Alles over een verzakking na de bevalling

Wat is een verzakking?

Tijdens je zwangerschap en de bevalling staan je bekken en bekkenbodemspieren onder extra druk. De banden, spieren en het bindweefsel die behalve je baarmoeder ook de andere organen in je onderbuik op zijn plek houden, verslappen onder invloed van zwangerschapshormonen en rekken tijdens de bevalling flink op. Het kan daardoor gebeuren dat het bindweefsel en de banden je baarmoeder, blaas of endeldarm niet meer goed op hun plek kunnen houden. Dit heet een verzakking.

Hoe ziet een verzakking na de bevalling eruit?

Het verschil tussen een normale baarmoeder en een baarmoederverzakking.

Verschillende soorten verzakkingen

Bij een verzakking kan een deel van de vagina met daarachter de blaas- of endeldarm naar buiten zakken. Ook kan de baarmoeder naar beneden zakken richting de ingang van je vagina of naar buiten komen. Je kan dan je baarmoedermond zien zitten.

Artsen onderscheiden vier verschillende soorten verzakkingen, waarbij stadium één de lichtste vorm is. Hierbij is de baarmoeder gezakt tot halverwege de vagina. In stadium twee is de baarmoeder tot aan de ingang van de vagina gezakt en in stadium drie komt de baarmoeder gedeeltelijk naar buiten via de vagina. Bij stadium vier is er sprake van een volledige verzakking. Hierbij wordt ook een deel van de vaginawand zichtbaar.

Hoe vaak komt het voor?

Mocht je last hebben van een verzakking, dan hoef je je daar absoluut niet voor te schamen. Deze klacht komt vrij vaak voor. Ongeveer 25 procent van de volwassen vrouwen heeft last van enige vorm van verzakking. Circa 10 procent van de vrouwen wordt hieraan geopereerd. Een verzakking hoeft niet direct na je bevalling klachten te geven. Het kan ook zo zijn dat je pas op latere leeftijd last krijgt. Veel vrouwen krijgen na de overgang bijvoorbeeld last van een verzakking, omdat de bekkenspieren en bekkenbanden dan zwakker worden en minder elastisch zijn. Dit heeft te maken met het lage hormoongehalte aan oestrogeen in de overgang.

Lees ook: Alles over je bekken en pijn tijdens de zwangerschap

Symptomen van een verzakking na de bevalling

Hoe weet je nou of je een verzakte baarmoeder hebt? Meestal krijg je last van een of meerdere van deze klachten:

• druk of een zwaar gevoel in je bekken

• een vol gevoel in je vagina

• het gevoel dat er iets uit je vagina steekt

• regelmatig terugkerende blaasontstekingen

• ongewone of overmatige afscheiding

• verstopping of pijn bij poepen

• vaker moeten plassen

• urineverlies bij sporten, niezen, rennen, lachen, springen

• plas niet kunnen ophouden

Een verzakking en dan?

Als je denkt dat je een verzakking hebt, maak dan een afspraak bij de huisarts en vraag om een doorverwijzing naar de gynaecoloog. Deze specialist kan vaststellen of er echt sprake is van een verzakking. Hiervoor is een inwendig onderzoek nodig waarbij met een eendenbek (speculum) in je vagina wordt gekeken. Ook voelt de gynaecoloog inwendig (vaginaal toucher) waarbij je soms wordt gevraagd om te persen en hoesten, maar ook om je bekkenspieren aan te spannen alsof je je plas ophoudt. Vaak maakt de gynaecoloog ook een inwendige echo van de baarmoeder en eierstokken.

Veel vrouwen vinden een verzakking een beetje gênant. Toch is het verstandig om op tijd naar een arts te gaan. Een verzakking is een veel voorkomende aandoening die voor flink wat vervelende klachten kan zorgen, maar er bestaan goede behandelmethoden voor.

Behandeling van een verzakking

Er zijn verschillende manieren om een verzakking te behandelen, deze variëren van oefeningen tot een operatie. Voor welke behandeling wordt gekozen, hangt af van de ernst van de verzakking.

