil zijn. Als je het gevoel hebt dat de nachtvoeding er wel uit kan, kun je proberen om de laatste voeding in de avond wat later te geven. Sla voedingen in de nacht niet te snel over. Dat kan ertoe leiden dat je baby vaker wakker wordt, om de simpele reden dat hij honger heeft.

Lees ook: Borstvoeding afbouwen: zo doe je dat

Podcast 'Ouders van Nu vraagt door': Borstvoeding

Bronnen: Centrum Jeugd en Gezin, La Leche League, Borstvoeding.com