Narcose bij baby en kind: wat kun je verwachten

Als je baby of kind wordt geopereerd, gaat hij onder narcose. Maar hoe werkt dat eigenlijk? Waar moeten jullie rekening mee houden? En hoe lang van tevoren mag je kind nog eten en drinken voordat hij onder narcose gaat?

Wat is narcose?

Narcose (algehele anesthesie) wil zeggen dat je gaat ‘slapen’ met behulp van medicijnen, zodat je niets van een medische ingreep voelt en meemaakt. Dit wordt slapen genoemd, maar het is geen gewone slaap. Onder narcose kun je niet uit jezelf wakker worden.

Onderzoek vooraf

Om je kind veilig onder narcose te brengen wil de anesthesioloog eerst alles weten over de gezondheid van je kind. Slikt je kind medicijnen of heeft hij last van bepaalde aandoeningen? Als het nodig is wordt hij lichamelijk onderzocht en soms is er extra onderzoek nodig. Aan de hand van de lengte en het gewicht van je kind wordt de dosering van de medicijnen bepaald die nodig zijn voor de narcose.

Is je kind al eens eerder onder narcose geweest? Wat waren toen de ervaringen? Ook dat wil de anesthesioloog graag weten. Ook is het goed om te vertellen of je kind ergens (over)gevoelig of allergisch voor is. Misschien heeft hij wel last van bloedneuzen. Vertel het ook als er een tand of kies loszit bij je kind. Bij het inbrengen van de beademingsbuis kunnen loszittende tanden of kiezen losraken. Het is dan beter om die tand of kies er eerst uit te trekken. Dit gebeurt vlak voor het inbrengen van de beademingsbuis, dus dan is je kind al onder anesthesie.

Voorzorgsmaatregelen

Een te vroeg geboren baby is de eerste maanden extra gevoelig voor ademhalingsstoornissen na een narcose. Als het nodig is om de beademing van je kind extra te controleren, wordt er een bewakingsbed geregeld op de kinderafdeling.

Als je kind verkouden is, is de kans op problemen met de ademhaling en op complicaties (denk aan een longontsteking) groter. De operatie kan dan worden uitgesteld, tenzij de operatie dringend is.
Tip: dit kun je doen als je baby verkouden is.

Tip: dit kun je doen als je baby verkouden is

Voorbereiding op de operatie

Op de afdeling waar je kind wordt opgenomen, geven pedagogisch medewerkers en verpleegkundigen voorlichting over de narcose. Vaak is er ook speciaal voorlichtingsmateriaal voor kinderen, dat je (ook) online kunt bekijken. Hier en daar wordt er al gewerkt met een VR-bril.

Vindt de ingreep plaats op de Operatieve Dagbehandeling? Dan ga je met je kind naar het pre-operatieve spreekuur. Ook voor andere operaties moeten jullie je meestal daar melden. Als je kind is opgenomen, komt de anesthesioloog meestal op de dag voor de operatie ’s avonds even langs.

De anesthesioloog legt jou en je kind uit wat de narcose precies inhoudt en wat je kind kan verwachten. Ook kan hij meer vertellen over de eventuele problemen met het inbrengen van de beademingsbuis en extra pijnbestrijding met een speciale verdovingsprik of een infuus. Zo kan je kind na de operatie op de Intensive Care komen te liggen. Als dit bij jouw kind wordt verwacht, bespreekt de anesthesioloog dit met je. Je zou in dat geval kunnen vragen of je voor de operatie al even mag kijken op die afdeling. Dan weten jullie wat je te wachten staat.

Meer weten? Zo bereid je je kind (en jezelf) voor op een operatie

Niet eten en drinken voor de narcose

De maag van je kind moet leeg zijn voor de operatie. Als hij toch eet, wordt er maagzuur aangemaakt. Onder anesthesie kan dit maagzuur in de longen terechtkomen. Dit kan een ernstige longontsteking veroorzaken. Om dit te voorkomen, moet je kind voor de operatie ‘nuchter’ zijn. Dit betekent dat hij vanaf een bepaalde tijd niets meer mag eten en drinken. Doet hij dit toch, dan kan de operatie niet doorgaan.

