Superfoods en gezond voeding voor je baby of kind

Superfood voor je baby?

De term 'superfood' is niet wettelijk omschreven en kan dus op elk product worden gezet, waardoor je het idee krijgt iets enorm gezonds te kopen. Er bestaat echter niet één product wat alle benodigde voedingstoffen bevat. Daarvoor is een gevarieerd voedingspatroon nodig, aansluitend bij de levensfase van je kind.

Er zijn de afgelopen jaren vooral veel 'nieuwe' producten van ver weg bestempeld als 'superfood', zoals goji-bessen, chiazaad, hennepzaad of bijenpollen. Maar er is nog onvoldoende of geen bewijs voor uitzonderlijke hoge gezondheidsvoordelen van deze producten. Sterker nog: een aantal van deze producten veroorzaken regelmatig (ernstige) allergische reacties (o.a. goji-bessen en bijenpollen), dus geef dit niet zomaar in grote hoeveelheden aan je baby of kind.

Lees ook: Wat mogen baby's (echt) niet eten?

Wat is gezonde voeding voor je baby?

Wil je graag exact weten wat en hoeveel je kind precies nodig heeft volgens zijn leeftijdsfase? Raadpleeg dan de site of app van het Voedingscentrum. Of overleg het tijdens je bezoek aan het consultatiebureau. Stel daar ook je vragen als je twijfelt over het eetgedrag van je kind of een allergie en/of intolerantie vermoedt.

Lees ook: Hoe herken je een allergie bij je kind?

Wanneer begin je met gezonde oefenhapjes?

Gezonde voeding is belangrijk voor de groei en ontwikkeling van je kind. Als je kind tussen de vier en zes maanden oud is, kun je beginnen met het geven van een paar eerste hapjes. Dit is nog niet de vervanging van borstvoeding of flesvoeding.

Je begint met drie tot vier lepeltjes, één tot twee keer per dag. Je gaat hiermee door tot je baby acht maanden is. Daarna vervangt vaste voeding steeds meer de borst- of flesvoeding. Bijvoeden van je baby: hoe pak je die eerste hapjes aan?

Waarom geef je oefenhapjes?

Door tussen de vier en zes maanden te beginnen met oefenhapjes kun je de kans op een voedselovergevoeligheid kleiner maken. Eerst werd gedacht dat de kans op voedselovergevoeligheid toe zou nemen als je je baby voor zes maanden al hapjes geeft, maar uit onderzoek bleek het tegendeel.

Lange tijd werd ook afgeraden om kinderen vanaf de eerste hapjes al allergene voedingsmiddelen te geven zoals ei, pinda's en noten. Maar dat advies is inmiddels gewijzigd, aangezien onderzoek aantoont dat de kans op een allergie juist kleiner wordt als je je baby tussen 4 en 6 maanden al kennis laat maken met ei, pinda en noten. Let op: komen er in de familie allergieën voor of heeft je kind snel last van uitslag/eczeem, wacht dan met aanbieden totdat je met een (kinder)arts hebt kunnen overleggen.

Tip: Waarom pindakaas goed is voor je baby

Hoe begin je met gezonde voeding voor je baby?

Het wordt aangeraden ergens tussen de 4 en 6 maanden te beginnen met het aanbieden van (steeds) vaste(re) en gezonde voeding aan je baby. Maar wanneer jouw kind klaar is voor vaste hapjes, verschilt erg per kind. Soms kun je letten op signalen, zoals enorme interesse in het eten op jouw bord of in je mond. Een ander signaal is het maken van veel smakgeluiden of kauwbewegingen.

Twijfel je op je kind er klaar voor is? Dan kan je altijd een klein lepeltje voorhouden en bekijken wat zijn reactie is. Sommige kinderen happen gretig en anderen zijn nog volledig ongeïnteresseerd. Als je kind wat meer gewend is aan het eten van een lepeltje en voldoende sabbelt, kauwt en slikt dan kun je voeding met steeds meer structuur aanbieden. Onthoud in ieder geval dat dit de verkenningsfase is. Het doel is om smaken en structuren te leren kennen en te oefenen met kauwen en slikken. Opeten is nog niet het doel. Je kind haalt z'n voedingsstoffen nu nog voornamelijk uit de borst of flesvoeding.

Lees ook: Zo stimuleer je de smaakontwikkeling van je baby

Wat heeft een baby nodig om gezond te eten?

Gezonde voeding is belangrijk. Maar wat geef je en waarom? Deze zes voedingsmiddelen zijn essentieel voor je kind en dragen bij aan een goed en gevarieerd eetpatroon.

