Koorts bij je baby: hoe komt het en wat kan je eraan doen?

Wanneer heeft een baby koorts?

De gemiddelde lichaamstemperatuur van een baby is rond de 37 graden. 's Ochtends ligt de temperatuur meestal iets lager dan in de loop van de dag. Bij een temperatuur van 38 graden of hoger heeft je baby koorts.

Hoe ontstaat koorts bij je baby?

Koorts is een reactie van het afweersysteem op een ontsteking door een virus of een bacterie. Bij een hogere temperatuur kan het lichaam infecties beter bestrijden. Als de infectie is overwonnen, daalt de temperatuur weer.

Meestal wordt koorts bij een baby veroorzaakt door een onschuldige virusinfectie, zoals griep of verkoudheid. Het kan ook door een bacteriële infectie worden veroorzaakt. In sommige zeldzame gevallen is het een teken van een ernstige infectie, zoals longontsteking of hersenvliesontsteking. Maar dat komt veel minder vaak voor.

Geen baby, maar een kind met koorts? Lees hier meer over koorts bij kinderen.

Temperatuur baby opmeten

Omdat je bij je baby vaak aan zijn nek of voorhoofd goed kunt voelen of hij koorts heeft, hoef je niet elk uur zijn temperatuur op te nemen als hij ziek is. Meestal is één keer 's morgens en één keer 's avonds voldoende, tenzij je ziet dat je baby in korte tijd snel zieker wordt. Als de koorts over is, hoef je de temperatuur niet meer op te meten.

Je kunt de temperatuur van je baby het beste rectaal meten (in de anus), dat is het betrouwbaarst. Let er daarbij wel op dat je baby geen onverwachte bewegingen kan maken, want daardoor kan de thermometer verder in de anus schieten en het slijmvlies beschadigen.

Oorthermometers geven de temperatuur sneller aan, maar zijn minder nauwkeurig en niet geschikt voor baby's jonger dan 3 maanden. Hun gehoorgang is te klein om te kunnen temperaturen met een oorthermometer.

Wat moet je doen als je baby koorts heeft?

Koorts bij een baby komt geregeld voor, maar is (vaak) niet ernstig. Wel kun je het volgende doen:

1. 01.

   Geef je baby extra te drinken, omdat hij door de hogere lichaamstemperatuur en zweten meer vocht verliest. Geef je borstvoeding, leg je baby dan vaker aan en let erop dat hij goed drinkt. Geef je flesvoeding en wil je baby niet drinken, probeer hem dan met een lepeltje toch wat melk te geven. Lees meer: wanneer mag je je baby water geven?

2. 02.

   Zorg dat je baby het niet te warm heeft. Trek hem dunne, los zittende kleertjes aan van natuurlijke materialen zoals katoen. In bed is een dunne slaapzak of katoenen deken of lakentje vaak genoeg. Je baby moet zijn warmte kwijt kunnen. Lees meer: zo maak je het bedje van je baby veilig op.

3. 03.

   Zorg voor een goede ventilatie, maar let ook op dat je baby niet op de tocht ligt. Zet het raam in zijn slaapkamer op een kier als hij in de woonkamer is, en andersom. De thermostaat hoeft niet hoger als je baby ziek is.

4. 04.

   Geef je baby genoeg rust. Koorts hebben kost energie. Misschien wil hij vaker slapen, maar hij hoeft niet aldoor in bed te liggen. Samen rustig spelen of een wandeling buiten kan ook.

5. 05.

   Kijk regelmatig hoe het met je baby gaat. Reageert hij goed op je? Is hij alert en niet versuft? Is zijn ademhaling normaal? Drinkt en plast hij genoeg? Wil hij spelen? Als je merkt dat hij zich heel anders gedraagt dan je gewend bent, overleg dan met de huisarts. Verderop staan symptomen die je baby naast de koorts kan hebben, waarbij je altijd de huisarts moet bellen.

