Alles over moedermelk

Dat moedermelk goed is voor baby’s weten we allemaal. Maar weet je ook welke voedingsstoffen er precies in zitten? En wist je dat moedermelk een ontsmettende werking heeft en tegen rimpels zou helpen? Een overzicht van interessante feitjes over moedermelk die je (misschien) nog niet wist.

Tijdens de zwangerschap maken de melkklieren in je borsten vanzelf moedermelk aan. Als je je baby na de geboorte aanlegt, komt de melk eruit als hij gaat zuigen. Moedermelk bevat alle voedingsstoffen die je baby nodig heeft in de eerste maanden. Alleen van vitamine D en K heeft je baby wat extra nodig, daarom wordt aangeraden om je kind naast borstvoeding aanvullend vitamine D (tot 4 jaar) en K te geven (tot 12 weken). Lees ook: Vitamine K, D en A: wat heeft je baby (extra) nodig en waarom?

Tip! Borstkolven, melkbewaarzakjes, borstkompressen – alles wat je nodig als je borstvoeding geeft shop je hier.

Voedingsstoffen in moedermelk

Wat zit er dan allemaal precies in die moedermelk? Een overzicht van de voedingsstoffen:

Water
Het belangrijkste bestanddeel van moedermelk is water. Jouw moedermelk voorziet je kind daardoor van voldoende vocht. Lees ook: Hoe weet je of je baby genoeg gedronken heeft?
Koolhydraten
Moedermelk zit ook vol koolhydraten, die je baby energie geven. De koolhydraten zijn belangrijk voor de weerstand van je baby en helpen bij de ontwikkeling van zijn darmflora.
Vitamines
In moedermelk zitten alle vitamines die je kind nodig heeft, alleen van vitamine D en K hebben baby’s extra nodig. Welke vitamines er precies in zitten, wordt beïnvloed door wat jij eet en drinkt. Daarom is het belangrijk om gezond en voldoende te eten als je borstvoeding geeft. Maar geen zorgen als je een tijdje wat minder goed hebt gegeten: een vitaminetekort bij baby’s door borstvoeding komt eigenlijk nooit voor. Alleen als de moeder zeer ernstig ondervoed is bestaat dat risico.
Mineralen
In moedermelk zitten alle mineralen die je baby nodig heeft. In tegenstelling tot de vitamines wordt de hoeveelheid mineralen in moedermelk niet beïnvloed door wat jij eet.
Vetten
In moedermelk zitten verschillende vetten, die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van je kind. Welke vetten en hoeveel ervan er precies in de melk zitten, varieert per dag. Dat hangt deels af van wat jij hebt gegeten.
Eiwitten
Ook zitten er veel eiwitten in moedermelk, vooral in de eerste weken dat je borstvoeding geeft. Na verloop van tijd daalt de hoeveelheid eiwitten.

Check hier met welke producten en dranken je moet oppassen als je borstvoeding geeft.

Drie soorten moedermelk

Moedermelk is moedermelk, zou je zeggen. Maar nee: het verandert steeds van samenstelling. Je kunt moedermelk allereerst indelen in drie soorten. De eerste melk die uit je borsten komt, noemen we ‘colostrum’. Na het colostrum volgt de ‘overgangsmelk’. Deze melk komt de eerste twee weken na de geboorte van je kind uit je borsten. Na die twee weken wordt gesproken van ‘rijpe moedermelk’.

Colostrum: de eerste moedermelk
De eerste melk die uit je borsten komt na de bevalling is vanillegeel van kleur. Deze melk wordt ook wel ‘colostrum’ genoemd en is een kickstart voor de groei van je baby. Het bevat hoge concentraties eiwitten en suikers. Ook bevat het veel ziektewerende stoffen die je baby beschermen. Meer lezen: Alles wat je moet weten over borstvoeding in de eerste week.
Overgangsmelk: de tussenfase
Na de eerste dagen verandert je moedermelk van samenstelling: de hoeveelheid vetten gaat stijgen en er komt ook meer lactose in. Lactose is een natuurlijke suiker, valt onder de koolhydraten en dit geeft je baby dus energie. Ook gaan je borsten steeds meer melk produceren. De concentratie ziektewerende stoffen in de melk neemt in deze fase af en ook het aantal eiwitten daalt.
Rijpe moedermelk
Na de eerste twee weken komt er rijpe moedermelk uit je borsten. Hoewel hier minder beschermende antistoffen inzitten, krijg je kind er nog wel genoeg van binnen, omdat hij nu grotere hoeveelheden melk drinkt dan in de eerste dagen.

Wat doe je als je te weinig borstvoeding hebt? En hoe kun je de melkproductie stimuleren? Check deze tips.

Beschermende stoffen in moedermelk

In moedermelk zitten allerlei beschermende stoffen. Zo zitten er afweerstoffen in tegen ziektes en infecties, die helpen om de weerstand van je kind op te bouwen. Ook stimuleert het de ontwikkeling van het darmslijmvlies en de darmflora van je kind. Uit onderzoek blijkt ook dat borstgevoede baby’s over het algemeen minder last hebben van infecties aan de maag en darmen.

Daarnaast hebben baby’s die borstvoeding krijgen minder vaak oorontsteking dan kinderen die kunstvoeding krijgen. Ook overgewicht en een hoge bloeddruk komen minder vaak voor bij kinderen die borstvoeding hebben gehad. En het verlaagt mogelijk ook de kans op astma en eczeem bij je baby.