1. Groente

Groente levert belangrijke voedingsstoffen voor je baby, zoals vitamines, mineralen en vezels. De hoeveelheid voedingsstoffen verschilt per soort en ook nog per ras. Variëren is daarom enorm van belang. Er wordt aangeraden je kind bij zijn allereerste hapje groente aan te bieden in plaats van fruit. Door een aangeboren voorkeur voor zoet is de kans dat ze zoet fruit waarderen erg groot; leer ze daarom eerst aan de smaak van groente wennen.

Groente bevat o.a. veel vezels, foliumzuur, vitamine C en ijzer: deze stoffen zijn stuk voor stuk belangrijk voor de snelle groeifase waarin jonge kinderen zich bevinden. Deze tips helpen om je baby groente te laten eten:

• Varieer zoveel mogelijk, zo leert je kind veel verschillende smaken kennen.

• Kook of stoom de groente niet langer dan de aangegeven tijd, zo behoud je de meeste voedingsstoffen.

• Eet verse groente zoveel mogelijk met het seizoen mee.

• Ingevroren groente (zonder toevoegingen) bevatten evenveel en soms zelfs meer voedingstoffen dan verse groente.

• Courgette, broccoli, wortelen, pompoen zijn vrij zacht van smaak en ideaal als eerste hapje.

• De ijzerbehoefte bij kinderen is vrij hoog en dat vind je voornamelijk in groene bladgroente, maar ook in vlees, ei, volkorenproducten en peulvruchten. Door vitamine C wordt ijzer beter opgenomen, dus een stukje fruit of groente bij elke maaltijd heeft veel meer voordelen

Mag een baby spinazie?

Tot 2014 werd het geven van nitraatrijke groente, zoals spinazie en andere groene bladgroente, afgeraden aan kinderen onder de 6 maanden. Dit advies is inmiddels bijgesteld op basis van nieuwe onderzoeken: je kunt je kind dit dus gewoon geven, mits je voldoende blijft variëren met nitraatarme groente.

Lees ook: Dit is de reden dat je kind vezelrijke voeding nodig heeft

2. Fruit

Fruit levert net als groente een hele stoot aan gezonde voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen en vezels, en bioactieve stoffen zoals carotenoiden, lycopenen en flavonoïden. Tips om je baby fruit te laten eten:

• Was fruit altijd grondig onder stromend water, ook als je biologisch fruit koopt.

• Vruchtensap kan een stuk vers fruit niet vervangen, door het gebrek aan vezels. Ook krijgt je kind daardoor een hele stoot fructose binnen, wat soms buikpijn en darmklachten kan veroorzaken.

• Je kunt prima gebruik maken van ingevroren fruit, omdat dit op de top van de rijping wordt ingevroren. Daardoor bevat het evenveel of soms zelfs meer voedingsstoffen dan vers fruit.

• Eet zoveel mogelijk met het seizoen mee.

3. Onverzadigde vetten

Vetten zijn onmisbaar voor de groei en ontwikkeling van kinderen. Ons lichaam kan vetzuren niet zelf aanmaken en dus zijn we afhankelijk van voeding. Kinderen groeien enorm snel en kunnen vaak wel wat extra vet gebruiken. De vitamines A, D, E en K zijn zelfs alleen in vet oplosbaar. De voorkeur gaat uit naar onverzadigd vet, dit is beter voor je hart en bloedvaten. Te veel verzadigd vet en te weinig onverzadigd vet op jonge leeftijd kan later voor gezondheidsproblemen zorgen. Onverzadigde vetten zitten vooral in:

• Olijfolie

• Zonnebloemolie (alle plantaardige oliën)

• Noten

• Avocado's

• Vette vis (specifieke visvetzuren)

• Margarine (met een zo hoog mogelijk gehalte plantaardig vet)

Tips bij het eten van genoeg gezonde vetten:

• Avocado heeft een milde en zachte smaak en kun je makkelijk in verschillende gerechten verwerken. Het is ook ideaal al smeerbaar broodbeleg.

• Een scheutje olijfolie over een bordje pasta maakt het niet alleen smeuïger, maar zorgt ook weer voor een goede stoot gezonde vetten

• Noten bevatten naast gezonde vetten ook behoorlijk wat eiwitten en zijn dus goede vleesvervangers als je kind vegetarisch eet. Kies altijd voor ongebrande ongezouten varianten.

• Vette vis bevat naast gezonde vetten ook jodium, ijzer en vitamine D. De omega-3 vetten in vis zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en ogen.