1. Bekkenbodemoefeningen

Een belangrijk onderdeel van de behandeling is het versterken van je bekkenbodemspieren. Daar zijn speciale oefeningen voor. Deze kunnen een verzakking niet voorkomen of verbeteren, maar kunnen wel helpen om eventuele verzakkingsklachten als urineverlies te verminderen.

Tip! Lees ook onze review over de Elvie bekkenbodemtrainer

2. Pessarium

Bij vrouwen met een kinderwens of bij vrouwen die niet geopereerd kunnen of willen worden, kan een vaginale ring uitkomst bieden. Zo'n ring wordt ook wel een pessarium genoemd. De ring is gemaakt van siliconen en is verkrijgbaar in verschillende vormen en maten. De gynaecoloog bepaalt op basis van het type verzakking dat je hebt, welke voor jou geschikt is.

De ring ondersteunt de wanden van de vagina en duwt zo de blaas, darm en/of baarmoeder op z´n plek. Een arts kan je leren hoe je het pessarium er zelf uit kunt halen en hoe je hem weer inbrengt. Een goed passende ring hoor je niet te voelen. Als de ring vervelend zit, is het aan te raden terug te gaan naar de gynaecoloog. Een ander model of een andere grootte kan dan de oplossing zijn. Mocht zo'n ring niet voldoende zijn en blijf je last van klachten hebben, dan kun je alsnog een operatie overwegen.

3. Operatie

Er zijn verschillende operaties die een verzakking kunnen verhelpen. De meeste kunnen via je vagina worden uitgevoerd, maar soms wordt gekozen voor een kijkoperatie via de buik. Vaginale operaties kunnen onder narcose worden verricht, maar soms wordt ook een ruggenprik gegeven.

Afhankelijk van het type verzakking wordt het bindweefsel aan de voor- of achterwand van de vagina versterkt, hierdoor worden de blaas en darmen weer op zijn plek gehouden.

Als naast de vagina ook de baarmoeder is verzakt, wordt er gekozen om de baarmoeder opnieuw 'op te hangen' in je bekken. De baarmoedermond wordt hierbij vastgehecht aan sterke banden in je bekken. Ook kunnen de zogenaamde ophangbanden van de baarmoeder worden ingekort. Dit zorgt ervoor dat de baarmoeder weer diep in de vagina komt te hangen.
In sommige gevallen wordt gekozen om de baarmoeder te verwijderen. Dit gebeurt natuurlijk alleen als je geen kinderwens meer hebt. Bovendien wordt er pas geadviseerd om te kiezen voor een operatie als je geen kinderen meer wilt, zodat een nieuwe zwangerschap en bevalling niet opnieuw voor schade kunnen zorgen.

Helaas kunnen verzakkingen terugkomen, doordat het weefsel opnieuw verslapt, dit is vaak pas op oudere leeftijd. Bij een tweede operatie kan er soms voor gekozen worden om een matje te gebruiken om extra stevigheid te geven. Dit heeft voor- en nadelen die de gynaecoloog uitvoerig met je zal bespreken.

Na een verzakkingsoperatie blijf je meestal een tot twee dagen in het ziekenhuis. In de eerste weken daarna kun je wel voor jezelf zorgen, maar mag je nog niet het huishouden oppakken, werken of je kinderen optillen. Het gaat er hierbij vooral om dat je geen druk mag zetten op je bekkenbodem. Spullen tillen mag dan ook absoluut niet. Ook wordt seks de eerste weken afgeraden. Meestal ga je vier tot zes weken na de operatie op controle bij de gynaecoloog. Als je goed hersteld bent van de operatie, kun je je dagelijkse activiteiten weer oppakken.

Hoe krijg je een baarmoederverzakking?

Er zijn een aantal factoren die de kans op een verzakking vergroten:

• vaginaal bevallen van een grote baby

• vaginaal bevallen van een meerling

• de overgang: onder invloed van minder oestrogeenhormonen verslapt het bindweefsel

• zware druk op je bekken, bijvoorbeeld door regelmatig zwaar te tillen

• zware druk op je bekken door overgewicht

• druk op je bekken door chronisch hoesten

• obstipatie: veel moeten persen als je op de wc zit

• genetische aanleg voor zwak bindweefsel

• eerdere operaties aan je bekken

Kun je een verzakking na de bevalling voorkomen?

