Hoe verloopt de cognitieve en mentale ontwikkeling van de foetus in je buik?
Dat de foetus in je buik zich van week tot week razendsnel ontwikkelt, is wel duidelijk. Wat begint als een hoopje cellen en in de eerste weken meer op een kikkervisje lijkt dan op een baby, groeit dag in dag uit zijn eigen kleine versies van organen, botten en bloedvaten. Ook de hersenen van je foetus ontwikkelen snel: in de eerste twaalf weken van de zwangerschap wordt de belangrijke basis gelegd van het hele zenuwstelsel, de hersenen en het ruggenmerg dus. Goed om je hiervan bewust te zijn terwijl jij moe en misselijk op de bank ligt in het eerste trimester: je bent (onder andere) een heel nieuw brein aan het bouwen.
De verbindingen tussen de verschillende hersengebieden ontstaan voornamelijk in de laatste maanden van je zwangerschap. De belangrijkste 'paden' in het brein zijn af op het moment dat je baby geboren wordt: ruim 60 procent van de volwassen hersenverbindingen zijn dan al actief.
Benieuwd wat de baby in je buik allemaal meemaakt? In onze zwangerschapskalender vind je alles over je zwangerschap van week tot week.
De mentale ontwikkeling van je foetus in het tweede trimester
In het eerste trimester van je zwangerschap wordt de basis gelegd voor een gezonde ontwikkeling van je baby. Als dit allemaal goed gaat, gebeurt er van alles in het tweede trimester.
Je baby leert ruiken en proeven in de baarmoeder
De eerste smaakpapillen van je foetus ontwikkelen zich al in het eerste trimester, maar vanaf ongeveer 16 weken worden ze echt actief. Vanaf dat moment neemt je baby slokjes van het vruchtwater. De smaak van het vruchtwater is afhankelijk van wat je eet en drinkt, maar ook van je conditie en je stemming. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat als je plotseling iets stressvols meemaakt of op een andere manier veel emotie voelt, de smaak van het vruchtwater verandert.
Kleine veranderingen, bijvoorbeeld tijdens een praatje met de buurvrouw, zijn niet zo makkelijk te meten. Maar als je als moeder vol aandacht en dus met emoties met je baby praat, verandert de smaak van het vruchtwater wel. Zulke emoties helpen je baby om je beter te 'verstaan', een belangrijke stap in de cognitieve ontwikkeling. Op dezelfde manier helpen de emoties je baby na de geboorte om te leren spreken.
Video: zo krijgt je foetus eten binnen
Je baby ziet... niet veel
Tijdens de zwangerschap ontstaan ook de ogen en het hersengebied dat verantwoordelijk is voor het zicht. Waarschijnlijk zal de foetus in je buik rond de 25ste week van je zwangerschap voor het eerst zijn ogen openen, maar veel valt er natuurlijk nog niet te bewonderen. Hij kan wel licht en donker onderscheiden. Lig je tijdens de babymoon met je bolle buik in het zonnetje, dan heeft jouw baby dat dus wel door, maar veel meer ziet hij niet.
Lees verder: Zo ontwikkelt het zicht van een baby in de eerste maanden
Je baby kan geluiden horen
Ook het gehoor van je baby ontwikkelt zich vanaf de vijfde maand, en vanaf dat moment krijgt hij steeds meer mee van wat er om jou heen gebeurt - en in jou. Zo kan je baby bijvoorbeeld jouw hart horen kloppen, je bloedsomloop horen ruisen en je darmen horen rommelen. Maar ook jouw stem en geluiden buiten de buik neemt hij nu waar. Denk aan muziek, een blaffende hond of papa die al tegen hem praat.
Een baby in de buik kan zelfs schrikken van plotselinge harde geluiden, zoals het dichtslaan van een deur. Misschien heb je wel eens zo'n schrikbeweging in je buik gevoeld, na een harde knal.
Je baby kan jouw emoties herkennen
Net zoals je stemming de smaak van je vruchtwater beïnvloedt, hoort je baby je stemming ook. Sterker nog, de stemming van je baby wordt zelfs bepaald door die van jou. Hij pikt je stemming op zodra jij je gevoelens uit. Hij doet dat onder andere door de melodie van je stem, dus het op en neer gaan van de toonhoogte. Je stem verraadt de emoties die je voelt bij wat je zegt – ook als die niet overeenkomen met de woorden die je zegt, want die verstaat hij natuurlijk nog niet.
Ook je hart maakt je stemming merkbaar. Je baby hoort hoe je hart reageert op bepaalde situaties: hoe het sneller of langzamer gaat als je blij bent, schrikt of treurig bent. Je baby merkt die emoties. Je baby leest de emoties ook af uit je ademhaling. Je kunt rustig ademhalen, gehaast, zuchtend, met lange pauzes en ga zo maar door. Je bent je misschien niet bewust van alle emoties en de bijhorende fysieke signalen, maar de foetus in je buik dus wel. Dit is een belangrijke eerste stap in de sociale en emotionele ontwikkeling van je baby.