De smaak van moedermelk

Het klinkt een beetje saai om altijd maar hetzelfde te drinken. Toch doet je baby dit de eerste maanden van zijn leven en hij lijkt het helemaal niet erg te vinden. Maar moedermelk smaakt ook eigenlijk geen dag hetzelfde. De smaak van je moedermelk is namelijk afhankelijk van wat jij die dag hebt gegeten. Smaak- en geurstoffen uit jouw voeding komen in de moedermelk terecht: een handig trucje van Moeder Natuur om je baby alvast voor te bereiden op vast voedsel en variatie in smaken.

Lees ook: Borstvoeding en een glaasje alcohol, kan dat?

De kleur van moedermelk

Verwacht jij witgekleurde melk als je borstvoeding geeft? Dan zul je verrast worden door de verschillende tinten die moedermelk kan hebben. Ja, zelfs oranje.

De eerste melk die je lichaam maakt is vaak gelig tot oranje. Later ziet moedermelk er vaak blauwig-wit uit. Maar ook eten kan de kleur een beetje beïnvloeden. Als je veel groene groentes hebt gegeten, kan je melk een groene tint krijgen en een oranje of rode gloed in je melk kan veroorzaakt worden door het eten van wortels of bietjes.

Is de samenstelling dan ook anders?

De eerste melk die je aanmaakt na de bevalling ziet er vaak romig uit. Later wordt de melk een stuk wateriger. Maar ook binnen één kolfsessie kan de samenstelling wisselen. Zo kan de eerste melk dunner lijken. En na het toeschietreflex ziet de melk er wat ‘voller’ uit omdat er dan ook vet in je melk komt.

Ook maken moeders ‘melk op maat’ voor hun baby. De samenstelling verandert voortdurend, afgestemd op wat de baby nodig heeft. Is het bijvoorbeeld warm weer, dan maakt het moederlichaam melk met meer water erin, om te helpen voorkomen dat de baby uitdroogt. En als je baby een virus heeft, maakt jouw lichaam antistoffen tegen dat virus aan, die je aan je baby doorgeeft via de moedermelk.

Laagjes in afgekolfde melk: is dat wel goed?

Bij ontdooide moedermelk zie je vaak laagjes in de melk ontstaan. Dat komt doordat het melkvet dan boven komt drijven. Ook bij melk die wat langer in de koelkast staat kun je die laagjes zien. Dit kan geen kwaad: als je even schudt, mengen de verschillende delen zich weer.

Lees ook: Zo bewaar je afgekolfde melk op de juiste manier

Moedermelk heeft helende krachten

Moedermelk wordt al eeuwen gezien als hét wondermiddel tegen verschillende alledaagse kwaaltjes. Bij baby’s en volwassenen. Het zou genezend werken bij een oog- en oorontsteking, muggenbeten en kleine (brand)wondjes. In de melk zit de stof IgA (Immunoglobuline A) en dat is ontstekingsremmend en helend.

Je verbrandt calorieën tijdens borstvoeding geven

Bijkomend voordeel van borstvoeding geven vinden veel vrouwen dat je er je extra zwangerschapskilo’s mee zou verliezen. Tijdens de zwangerschap legt je lichaam speciaal voor de borstvoedingsperiode wat reserves aan, omdat voeden veel energie kost en de natuur moeder én kind gezond en fit wil houden. Volgens wetenschappelijk onderzoek verbrand je ongeveer 300 tot 500 calorieën per dag met borstvoeding geven.

Maar val je er ook van af? Daar is de wetenschap niet over uit: verschillende studies hiernaar hebben geen duidelijke conclusie opgeleverd. Bij gewichtsverlies spelen immers meer factoren mee dan alleen calorieën verbranden, zoals leeftijd en leefpatroon. Ook speelt de periode dat je borstvoeding geeft een rol: bij minder dan drie maanden zou het geen effect hebben op je gewicht.

Tips: zo kun raak je zonder dieet je zwangerschapskilo’s kwijt

Je borsten produceren niet evenveel melk

De meeste vrouwen hebben verschillende borsten: ze zijn niet helemaal gelijk van vorm en grootte. Maar wist je dat ook de melkproductie per borst kan verschillen? Dit hangt overigens niet samen met het formaat van de borst, maar met de hoeveelheid klierweefsel. Als je ene borst veel minder melk geeft dan de andere, kan je baby een voorkeur krijgen en alleen nog uit ‘de beste borst’ willen drinken. De melkproductie in de andere borst neemt daardoor nog meer af. Het helpt dan om telkens te beginnen met de borst die minder melk geeft, zodat die wordt leeggedronken. Dat stimuleert de melkproductie.

Moedermelk helpt tegen rimpels

Moedermelk kan ook prima dienst doen als gezichtsmasker. Nadat je je gezicht hebt gereinigd smeer je met een wattenschijfje je gezicht in met de melk. Laat dit volledig opdrogen en maak je gezicht dan weer schoon met lauw water. Het laurinezuur uit de melk werkt goed tegen puistjes, ontstekingen en houdveroudering.

Lees ook: Mijn baby drinkt te snel, kan dat kwaad?

Borstvoeding geven is goed voor je nachtrust

Moedermelk bevat melatonine, een stofje dat ervoor zorgt dat je kind makkelijk in slaap valt. Maar het geven van borstvoeding heeft ook invloed op de nachtrust van jou en je partner. Uit onderzoek is gebleken dat ouders die borstvoeding geven gemiddeld 40 tot 45 minuten meer slaap krijgen per nacht in de eerste drie maanden dan ouders die kunstvoeding geven.

Heb je een overschot aan moedermelk en vind je het zonde om weg te gooien? Giet een beetje moedermelk in het badje van je baby. Moedermelk heeft niet alleen een helende werking, maar is ook verzachtend voor de huid.

Lees ook: 10x misverstanden over borstvoeding