Nachtvoeding: tips voor borstvoeding en kunstvoeding

Pasgeboren baby’s hebben nog geen dag- en nachtritme. Dat betekent veel gebroken nachten en nachtvoedingen. Dat kan voor jou erg vermoeiend zijn, maar gelukkig zijn die nachtvoedingen tijdelijk en heel nuttig. Hier lees je waarom en hoe je het beste kunt omgaan met deze nachten.

In samenwerking met expert

Christine Bulsing

Lactatiekundige

Waarom nachtvoedingen?

Gebroken nachten met één of meerdere nachtvoedingen horen bij het hebben van een baby. Het kan voor jou best vermoeiend zijn, maar die nachtvoedingen zijn gelukkig erg nuttig voor je baby én voor jou.

• Groei en ontwikkeling: de maag van je baby is nog klein. Hij kan nog niet in één keer grote hoeveelheden melk drinken, dus daarom drinkt hij steeds kleine beetjes. Uit onderzoek blijkt dat 64 procent van alle baby’s die tot zes maanden alleen borstvoeding krijgen, wakker wordt voor één of meerdere nachtvoedingen. Ze drinken ’s nachts ongeveer 20 procent van alle melk die ze in 24 uur nodig hebben. De voedingen zijn goed voor de groei en ontwikkeling van je baby.
• Veilig gevoel: Je baby heeft eerst negen maanden in je buik gezeten en ook daarna ben je de hele dag om hem heen. Dat geeft je baby een veilig en vertrouwd gevoel. Het is dan ook niet zo gek dat je baby ook ’s nachts behoefte heeft om dicht bij je te zijn.
• Hormonen: nachtvoedingen zijn niet alleen voor je baby goed, maar ook voor jou. Als je borstvoeding geeft, komen er hormonen vrij. Zo zorgt het hormoon prolactine voor een betere kwaliteit van jouw slaap. En het knuffelhormoon oxytocine zorgt ervoor dat de band met je kind nog hechter wordt.

Dag- en nachtritme

Pasgeboren baby’s hebben nog geen dag- en nachtritme. Je baby heeft negen maanden in een donkere baarmoeder gezeten en heeft om de paar uur behoefte aan voeding. Gedurende hun ontwikkeling komt er steeds meer een dag en nachtritme. De slaapcycli van een baby is vaak 2-3 uur per keer verdeeld over de dag.

Om bij je baby een dag-en-nachtritme te stimuleren kun je zelf duidelijk het verschil maken tussen dag en nacht. Laat bijvoorbeeld overdag de gordijnen open als je je baby voedt en houdt het ’s nachts goed donker.

Lees meer: 4 tips om het dag- en nachtritme van je baby om te draaien

Wakker maken voor nachtvoeding

De eerste maanden mag je je baby wakker maken voor een voeding als hij lang slaapt. Je baby heeft namelijk nog geen dag- en nachtritme en kan daarom nog niet zelf bepalen wanneer hij moet eten. Als je baby na vier uur slaap nog niet wakker is, dan is het verstandig om hem wakker te maken voor een voeding. Sommige baby’s liggen zo diep te slapen dat ze maar moeilijk wakker worden. Je kunt dan vlak voor de voeding de luier van je baby verschonen. Daar wordt je baby goed wakker van, want het voelt toch wat fris aan zijn billen. Als je baby eenmaal wakker is, kan hij goed aanhappen.

Vanaf drie maanden kan een baby langer door gaan slapen in de nacht, bijvoorbeeld vijf uur achter elkaar. Maar kijk niet gek op als dat nog niet gebeurt, de meeste baby’s slapen met die leeftijd nog altijd drie tot vier uur achter elkaar in de nacht.

Lees meer: Hoe lang mag een baby slapen zonder voeding?

Schema nachtvoedingen

Een voedingsschema kan je houvast bieden. Wel is een vast voedingsschema voor borstvoeding eigenlijk niet te geven, want een baby bepaalt zelf zijn schema. Bovendien is iedere baby anders, dus het schema kan per kind erg verschillen. Zeker in de eerste weken is er meestal nog geen sprake van een vast ritme. Je baby mag op verzoek drinken. Houd er rekening mee dat de schema’s zijn bedoeld als voorbeeld en dat er uit wordt gegaan van gemiddelden. Het geeft een indicatie, je hoeft je er niet strikt aan te houden.

• Borstvoeding
  Het aantal keren dat je per dag en nacht borstvoeding geeft, is afhankelijk van de behoefte en leeftijd van je kind. Jonge baby’s drinken vaak minstens acht tot tien keer per dag. Hier vind je het voedingsschema borstvoeding.
• Flesvoeding
  Hoeveel flesvoeding je baby nodig heeft, is afhankelijk van zijn gewicht. Over het algemeen geldt een richtlijn van 150 ml per kilo lichaamsgewicht per 24 uur. Hier vind je het voedingsschema flesvoeding: hoeveel heeft mijn baby nodig?