4. Volkoren producten

Kies zoveel mogelijk voor producten waar veel voedingsstoffen inzitten. Om die reden is volkoren een goede keuze. Als je kind net begint met vaste voeding, bouw dan het vezelgehalte op door te beginnen met lichtbruin brood (4,5 vezel per 100 gram). Als dat een tijdje goed gaat kun je overgaan op volkoren. Met volkoren wordt bedoeld dat de 'volle' graankorrel is gebruikt. Dat zijn de kiem (veel voedingsstoffen), meelkern (bevat meel) en het vlies/zemel (vezels). De kiem en het vlies bevatten de meeste voedingsstoffen en zijn in het geval van wit brood weggehaald (eruit gezeefd).

De term volkoren is voor brood een wettelijk beschermde term en mag alleen worden gebruikt voor brood dat ook echt uit de volledige meelkern bestaat. Dat bevat veel gezonde voedingsstoffen zoals B-vitamines, ijzer en magnesium. Deze wet geldt alleen voor brood, niet voor andere producten waarin granen zijn verwerkt zoals crackers, pasta of aanverwante producten. Check dan altijd even het etiket voor het gehalte volkoren tarwemeel (er moet een percentage bijstaan). Maar ook voor aanverwante producten blijft volkoren de voorkeurskeuze:

• Volkoren brood

• Volkoren pasta

• Volkoren couscous

• Volkoren crackers/beschuit

NB. De afgelopen tijd hebben speltproducten aan populariteit gewonnen en claimen 'extra gezond' te zijn. Helaas berust dit niet op feiten. Speltmeel lijkt erg veel op tarwe, er zijn een aantal kleine verschillen. Speltproducten zijn vooral veel duurder. Ook voor spelt geldt dat het dan het beste is om voor volkoren speltproducten te kiezen, anders mis je nog steeds de gezondheidsvoordelen van een hele graankorrel.

5. Peulvruchten

Peulvruchten zijn eigenlijk een groentesoort, maar verdienen wat extra aandacht doordat ze goede vleesvervangers zijn en zorgen voor de nodige variatie. Ze zijn mild van smaak en makkelijk in verschillende gerechten zoals pasta, soep en curry te verwerken. Ze bevatten veel koolhydraten, eiwitten, B-vitamines, ijzer, calcium en vezels. Denk aan:

• Bruine bonen

• Witte bonen

• Zwarte bonen

• Kikkererwten

• Linzen

• Kapucijners

• Limabonen

• Kidneybonen

• Sojabonen

Tips bij het eten van peulvruchten en bonen:

• Een portie peulvruchten bij je maaltijd kan een stuk vlees goed vervangen en is dus een prima alternatief als je je kind vegetarisch of minder vlees wil laten eten.

• Gedroogde peulvruchten hebben een lange bereidingstijd, die je iets kan verkorten door ze vooraf te weken.

• Peulvruchten uit pot of blik zijn een prima alternatief, spoel ze wel altijd goed af voor gebruik i.v.m. eventueel toegevoegd zout.

6. (Plantaardige) zuivel en eieren

Melk, yoghurt of kaas zijn belangrijke bronnen van eiwitten en calcium. Samen met vitamine C zorgt dat voor gezonde botten en tanden. Ook bevat het de nodige vitamine B12 en dat heeft je kind nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen. Die vervoeren het zuurstof in het bloed, niet geheel onbelangrijk dus voor de nodige energie. De term 'melk is goed voor elk' is inmiddels wat achterhaald, omdat je calcium dus ook uit aanverwante producten kan halen zoals yoghurt en kaas. In het geval van zuivel luidt het advies om te kiezen voor de halfvolle varianten; de volle varianten bevatten weer wat meer verzadigd vet.
Ook eieren leveren naast de nodige eiwitten, vitamine A, B12, B2 en D. Dit maakt eieren een goede vegetarische keuze met voldoende voedingsstoffen.

Als je je kind liever alleen plantaardige zuivel geeft, let er dan op dat daar calcium en vitamine B12 aan toe zijn gevoegd. De kwaliteit van plantaardig eiwit wisselt nogal: zo is soja-eiwit van betere kwaliteit dan het eiwit uit haver, amandel of tarwe. Plantaardige zuivel wordt bovendien vaak gezoet. Dat is weer minder gezond. Let daarom op dat je de ongezoete variant kiest.

Tips bij het eten van zuivel:

• Geef je kind niet de hele dag door melk als dorstlesser. Melk vult vaak te veel, waardoor kinderen tijdens hun maaltijden minder trek hebben.

• Plantaardige zuivel kan prima, zolang je goed bekijkt of er voldoende vitamines en mineralen aan zijn toegevoegd.