Helemaal voorkomen kun je het niet. Er zijn factoren waar je nou eenmaal geen invloed op hebt. Je kunt wel zorgen voor een aantal voorzorgsmaatregelen om de kans op een verzakking te verkleinen.

• Doe oefeningen: na je bevalling krijg je het advies om je bekkenbodemspieren te trainen.

• Probeer verstopping te voorkomen: eet veel vezels en drink veel.

• Vermijd zwaar tillen.

• Probeer gecontroleerd te hoesten. Als het hoesten wordt veroorzaakt door roken, stop daar dan mee.

• Als overgewicht een rol speelt, probeer dan af te vallen.

Dagelijks leven met een verzakking

Vaak worden je klachten erger als je een tijdje hebt gestaan of gelopen. Als je last krijgt, is het dus belangrijk op tijd te rusten. Ook fietsen kan vervelend zijn, omdat daardoor extra druk op je vagina en bekken komt. Luister naar je lichaam en stop met waar je mee bezig bent als het vervelend aanvoelt. Meer weten? Hier 16 tips om bekkenpijn zelf te verminderen.

Baarmoederverzakking en seks

Heb je een baarmoederverzakking dan ben je misschien wat angstig voor seks. Misschien ben je bang dat seks de verzakking kan verergeren of dat het pijn zal doen. Met een verzakking kun je gewoon seks hebben; vrijen heeft hier geen invloed op. Hoewel artsen stellen dat seks geen pijn doet bij een verzakking, geven sommige vrouwen toch aan dat het gevoeliger kan zijn. Als dit zo is en het belemmert je, dan is het verstandig bij een gynaecoloog langs te gaan. Misschien kan een pessarium helpen. Er zijn vrouwen die door een pessarium minder klachten hebben tijdens de seks, maar ook vrouwen die het pessarium juist verwijderen omdat ze dat prettiger vinden.

Tampons gebruiken

Sommige vrouwen twijfelen of ze een tampon mogen gebruiken als ze een verzakking hebben. Dit mag zeker, alleen kan het zo zijn dat de tampon niet goed blijft zitten. Ook met een pessarium in, kan en mag je een tampon blijven gebruiken.

Sporten met een verzakking

Als je last hebt van een verzakking kun je blijven sporten. Wel is het verstandig om geen oefeningen te doen waarbij er veel druk op je bekkenbodem komt, zoals bijvoorbeeld met een back squat. Ook oefeningen waarbij je wijdbeens moet staan of bewegen, zoals lunges, kun je beter vermijden. Oefeningen met een hoge intensiteit zoals hardlopen, springen en burpees kun je ook beter laten. Deze oefeningen kunnen geen kwaad, maar door de druk kan je wel meer last van de verzakking krijgen.

Wat je vooral wél kunt doen, zijn oefeningen die je bekkenbodemspieren en core (buik, rug en romp) versterken. Het beste is om de oefeningen liggend op je rug of zij te doen. Let hierbij ook goed op je ademhaling. Je adem inhouden, zorgt voor extra druk op je bekkenbodem. Train je met gewichten, dan is het slim om te kiezen voor de lichtste variant zodra je druk op je bekkenbodem voelt. Sporten die daarnaast goed voor je zijn, zijn bijvoorbeeld: zwemmen, schaatsen en fietsen.

Luister tijdens het sporten vooral goed naar je lichaam en zorg ervoor dat je geen pijn hebt. Een bekkenfysiotherapeut kan je helpen oefeningen te vinden die de klachten niet verergeren, maar je bekkenbodem juist sterker maken. Lees hier meer over sporten na je bevalling.

Zwanger met een verzakking

Wanneer je een lichte vorm van verzakking hebt, is het waarschijnlijk geen probleem om opnieuw zwanger te worden. Het kan wel zo zijn dat je klachten tijdens de zwangerschap erger worden. Bij een gevorderde baarmoederverzakking wordt een zwangerschap misschien moeilijker of kan meer klachten geven. Neem daarom contact op met de huisarts, verloskundige of gynaecoloog als je een kinderwens hebt en een gevorderde verzakking. Hij/zij kan de situatie uitgebreid met je bespreken.

Bronnen: KNOV, Diakonessenhuis