Wat is een abortuspil?
De abortuspil is een pil waarmee een zwangerschap kan worden afgebroken. Het wordt ook wel 'medicamenteuze abortus' genoemd, of de 'overtijdpil'. Anders dan de naam doet vermoeden, bestaat de abortuspil uit twee verschillende soorten tabletten, die je op twee verschillende momenten inneemt of inbrengt. Door het gebruik van de abortuspil wordt een miskraam opgewekt: de zwangerschap wordt afgebroken en het vruchtje wordt door de baarmoeder afgestoten.
Tot wanneer kun je de abortuspil nemen?
De abortuspil kan gebruikt worden om een zwangerschap af te breken tot 9 weken vanaf de eerste dag van je laatste menstruatie. Ben je al langer dan 9 weken zwanger, dan zijn er twee andere opties om je zwangerschap af te breken: curettage of een operatieve abortus. Lees hier meer over deze andere manieren van abortus.
Per 1 januari 2023 is in Nederland de wettelijk verplichte bedenktijd van vijf dagen afgeschaft. Nu geldt een flexibele bedenktijd. Samen met de arts bepaal je hoe veel bedenktijd je nodig hebt. Dit kan bijvoorbeeld tien dagen zijn, maar het kan ook zijn dat je direct geholpen wilt worden en dat de abortus nog dezelfde dag start.
Lees ook: Overtijdbehandeling bij een prille ongewenste zwangerschap
Behandeling met de abortuspil starten
Om een behandeling met de abortuspil te starten, kun je een afspraak met je huisarts maken of direct met een abortuskliniek. Bij sommige klinieken heb je een verwijsbrief van je huisarts nodig, bij andere klinieken niet. Er zijn ook klinieken waar je anoniem terecht kunt.
Bij de huisarts en abortuskliniek krijg je een gesprek, waarin je situatie wordt besproken en wat je opties zijn. Er wordt soms een echo gemaakt om te bepalen hoe lang je al zwanger bent. Als je twijfels hebt, kun je deze bespreken.
Hoe werkt de abortuspil?
De abortuspil werkt in twee stappen. Het eerste deel van de behandeling vindt plaats in een abortuskliniek of ziekenhuis. Als je je medicijnen via de huisarts krijgt en ophaalt in de apotheek, neem je de tabletten thuis in. Het eerste medicijn bevat mifepriston. Dit blokkeert de werking van het hormoon progesteron, het hormoon dat nodig is om een zwangerschap voort te zetten. Na het nemen van dit medicijn stopt je zwangerschap. Ook maakt mifepriston je baarmoederhals weker.
Het tweede medicijn neem je na 12 tot 72 uur later vaginaal in. De arts zal je vertellen hoe dat in zijn werk gaat. De tabletten bevatten misoprostol, een medicijn dat ervoor zorgt dat je weeën krijgt. De 'miskraam' wordt daardoor in gang gezet, waarna het vruchtje wordt afgestoten. Dit gaat gepaard met bloedverlies en buikkrampen, die soms hevig kunnen zijn.
Hoe snel werkt de abortuspil?
Bij negentig procent van de vrouwen die hun zwangerschap afbreken met de abortuspil, wordt het vruchtje binnen vier tot zes uur na het inbrengen van de tabletten afgestoten. Het kan ook langer duren. Als na zes uur nog maar weinig bloedverlies is opgetreden, moet je nogmaals tabletten misoprostol inbrengen. In ongeveer één procent van de gevallen komt de miskraam helemaal niet goed op gang. Dan is er naderhand nog een curettagebehandeling nodig. Soms blijf je langere tijd bloed verliezen. Dan moet je contact opnemen met je arts.
Wat voel je als je de abortuspil hebt genomen?
De abortuspil zet een miskraam in gang. Dat kan heftig zijn, maar voor elke vrouw is dit anders. Na het innemen van het eerste tablet merken de meeste vrouwen lichamelijk niet zo veel. Mogelijk treedt er al wat bloedverlies op of krijg je al wat buikkrampen. Ook kunnen zwangerschapsverschijnselen afnemen.
Pas na het vaginaal inbrengen van de vier andere tabletten komt de miskraam écht op gang. Je krijgt buikkrampen die hevig kunnen zijn. Je kunt het vergelijken met hevige menstruatiekrampen. Je verliest vaginaal bloed, soms in combinatie met stolsels; ook dat kan hevig zijn. Hoe het bloedverlies precies verloopt, hangt onder andere af van hoe ver je bent in de zwangerschap. Je kunt ibuprofen of naproxen, als dan niet gecombineerd met paracetamol, nemen tegen de pijn. Het advies is om pijnstillers tegelijk met de misoprostol (tweede medicijn) in te nemen.
De buikkrampen en bloeding na een abortuspil kunnen een paar uur duren. Daarom wordt aangeraden om op die dag geen andere afspraken of verplichtingen te hebben, en iemand te vragen om bij je te blijven. Je kunt na het innemen van de tabletten ook last krijgen van misselijkheid, diarree, winderigheid, hoofdpijn, koorts of koude rillingen.
