Wat is neonatologie?
De afdeling voor pasgeboren baby's - oftewel neonatologie - wordt ook wel de couveuseafdeling genoemd. Daar wordt je baby opgenomen als hij prematuur is (te vroeg geboren), dysmatuur (een laag geboortegewicht) of wanneer je baby onverwacht ziek is bij de geboorte.
Neonatologie is onder te verdelen in medium care, high care en intensive care (Neonatale Intensive Care Unit, NICU). Er zijn veel ziekenhuizen met een neonatologie afdeling, maar er zijn in Nederland maar negen ziekenhuizen met een intensive care voor pasgeboren baby's. Dit zijn alle academische ziekenhuizen, het Maxima Medisch Centrum in Veldhoven en de Isala Klinieken in Zwolle. Op steeds meer plaatsen zijn er single care units: familiekamers waar je samen met je baby('s) kunt liggen en dag en nacht aanwezig kunt zijn. Een aantal ziekenhuizen hebben nog open baby units, dit is een grotere ruimte (unit) met meerdere couveuses. Je mag als ouder altijd bij je kind, maar je kunt er vaak niet overnachten.
Ook komen er in steeds meer ziekenhuizen mogelijkheden waarbij baby's die niet (meer) naar de intensive care hoeven bij hun moeder op de kamer kunnen blijven. Familie-geconcentreerde of -geïntegreerde zorg wordt dat genoemd. Soms zijn er neonatale suites en/of kraamsuites.
Lees meer over het verschil tussen een gesloten en open couveuse.
Medium care, high care of intensive care
Afhankelijk van de gezondheid en conditie van je baby, en de termijn waarop hij is geboren, wordt hij opgenomen op een medium care afdeling, high care of intensive care (NICU). Dit zijn de verschillen:
1. Medium care
Op de medium care liggen baby's met kleine problemen, zoals een verhoogde kans op infectie, aanwijzingen voor infectie waarbij de baby niet heel ziek is of baby's bij wie glucosecontroles nodig zijn. Meestal liggen baby's hier in gewone bedjes. Er wordt een aantal dagen gekeken of de hartslag, ademhaling en temperatuur van je baby goed zijn en of er aanwijzingen voor infectie bij komen, of juist verdwijnen. Ook kan je baby geprikt worden om te kijken of de bloedsuikers goed blijven. Als het nodig is wordt een glucose infuus gegeven of gestart met antibiotica. Als het goed gaat, mag je baby na een paar dagen naar huis.
2. High care
Op deze afdeling liggen baby's die meer zorg van artsen en verpleegkundigen nodig hebben, maar die niet beademd worden en geen bloeddruk-ondersteunende medicatie krijgen.
De baby's liggen hier in een couveuse of een warmtebedje, aan een monitor die de hartslag, ademhaling en het zuurstofgehalte controleert. Je baby krijgt vaak een infuus met voeding of medicijnen. Veel pasgeborenen op high care krijgen ademhalingsondersteuning, maar worden niet beademd. Kinderen die extreem vroeg of klein zijn geboren, worden na de intensive care periode vaak nog een tijdje verzorgd op de high care afdeling.
3. Intensive care en NICU
Baby's die veel intensieve medische zorg en aandacht nodig hebben, worden opgenomen op de Neonatale Intensive Care Unit, afgekort met NICU. Hier ligt je baby in een couveuse, met een monitor waarop de hartslag, bloeddruk en ademhaling van je baby te zien zijn. Ook staat er een apparaat om je baby te ondersteunen met ademen en zijn er speciale pompen om medicijnen toe te dienen.
Als je baby wordt geboren in een ziekenhuis zonder NICU, maar wel deze intensieve zorg nodig heeft, wordt hij met een speciale ambulance en een NICU-team opgehaald en naar een ziekenhuis met NICU gebracht.
Meer lezen: Wat komt er op je af als als je baby te vroeg geboren wordt?
Hygiëne neonatologie
Op neonatologie liggen kwetsbare baby's, voor wie een virus of bacterie extra risico geeft om ernstig ziek te worden. Er wordt daarom erg goed gelet op de hygiëne. Telkens als je op de afdeling komt moet je je handen wassen en/of ontsmetten en vaak moet je sieraden afdoen.
Samen op de kamer
In veel ziekenhuizen kun je op de afdeling neonatologie of de NICU samen met je baby op een kamer verblijven. Soms blijf jij na de bevalling op de kraamafdeling en is je baby op neonatologie. Moet je baby lange tijd in het ziekenhuis blijven, dan slapen jij en je partner thuis of, als jullie ver weg wonen, in een Ronald McDonald Huis. Je kunt wel zo vaak je wilt bij je baby zijn.
's Nachts zijn er altijd verpleegkundigen aanwezig om je baby te verzorgen en hem zijn voedingen en eventuele medicijnen te geven. Je mag altijd bellen met de afdeling om te vragen hoe het met je kind is. Ook 's nachts als je wakker wordt om te kolven, bijvoorbeeld.