Lees ook: Dit zijn de meest voorkomende babykwaaltjes

Uitdroging door koorts bij je baby

Baby's kunnen snel uitdrogen als ze ziek zijn en koorts hebben. Uitdroging betekent dat je baby te veel vocht verliest (en daarmee ook belangrijke zouten) en/of te weinig vocht binnenkrijgt. Het risico hierop is nog groter als je baby ook diarree heeft of moet overgeven. Heeft je baby koorts, houd dan goed in de gaten of hij genoeg drinkt en genoeg natte luiers heeft. Als hij ook kwijlt, tranen heeft bij het huilen en verder vrolijk is, hoef je je geen zorgen te maken over uitdroging. Bel bij twijfel de huisarts en doe dit in elk geval als je baby:

• een halve dag geen natte luier heeft gehad

• suf is

• een snelle ademhaling heeft

• een snelle hartslag heeft

• een droge mond heeft

• koude armen en benen heeft

• diepliggende ogen heeft

• als een huidplooi die je tussen duim en wijsvinger oppakt even 'blijft staan'

Lees meer: uitdroging bij je baby, hoe kun je dat voorkomen?

Wanneer naar de huisarts?

Meestal is koorts bij een baby onschuldig en gaat het na een paar dagen vanzelf over. Koorts op zich is niet schadelijk. Baby's jonger dan 3 maanden moeten bij koorts wel altijd worden beoordeeld door de huisarts. Blijf, ook als je baby ouder is, daarnaast altijd opletten hoe het met je baby gaat en of hij andere klachten heeft. Ook wanneer de koorts niet hoog is.

Bel de huisarts als je het niet vertrouwt en doe dit in ieder geval als je baby:

• jonger is dan 3 maanden en zijn temperatuur 38 graden of hoger is.

• ouder is dan 3 maanden en drie dagen koorts heeft.

• in korte tijd steeds zieker wordt.

• ontroostbaar is of kreunend huilt.

• suf of niet makkelijk wakker te krijgen is.

• sneller of anders ademt, bijvoorbeeld piepend of soms even stopt met ademen.

• rode vlekjes heeft die je niet kunt wegdrukken. Of rode vlekjes krijgt in zijn ogen.

• bleek of grauw ziet en/of blauwe lippen krijgt.

• veel minder drinkt (minder dan de helft dan normaal).

• een halve dag niet heeft geplast (geen natte luier).

• een koortsstuip krijgt.

• steeds weer overgeeft en/of waterdunne diarree heeft.

• opnieuw koorts krijgt na een paar koortsvrije dagen.

• een verminderde weerstand heeft of een ziekte waarbij infectie extra risico geeft.

• de afgelopen vier weken in het buitenland is geweest.

• bij andere verschijnselen waarover je je zorgen maakt.

Koorts en gemiste vaccinatie

Heeft je baby een vaccinatie van het Rijksvaccinatieprogramma gemist? Neem dan ook contact op met de huisarts als je baby koorts heeft. De kans bestaat dat hij een kinderziekte heeft die ernstiger verloopt doordat hij niet is gevaccineerd.

Komt de koorts juist door een inenting en heeft je baby verder geen klachten, dan hoef je de huisarts niet te bellen. Eventueel kun je bij bezorgdheid contact opnemen met het consultatiebureau. Hier kun je lezen welke bijwerkingen je kunt verwachten als je baby een vaccinatie heeft gehad.

Lees ook: Dit kun je doen als je baby verkouden is

Koortsstuip bij baby

Door snel stijgende koorts kan een baby een koortsstuip krijgen. Het lijfje van je baby verstijft, hij maakt stuiptrekkende bewegingen met zijn armen en benen en raakt even buiten bewustzijn. Het lijkt alsof je baby een epileptische aanval heeft. Een koortsstuip ziet er eng uit, maar is vrijwel altijd ongevaarlijk en gaat vanzelf over.