Hoe gaat het na de behandeling verder?
Meestal heb je na het inbrengen van de tabletten nog een tijdje last van bloedverlies. Hoelang dat duurt, verschilt per vrouw. Het kan een paar dagen duren, meestal duurt het bloedverlies rond de 2 weken. Bij sommige vrouwen is de bloeding hevig. Als de vrouw meer dan 4 met bloed doordrenkte grote maandverbanden per uur heeft en dat meer dan 2-3 uur achter elkaar, is het raadzaam dat ze contact opneemt met de arts.
Het advies luidt om tijdens het bloedverlies geen seks te hebben of tampons te gebruiken. Ook wordt afgeraden om naar het zwembad te gaan of een bad te nemen, om een mogelijke infectie te voorkomen. Douchen kan wel.
Je zwangerschap is afgebroken. Dat betekent dat ook je zwangerschapsverschijnselen en -kwaaltjes zullen afnemen, meestal binnen een week. Ongeveer vier weken na het nemen van de abortuspil kun je een zwangerschapstest doen om te controleren of die inderdaad niet meer positief is.
Soms wordt er een nacontrole gedaan bij de kliniek of in het ziekenhuis om te controleren of de zwangerschap volledig is afgebroken en of je goed hersteld bent. Bij de huisarts, die meestal de 'eenvoudige' gevallen behandelt, vindt er vaak geen verdere controle plaats als de zwangerschapstest negatief is. Bij de meer complexe gevallen, die meestal bij een gynaecoloog worden behandeld, kan wel een nacontrole plaatsvinden.
Wat zijn de risico's van de abortuspil?
De abortuspil kan een aantal bijwerkingen hebben, bijvoorbeeld diarree, hoofdpijn en koorts. Ook kunnen complicaties optreden na een behandeling met de abortuspil, maar de kans daarop is klein.
Ook bestaat het risico dat de abortus na het gebruik van de abortuspil niet goed op gang komt of dat de abortus niet volledig is. Daarom is het belangrijk altijd naar de nacontrole te gaan. Tijdens deze controle wordt met een echo gekeken of de zwangerschap volledig is afgebroken en het embryo volledig is afgestoten. Soms is alsnog een zuigcurettage nodig als de abortus niet compleet is.
Omgaan met emoties na een abortus
Een abortus kan als een heftige gebeurtenis worden ervaren. Emoties na een abortus kunnen variëren van opluchting en berusting, tot verdriet, schaamte, schuld, somberheid, boosheid en spijt. Ook als je zeker weet dat je de juiste keuze hebt gemaakt, kun je erg verdrietig zijn. Bij de nacontrole is er ook ruimte om het hierover te hebben. Merk je dat veel last houdt van de impact van de abortus? Dan kun je overwegen om bijvoorbeeld via het FIOM hulp te krijgen bij de verwerking van de abortus. Dat kan online of in persoon en desgewenst anoniem.
Waar is de abortuspil verkrijgbaar?
Een abortuspil is op recept verkrijgbaar bij de openbare apotheek of in de apotheek van het ziekenhuis. Abortusmedicatie kan ook via de huisarts. Sinds januari 2025 kun je ook bij je huisarts terecht.
Vergoeding abortuspil
Een behandeling in een abortuskliniek wordt vergoed door een subsidie van de overheid. Het kost jou dan dus geen geld. Een behandeling met de abortuspil in een ziekenhuis wordt vergoed door je zorgverzekering. De kosten vallen dan wel onder je verplichte eigen risico.
Verschil abortuspil en morning-afterpil
De abortuspil is geen morning-afterpil. De morning-afterpil is bedoeld om een zwangerschap te voorkomen, bijvoorbeeld als je onveilige seks hebt gehad of als er per ongeluk sperma in de vagina terecht is gekomen. De morning-afterpil stelt je eisprong uit en is te koop bij de drogist en de apotheek. Met de abortuspil kun je een zwangerschap afbreken. Deze pil kun je dus alleen gebruiken als je al zwanger bent.
Lees ook: De morning-afterpil: alles wat je moet weten
Twijfel over abortus
Veel vrouwen die nadenken over een abortus, hebben twijfels over wat ze moeten doen. Misschien zegt je verstand iets anders dan je gevoel. Of misschien twijfel je over andere mogelijkheden, zoals je baby afstaan ter adoptie, of misschien toch zelf opvoeden. Denk goed na over je keuze en praat erover met mensen die je vertrouwt, zoals een van je ouders of een goede vriendin. Mocht je dat niet kunnen of willen, dan kun je contact zoeken met organisaties die je kunnen helpen bij je beslissing, zoals het FIOM. Het allerbelangrijkste voor de verwerking van de abortus is dat je zélf een weloverwogen besluit neemt.
Lees ook: Dit zijn de mogelijkheden bij een ongewenste zwangerschap
Bronnen: Vrouwen Medisch Centrum, Rijksoverheid, Nederlands Huisartsen Genootschap, Apotheek.nl