Wat gebeurt er met je baby op neonatologie?
Als je baby op neonatologie ligt, staat er vaak een monitor en andere apparatuur naast zijn wieg of couveuse. Hij heeft soms plakkers op zijn borst met snoeren naar de monitor, een sonde voor voeding in zijn neus, misschien beademingsapparatuur en/of een infuus. Zijn hartslag en ademhaling worden goed in de gaten gehouden. Welke zorg je baby precies nodig heeft, hangt af van zijn conditie en gezondheid.
Het is belangrijk dat je baby veel rust krijgt. Hij heeft al zijn energie nodig om te herstellen, te groeien en zich te ontwikkelen. Prikkels kosten hem veel energie. Je baby zal daarom veel slapen, en wanneer het kan bij jullie liggen om te buidelen.
Er zijn ook momenten dat er iets met je baby moet gebeuren. Er komen dan verpleegkundigen en artsen binnen om hem te onderzoeken of medische handelingen uit te voeren. Al weet je dat al die slangen, apparaten en onderzoeken betekenen dat er zo goed mogelijk voor je baby wordt gezorgd, het ziet er heftig uit om hem zo te zien liggen. Je instinct vertelt je dat jíj voor hem moet zorgen. Gelukkig kan dat vaak ook. Melk voor hem afkolven en buidelen zijn bijvoorbeeld manieren waarop jij voor je baby kunt zorgen.
Buidelen
Uit onderzoek blijkt dat nabijheid van ouders een positief effect heeft op de gezondheid van een baby en op het hechtingsproces. Een baby voelt zich het veiligst bij zijn eigen ouders en wil zich graag aan jullie hechten. Als je baby medium care nodig heeft en in een gewoon bedje bij jou op de kamer ligt, kun je hem vaak makkelijk bij je nemen om te knuffelen of voor borstvoeding. De verpleging helpt je daarbij. Ligt je baby in een couveuse aan allerlei slangetjes, dan gaat dit lastiger. Bovendien kost het een kleine, kwetsbare baby energie als hij uit en weer in de couveuse wordt getild.
Toch zal de verpleging zodra het kan jullie helpen om te buidelen met je baby. Je baby wordt dan met alleen een luier aan op jouw blote borst gelegd en jullie krijgen een deken over, zodat hij lekker warm blijft. In sommige ziekenhuizen heb je hier speciale buidelvesten voor. Je blijft zo meestal een uur knus zitten. Dit huid-op-huid-contact (ook wel kangoeroeën genoemd) werkt stressverlagend, is goed voor de gezondheid en ontwikkeling van je baby en geeft de ouders de geruststelling dat ze iets heel waardevols voor hun kind kunnen doen.
Tip! Lees hier alles over buidelen met je baby
Zorgverleners op de afdeling neonatologie
Op de neonatologie afdeling krijg je te maken met verschillende zorgverleners:
-
De neonatoloog. Dit is een gespecialiseerde kinderarts, die verantwoordelijk is voor de medische beslissingen.
-
Dit zijn meestal artsen in opleiding tot kinderarts, die met de ouders bespreken hoe het gaat, hoe de uitslagen zijn en welke onderzoeken er nog volgen.
-
Afhankelijk van de behandeling die je baby nodig heeft, kun je ook artsen van andere afdelingen spreken, zoals een neuroloog of een klinisch geneticus (aangeboren afwijkingen).
-
Het meeste contact heb je met de verpleegkundigen. Zij doen de controles en medische handelingen en helpen jullie met het verzorgen van je baby. Je leert bijvoorbeeld hoe je je baby kunt vasthouden, geruststellen en verzorgen.
Lees ook: Waarom het buidelen van pasgeboren baby's zo belangrijk is
Bezoek
Voor ouders zijn er meestal geen bezoektijden, zij zijn altijd welkom. De verpleegkundigen vinden het wél fijn om te weten wanneer je van plan bent te komen. Het is bijvoorbeeld handig om rekening te houden met de tijden waarop je baby gevoed en verzorgd moet worden.
Broertjes en zusjes zijn ook welkom, tenzij ze ziek zijn of er op school of de opvang bepaalde kinderziektes heersen, zoals de waterpokken. De baby's op de afdeling neonatologie zijn extra kwetsbaar voor infecties. Andere kinderen onder de twaalf mogen meestal niet langskomen.
Soms kunnen opa's en oma's of andere familieleden en vrienden ook op bezoek komen. Overleg dit voor de zekerheid altijd met de verpleegkundigen. Vaak geldt de regel dat per keer één andere volwassene met een van de ouders mee mag. Voor de baby's is het beter als het niet te druk is op de afdeling, daarom geldt vaak een maximum van drie personen per kind.
Soms is er een webcam op de couveuse gericht, zodat jij en familie of vrienden via een beeldscherm naar je baby kunnen kijken.
Tip: voor baby's jonger dan vier maanden is een koortslip gevaarlijk. Mensen met een koortslip mogen dus niet in de buurt van baby's komen.