Voor later: Zo gaat de sociaal-emotionele ontwikkeling van je peuter
De cognitieve ontwikkeling: je baby herinnert zich dingen uit de baarmoeder
Je zou het misschien niet verwachten, maar pasgeboren baby's herinneren zich zelfs dingen uit de buik, al is het niet bewust. Uit onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat het vermogen om echt naar geluid te luisteren, en het dus niet alleen te horen, aanzienlijk toeneemt tussen de 36e en 37e week van de zwangerschap. Een baby herkent dan geluiden die hij eerder heeft gehoord: zijn geheugen werkt dus. Dit ontdekten onderzoekers toen ze 36 tot 37 weken oude buikbaby's steeds dezelfde muziek lieten horen.
Ze merkten dat de baby's iedere keer weer op dezelfde manier bewogen als de muziek begon te spelen; een teken dat ze de muziek herkenden. Een baby reageert al eerder op geluiden die hij hoort vanuit de buik, maar hij herkent de geluiden dan nog niet. Daarvoor moet hij nog verder ontwikkelen. Die ontwikkeling vindt plaats tussen de 30 en 36 weken. Deze keer niet in zijn oor, maar in zijn hersenen.
Lees ook: Dit doet muziek met de baby in je buik
Ervaringen lopen door elkaar
Ook al hoort, proeft en voelt je baby al veel in de buik en kan hij zich dingen herinneren, hij doet dat heel anders dan wij dat doen. Dat komt doordat zijn hersenen nog niet zo werken als de onze. Wij ruiken dat iemand die naast ons loopt parfum op heeft, maar we horen en proeven het parfum niet.
Een pasgeboren baby ervaart die verschillen in zintuiglijke waarneming nog niet. Zijn zintuiglijke ervaringen lopen nog door elkaar. Alle prikkels die hij via zijn zintuigen binnenkrijgt, ervaart hij als één geheel, als een soort soepje van ervaringen. Je baby snapt bij de geboorte zelfs nog niet dat hij een eigen 'ik' heeft. Hij denkt dat hij één is met de rest van de wereld om hem heen. Dat kunnen wij ons bijna niet voorstellen.
Bij iedere sprong die je baby maakt, gaat hij de wereld steeds meer zien op de manier waarop wij die zien. Hij leert de verschillen tussen zintuiglijke prikkelingen te herkennen en leert zijn eigen 'ik' kennen.
Lees ook: Alles over de ontwikkeling van je baby in je buik
Hoe kun je de mentale ontwikkeling stimuleren?
De kleine baby in je buik krijgt dus behoorlijk wat mee van alles wat je doet. Wat kun je doen om de mentale ontwikkeling van je foetus te stimuleren?
Beperk stress:
Veel stress in de zwangerschap kan de kans op vroeggeboorte en een lager geboortegewicht vergroten. Maar mogelijk heeft het ook invloed op de cognitieve, emotionele en sociale ontwikkeling van je baby.
Meer weten? Alles over de risico's en hoe je stress kunt beperken in de zwangerschap.Maak contact met je baby:
In het begin voelt dit wellicht gek, maar als je je baby eenmaal voelt bewegen en reageren, wordt het des te leuker. Contact maken met je baby is goed voor de ontwikkeling van de hersenen en legt een basis voor een veilige hechting, de band tussen jullie. Aai of trommel met je vingers over je buik, praat tegen de baby, zing regelmatig hetzelfde liedje. Je zult merken dat je baby gaat reageren.Eet gevarieerd:
Wist je dat de smaakontwikkeling van je baby al in de baarmoeder begint? Wat jij eet, kan namelijk de smaak van het vruchtwater beïnvloeden, en zo krijgt je baby ook al je favoriete gerechten binnen. Door zoveel mogelijk variatie aan smaken toe te voegen aan je maaltijden, went je baby alvast. Dat is niet alleen goed voor de hersenontwikkeling, maar kan er ook voor zorgen dat je baby later meer dingen lust. Verder is het belangrijk om gedurende de hele zwangerschap genoeg omega 3 binnen te krijgen, bijvoorbeeld via vette vis of een goed supplement.
Lees meer over welke vis veilig is in de zwangerschap en waar veel omega 3 in zit.Geen alcohol of roken:
Waarschijnlijk wist je dit al, maar roken en alcohol zijn bekende risicofactoren die veel invloed hebben op de algehele ontwikkeling van je foetus, ook de hersenen. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat kinderen van moeders die in de zwangerschap hebben gerookt, zelfs op 10-jarige leeftijd meetbaar kleinere hersenen hebben.
/d2fed7e2b60d4ef098bd926a12cf6bac/image.jpg)
/0e93567459654050acb254395808a611/image.jpg)
/4e7099a0e6c442a2be4f5e04d3173265/image.jpg)
/f6fea6eb42e7409c9ad3477028a73dc1/image.jpg)
/1f83bba1dd55485ea93245f70872f0b8/image.jpg)
/0e78b103af8040e89a2839bc61231cff/image.jpg)
/021fe495ab7f46a8b4f8d22c8fe10d16/image.jpg)
Bronnen: Het JKC, UMC Utrecht, Functioneel Neurologisch Instituut