Lees meer: Voedingsschema baby: het eerste jaar

Doorslapen

Sommige baby’s slapen al met vier maanden een flink aantal uur achter elkaar. Over het algemeen geldt dat een baby pas het vermogen heeft om langer door te slapen als hij ’s nachts minder voeding nodig heeft. De meeste baby’s die borstvoeding krijgen, slapen dan ook door als ze rond 9 maanden tot 1 jaar zijn. Je baby ’s nachts wakker maken voor een voeding is dan niet meer nodig.

Het is belangrijk om te onthouden dat iedere baby anders is. Maak je dus niet druk als jouw baby na zes maanden nog niet doorslaapt. Uit een onderzoek bij meer dan 700 baby’s in Wales blijkt dat 80 procent van de baby’s die tussen de zes maanden en één jaar waren, minimaal één keer per nacht wakker werden. 25 procent werd drie keer of vaker wakker. Er was geen verschil in frequentie tussen de baby’s die borst- of flesvoeding kregen.

Lees meer: Vanaf deze leeftijd slapen de meeste baby’s door

Je baby wordt weer vaker wakker

Als je baby vier maanden is, verandert zijn slaappatroon. In deze periode beginnen de perioden van diepe en lichte slaap elkaar af te wisselen, net als bij volwassenen. Dit kan ervoor zorgen dat je baby ’s nachts weer vaker wakker wordt. Als je baby eigenlijk al doorsliep en nu weer ’s nachts wakker wordt, kan dat voor jou als een stap terug voelen. Probeer niet gefrustreerd te raken, maar onthoud dat je baby nu een belangrijke ontwikkeling doormaakt. Hij wordt zich bewuster van zijn omgeving en kan verlatingsangst ervaren. Je baby wordt wakker omdat hij geruststelling zoekt, gevoed wil worden en dicht bij je wil zijn.

Tip: Dit zijn hulpmiddelen voor als je baby niet wil/kan slapen

Tips: zo maak je van de nachtvoeding een fijn moment

Je baby voeden is een fijn moment samen, maar het is niet gek als je daar ’s nachts door het slaapgebrek even wat anders overdenkt. Daarom wat extra tips om er toch een fijn moment van te maken.

• Zorg voor een fijne plek waar je je baby goed kunt voeden. Misschien zit je in bed het prettigst. Schaf eventueel extra kussens aan of een voedingskussen om je armen zo goed mogelijk te ondersteunen. Wil je liever niet in bed voeden, omdat je partner wakker wordt? Kijk dan eens naar een fijne (schommel)stoel met kussens voor in jouw slaapkamer of voor op de kamer van je baby.
• Maak het jezelf gemakkelijk en comfortabel tijdens het voeden. Hang naast je bed een badjas en zorg voor warme sokken of sloffen.
• Vermijd prikkels en zet geen felle lamp aan als je je baby voedt. Houd het zo donker mogelijk. Een klein schemerig lichtje werkt wel goed.
• Als je baby kunstvoeding krijgt, dan is goede voorbereiding het halve werk. Zet een thermosfles met voorgekookt heet water, een flesje met de juiste hoeveelheid koud water en een afgemeten bakje kunstvoeding naast je bed. Als je baby wakker wordt voor een nachtvoeding meng je het hete en koude voeding tot de juiste drink temperatuur. Voeg daarna de voeding toe.

Tip: Check hier welke borstvoedingshouding het beste bij jou en je baby past

Nachtvoeding afbouwen

Je baby heeft op een gegeven moment geen nachtvoedingen meer nodig. Wanneer dit precies is, is per kind verschillend. Wel kan het zo zijn dat je baby nog uit gewoonte wakker wordt of omdat hij gewoon lekker even bij je wil zijn. Als je het gevoel hebt dat de nachtvoeding er wel uit kan, kun je proberen om de laatste voeding in de avond wat later te geven. Sla voedingen in de nacht niet te snel over, want dat kan ertoe leiden dat je baby vaker wakker wordt. Om de simpele reden dat hij honger heeft.

Lees meer: Borstvoeding afbouwen: zo doe je dat

Doorslapen met kunstvoeding: feit of fabel?

Misschien heb je hier weleens van gehoord: baby’s slapen sneller door als je kunstvoeding geeft, omdat het zwaardere voeding is dan borstvoeding. Het is inderdaad zwaarder en de vertering duurt langer, maar als je baby borstvoeding krijgt, kan hij ook zo lang slapen. Of je baby borst- of flesvoeding krijgt, de meeste baby’s worden nu eenmaal de eerste maanden (een paar keer) ’s nachts wakker voor een voeding.

Lees meer: Stappenplan: van borstvoeding naar kunstvoeding

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Podcast ‘Ouders van Nu vraagt door’: Borstvoeding

Bronnen: Centrum Jeugd en Gezin, La Leche League