Stress bij couveusebaby's verlagen
Er wordt steeds meer bekend over manieren om stress bij couveusebaby's te verlagen. Dit is belangrijk voor het welzijn van de baby's, maar ook voor hun hersenontwikkeling. Buidelen is een belangrijke manier, maar ook rustige muziek heeft een positieve invloed. Dit bleek tijdens een proef waarbij muziektherapeuten zachtjes gitaar speelden op de NICU van het UMCG. Bij een Zwitsers onderzoek uit 2019 was op MRI-scans te zien dat de hersenen van baby's die naar zachte muziek hadden geluisterd, zich beter ontwikkelden. Ook blijkt uit onderzoek dat baby's rustig worden als ze friemelen aan de tentakels van een knuffelinktvis. Voor het project 'Kleine Inktvis' haken vrijwilligers inktvisjes voor couveusebaby's, die aan strenge veiligheids- en hygiëne-eisen moeten voldoen en in overleg met het ziekenhuis bij de baby's kunnen worden gelegd. Je kunt altijd in het ziekenhuis navragen wat de mogelijkheden zijn als dit je aanspreekt.
Wanneer mogen jullie naar huis?
De artsen houden een aantal punten in de gaten om te bepalen wanneer je baby met jullie mee naar huis kan. Dit zijn de voorwaarden:
-
een stabiele hartslag en zuurstofgehalte.
-
een stabiele temperatuur, die je baby zelf op peil kan houden.
-
goed zelf kunnen drinken.
-
je baby moet minimaal 2 kilo wegen.
Voordat jullie naar huis gaan, bereidt de verpleging jullie hierop voor. Je leert in het ziekenhuis hoe jullie je baby thuis zelf kunnen verzorgen en in sommige ziekenhuizen kun je hier eerst een nacht op een overgangskamer mee oefenen. Je doet dan alles zelf, maar hulp van de verpleging is vlakbij als je het spannend vindt. Eenmaal thuis kun je hier speciale kraamzorg voor krijgen. Dit heet couveuse nazorg en is erop gericht om ouders na een hectische tijd in het ziekenhuis thuis op weg te helpen en vertrouwen te geven.
Een emotionele achtbaan
Als je baby na de bevalling moet worden opgenomen, kom je in een emotionele achtbaan terecht. Er komt zoveel op je af. Je maakt je zorgen en je wordt geleefd door de gang van zaken in het ziekenhuis. Het kan heel tegennatuurlijk voelen om je kind in een couveuse te zien liggen en hem niet te kunnen oppakken en knuffelen wanneer je maar wilt. Je had zoiets anders gehoopt voor je kraamtijd. Behalve artsen zijn er in het ziekenhuis ook maatschappelijk werkers en geestelijk verzorgers die ouders kunnen helpen om deze heftige periode zo goed mogelijk door te komen.
Ook als je na de ziekenhuisopname thuiskomt met je baby, is het leven vaak niet meteen zorgeloos. De start als nieuw gezin is zo spannend geweest, jullie hebben al zoveel meegemaakt samen. Psychische klachten, angsten en herbelevingen komen regelmatig voor bij ouders van couveusekinderen. Dit kan ook wijzen op een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Houd deze klachten goed in de gaten en weet dat je niet de enige bent die hier last van heeft. Er komt gelukkig steeds meer aandacht en goede zorg voor psychische klachten na de komst van een kind, vooral als de bevalling en de eerste periode zwaar zijn geweest. In sommige ziekenhuizen is er speciale psychologie/therapie voor. Vertel bij de nacontroles hoe het met je gaat, ook mentaal en emotioneel.
Vergeet niet dat dezelfde psychische klachten ook bij partners kunnen voorkomen. Je kunt hiervoor allebei ook altijd contact opnemen met je huisarts, zodat die jullie kan doorverwijzen naar geschikte (psychische) begeleiding. Soms merk je de klachten pas als de ziekenhuistijd al even geleden is, maar je kunt altijd om hulp vragen. Ook al zijn jullie inmiddels maanden verder. Daardoor komt er ruimte om te genieten van je kind en het ouderschap, en hier vertrouwen in op te bouwen.
Lees ook: Hoe herken je posttraumatisch stresssyndroom?
Het kan ook helpen om met andere ouders te praten die hetzelfde meemaken. Een nuttige site voor informatie en lotgenotencontact is bijvoorbeeld Care4Neo.
/9849170893e8482ea87786e7ae370a1f/image.jpg)
/048d14c8eb9a44748a3485ca8008c5d8/image.jpg)
/81ab417c1a2443bea418cfefea6b2a86/image.jpg)
/7670d49fd182408e80445f2a7b57cfbf/image.jpg)
/dfc52da9718f4d7ebbec5ea63be20506/image.jpg)
/ef9f58b6092548798e27968c9b74bcee/image.jpg)
/a91610d15e274c63a40871abf423ce9e/image.jpg)
/8901ee32c86449ee860ce03ce028d63d/image.jpg)