• Wil je je kind volledig veganistisch laten eten, raadpleeg dan een diëtist, zodat je zeker weet dat je kind toch voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.

• Het Voedingscentrum adviseert om baby's en jonge kinderen tot 4 jaar geen harde kaas te geven (plakjes van de kaasschaaf of kant-en-klare plakken). Daarin zit te veel zout en dat kunnen de nieren van jonge kinderen nog niet verwerken.

Meer lezen: Dit is het beste broodbeleg voor je baby

10 x (super) gezonde voeding voor je baby

Welke voeding is goed voor de baby?

1. 01.

   Avocado's
   Vergeleken met andere groenten bevat een avocado veel vet. Het gaat om oliezuur, een onverzadigd vet. Een rijpe avocado kun je gemakkelijk prakken voor je baby: zo krijgt hij dus goede vetten binnen.

2. 02.

   Bananen
   Bananen bevatten niet veel vitamine C, maar wel veel voedingsvezels, kalium en zetmeel. Net als avocado's kun je bananen goed prakken en daarom gemakkelijk geven aan je baby. Dit zijn belangrijke vitamines voor je kind.

3. 03.

   Broccoli
   Broccoli bevat veel vitamine K en calcium. Dit is allebei goed voor gezonde botten. Ook zitten er veel voedingsvezels in broccoli en dat is weer goed voor de stoelgang van je baby.

4. 04.

   Eieren
   Eieren bevatten een heleboel vitaminen en mineralen, waaronder vitamine A, vitamine B12, vitamine D, foliumzuur en ijzer. Let er wel goed op dat je het ei lang genoeg kookt, want het kan salmonella bevatten. Sommige kinderen zijn allergisch voor kippeneiwit: lees hier hoe je de symptomen van een kippenei-allergie herkent.

5. 05.

   Pap
   Er bestaan veel soorten pap die je aan je baby kunt geven. Denk bijvoorbeeld aan rijstebloem, pap gemaakt van (volkoren) tarwe en havermoutpap. Rijstebloempap is geschikt om mee te beginnen, want dit is licht verteerbaar. Deze pap bevat minder vezels dan andere soorten pap. Wissel rijstepap bij voorkeur wel af met andere soorten pap, en geef het niet elke dag.Begin ook niet te vroeg met pap geven, zeker niet voor vier maanden. Het spijsverteringsstelsel van je baby kan de vezels in de pap nog niet goed verteren. De pap kun je het beste maken met opvolgmelk. Als je kind al ouder is dan een jaar, kun je pap met gewone melk geven.Lees meer: Vanaf wanneer mag je baby brood eten?

6. 06.

   Wortels
   Wortels zijn een gezonde snack voor je kind. Ze bevatten allerlei mineralen (zoals kalium, natrium, calcium en fosfor) en vitaminen (B en E). Wortels hebben een zoete smaak en nadat ze gekookt zijn, kun je ze gemakkelijk pureren. Je kunt ze ook met veel andere groente- en fruitsoorten combineren.

7. 07.

   Yoghurt
   Wij vinden yoghurt misschien een beetje zuur, maar je baby zal het waarschijnlijk lekker vinden. Je hebt verschillende soorten yoghurt. De biologische variant is meestal minder zuur dan de magere niet-biologische yoghurt. Vooral het calcium in yoghurt is goed voor je kind.

8. 08.

   Vis
   Als de groente- en fruithapjes goed gaan, kun je je kind vanaf zes à zeven maanden ook vis geven. In vis zitten eiwitten, omega-3 vetzuren, ijzer, vitamine A en D. Omega 3-vetzuren zijn onder andere belangrijk voor de opbouw en de groei van de hersenen, het zenuwstelsel en de ontwikkeling van de ogen. Deze vissoorten kun je het beste geven: makreel, tonijn en zalm. Let wel op dat de vis goed doorbakken is en geen rauwe stukjes bevat.

9. 09.

   Zoete aardappelen
   De zoete aardappel kun je goed gebruiken voor de eerste hapjes van je baby. Zoete aardappel is zacht, zoet en voedzaam. Er zit veel vitamine C in en bevat veel vezels. Dat is goed voor de spijsvertering van je kind.

10. 010.

    Rood en paars fruit
    Fruitsoorten als blauwe bessen, frambozen, aardbeien en bramen bevatten veel vitamines, mineralen en vezels, en zijn laag in fruitsuikers. Tip: je kunt deze soorten ook prima bevroren kopen. Dat doet niets af voor de voedingswaarden.