Wel moet je altijd direct de huisarts bellen als je baby een koortsstuip heeft. Die komt dan langs om je baby te onderzoeken, omdat het belangrijk is om de oorzaak van de koorts te achterhalen.

Dit moet je doen als je baby een koortsstuip heeft:

1. 01.

   Leg je kind op zijn zij en voorkom dat hij zich kan bezeren. Maak eventuele knellende kleding los.

2. 02.

   Bel direct de huisarts. Als die niet binnen 15 minuten bij je kan zijn, bel dan 112.

3. 03.

   Dek je kind eventueel toe met een dunne (katoenen) deken, zorg dat hij het niet te warm heeft en ook niet te veel afkoelt.

4. 04.

   Je hoeft je kind geen paracetamol te geven. Paracetamol stopt de koortsstuip niet. Geef dit alleen na overleg met de huisarts.

5. 05.

   Blijf rustig naast je kind zitten, maar hou hem niet vast.

Bel ook de huisarts als de koortsstuip alweer over is en maar kort duurde. Is de koortsstuip niet over binnen 15 minuten en is de huisarts er nog niet? Bel dan 112. Hier lees je alles over koortsstuipen bij baby's.

Lees ook: 10 tips om je baby gezond te houden tijdens het griepseizoen

Kun je je baby medicijnen tegen koorts geven?

Artsen raden af om een baby met koorts paracetamol te geven om de koorts te verlagen. De koorts kan er juist voor zorgen dat het afweersysteem van je baby de infectie beter kan bestrijden. Als je baby naast koorts ook pijn heeft en/of slecht drinkt doordat hij zich ziek voelt, kun je in overleg met de huisarts of het consultatiebureau wel paracetamol geven. De paracetamol dient dan niet om de koorts te verlagen, maar om andere klachten te verminderen, waardoor je baby zich wat beter voelt.

Geef altijd kinderparacetamol in de dosering die geschikt is voor de leeftijd van je baby (kijk op de verpakking). Andere pijnstillers, zoals ibuprofen, mag je je baby niet geven.

Meestal heeft een baby met koorts geen antibiotica nodig. Antibiotica werken niet tegen virussen en zijn ook niet altijd nodig of verstandig om te geven bij een bacteriële infectie. De huisarts kan beoordelen of het zinvol is om je baby antibiotica voor te schrijven.

Mag je nurofen aan je baby geven?

Het geven van Nurofen (ibuprofen) aan een baby mag alleen op advies van een arts of volgens de bijsluiter van een speciaal voor baby's geschikte formulering. Hier zijn een paar belangrijke punten:

1. 01.

   Leeftijd en dosering
   - Ibuprofen (zoals Nurofen) mag doorgaans niet gegeven worden aan baby's jonger dan 3 maanden, of aan baby's die minder dan 5 kg wegen.
   - Voor baby's ouder dan 3 maanden is er een speciale Nurofen voor kinderen (vaak als siroop of zetpil), met nauwkeurige doseringen op basis van leeftijd en gewicht.

2. 02.

   Alleen bij bepaalde klachten
   Ibuprofen mag gegeven worden:
   - Bij koorts of pijn, als paracetamol niet voldoende helpt of niet gegeven mag worden.
   - Bij ontstekingen, bijvoorbeeld bij oorpijn of keelpijn (altijd eerst arts raadplegen).

3. 03.

   Niet geven bij:
   - Uitdroging (bijvoorbeeld door diarree of braken).
   - Astma (tenzij de arts het goedkeurt).
   - Maag- of darmproblemen.
   - Nierproblemen.
   - Overgevoeligheid voor ibuprofen

4. 04.

   Overleg altijd met een arts bij:
   - Baby's jonger dan 6 maanden.
   - Aanhoudende koorts of pijn.
   - Als je twijfelt over de oorzaak van de klachten.

Lees ook: Wil je peuter of baby geen zetpil? Dit zijn de alternatieven

Bronnen: Thuisarts.nl, Veiligheid.nl, CJG Leiden