Lees meer: Wanneer mag je baby met de pot mee-eten?

Wat zijn gezonde tussendoortjes voor je baby?

Als je baby meer vast voedsel gaat eten, horen daar ook tussendoortjes bij. Groente en fruit zijn de meest gezonde tussendoortjes voor je baby. Daarnaast kun je hem bijvoorbeeld een stukje brood, volkoren cracker of soepstengel of een bakje yoghurt geven als tussendoortje.

Veel ouders vragen zich ook af of maisfingers een gezond tussendoortje zijn, maar maisfingers vullen niet en bevatten geen voedingsstoffen voor je baby. Geef dus liever groente, fruit of een volkoren tussendoortje.

Wat mag je je baby niet geven?

Eigenlijk kun je je baby alles geven wat jij ook neemt, behalve deze producten:

• Rauw vlees (bijvoorbeeld filet américain, ossenworst, carpaccio of niet-doorbakken tartaar). In rauw vlees kunnen bacteriën zitten waar je kind ziek van kan worden. Kinderen zijn extra gevoelig voor bacteriën.

• Rauwe schaal- en schelpdieren.

• Rauwe of voorverpakte gerookte vis, zoals sushi en gerookte zalm.

• Rauwe eieren (dus ook geen zelfgemaakte mayonaise)

• Kaas gemaakt van rauwe melk.

• Honing, want dit kan een bacterie bevatten waar kinderen tot één jaar ziek van kunnen worden. Meer weten? Waarom honing levensgevaarlijk voor een baby is (ook een heel klein beetje).

• Gewone melk: borst- of flesvoeding is beter afgestemd op de behoefte van je baby. Het bevat bijvoorbeeld meer ijzer en goede vetten en minder eiwitten dan gewone melk. Lees ook: Mijn baby heeft koemelkallergie, wat nu?

• Chocolademelk of yoghurtdrink: deze dranken bevatten veel suiker.

• Magere of halfvolle yoghurt: vanaf acht maanden kan dit wel. Als borstvoeding of opvolgmelk maar de grootste melkbron is. Vanaf welke leeftijd mag je baby water drinken?

Let op als je je kind smeerworst, paté, kaas of smeerkaas geeft. In deze producten zit veel vitamine A en/of zout. Als hij hier teveel van krijgt, kan hij bijvoorbeeld last krijgen van hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid of vermoeidheid.

Uit een potje of een vers hapje?

Het advies is om zoveel mogelijk vers en zelf bereid te eten. Maar kant-en-klare potjes met babyvoeding zijn van steeds betere kwaliteit. Dus ontspan, want een schuldgevoel hoef je daar als ouder niet over te hebben. Je doet je kind geen schade aan door het zo'n potje te geven.

De voorkeur voor verse voeding heeft voornamelijk te maken met het feit dat de smaken in zo'n potje zijn vermengd, waardoor elke hap min of meer hetzelfde smaakt. Het is verstandig om je kind kennis te laten maken met verschillende smaken en later ook structuren. Het wordt dan ook afgeraden om te lang door te gaan met het geven van potjes babyvoeding. Je kind kan sneller met de pot mee eten dan je denkt. Je kunt bijvoorbeeld starten door je kind af en toe een klein stukje eten van jouw bord te laten proeven. Zo groeit hij langzaam mee in de eetgewoontes.

Zo maak je zelf gezonde hapjes

Kook je zelf voor je kind? Dan kun je misschien wat met de volgende tips:

• Probeer het eten zo min mogelijk te mengen: zo leren kinderen smaken en structuren te onderscheiden.

• Bied 1 smaak per hapje aan. In een volgende fase kun je meer gaan mengen en verse kruiden toevoegen.

• Stoom groente/fruit. Zo behoud je de meeste vitamines en mineralen en houd het meer structuur.

• Bied een smaak meerdere dagen achter elkaar aan, zodat een kind echt goed kan wennen.

Tip: Dit zijn gezonde tussendoortjes voor je baby.

Bron: Voedingscentrum

SlabbetjesBij MamaLoes

Bekijk

Blenders en stomersBij bol

Bekijk

BabyvoedingBij bol

Bekijk

Babyvoeding accessoiresBij bol

Bekijk

BorstvoedingBij bol

Bekijk

DrinkbekerBij bol

Bekijk

LepeltjesBij bol

Bekijk

Flessenwarmers en sterilisatorsBij Prénatal

Bekijk

Servies en bestekBij Prénatal

Bekijk

KinderstoelenBij Prénatal

Bekijk

PapflesBij Difrax

Bekijk

Placemats anti-slipBij bol

Bekijk