In dit schema staan verschillende opnametijden met daarachter vanaf welke tijd je kind niet meer mag eten en drinken.

Als je kind een dag vóór de operatie al wordt opgenomen, hoeft hij niet nuchter te komen.

Nuchterbeleid voor kinderen ouder dan zes maanden:

Tot zes uur voor de opnametijd mag je kind alleen een lichte maaltijd eten. Je kunt kiezen uit:

• 2 beschuitjes of crackers met jam, zonder boter óf
• 1 snee brood met jam, zonder boter óf
• Kunstvoeding

Tot twee uur voor de opnametijd mag je kind alleen heldere dranken drinken zoals:

• Thee, water, heldere appelsap, limonade zonder prik
• Je kind mag geen melkproducten of bouillon drinken

Borst- en flesvoeding op de operatiedag

Bij geplande ingrepen (dus geen spoed) zijn er voor de operatiedag afspraken voor de borst- of flesvoeding van baby’s. Deze afspraken kunnen per ziekenhuis verschillen, zorg dus dat je goed op de hoogte bent hoe dit in het ziekenhuis waar je kind wordt geopereerd is geregeld. Dit kan bijvoorbeeld de afspraak zijn:

• Pasgeboren baby’s en baby’s tot zes maanden mogen borstvoeding liefst tot drie uur voor de ingreep volgens hun eigen voedingsschema. Drinkt jouw baby kunstvoeding? Dan mag je baby tot vier uur voor de ingreep volgens eigen voedingsschema drinken.

Premedicatie

Soms krijgen kinderen premedicatie voordat ze onder narcose worden gebracht. Als hier bij jouw kind reden voor is, krijgt hij dit in overleg met de anesthesioloog een uur voor de narcose. Hij kan nog even naar de wc en krijgt dan operatiekleding aan. Daarna krijgt hij een drankje of zetpil, zodat hij slaperig wordt en op bed of bij jou op schoot blijft zitten.

Mee naar de operatiekamer

Als je kind aan de beurt is, wordt hij naar de operatieafdeling gebracht. Beide ouders mogen mee tot aan de balie van de afdeling en meestal mag één ouder daarna mee naar de operatiekamer, om bij het kind te blijven terwijl hij in slaap wordt gebracht. Een kind voelt het feilloos aan als zijn vader of moeder het erg spannend of emotioneel vindt om hierbij te zijn, en kan daardoor ook gestrest of emotioneel worden. Daarom is het belangrijk dat de ouder die het kind het beste (met de meeste rust) kan ondersteunen, meegaat naar de operatiekamer. De ouder die meegaat moet zich omkleden en gaat dan met het anesthesieteam en de verpleegkundige van de afdeling mee naar de operatiekamer.

Onder narcose brengen

Kinderen die onder narcose moeten, zijn vaak minder angstig als hun vader of moeder erbij is op het moment dat ze in slaap worden gebracht. Dat geldt ook voor het wakker worden op de uitslaapkamer.
Voordat je kind wordt ingeleid (onder narcose gebracht), kun je zachtjes voor hem zingen of met hem praten. Een natuurlijke reactie van een kind is dat hij de inleiding wil uitstellen. Ga hier niet in mee, want dit zorgt alleen maar voor meer spanning. Ook uitgebreid troosten heeft vaak een tegenovergesteld effect. Je bevestigt hiermee zijn angst dat er iets naars gaat gebeuren.

Er zijn twee manieren om onder anesthesie te worden gebracht:

1. Met een kapje – je kind ademt anesthesie-damp in en valt langzaam in slaap.
2. Via een infuus. Om het infuus te prikken kunnen eerst verdovende pleisters worden geplakt.

Voor ouders in de operatiekamer

• Je kind kan onrustig gaan bewegen als hij bijna onder narcose is. Dit kan er naar uitzien, maar hij is zich hier niet meer van bewust.
• Sommige kinderen sluiten niet meteen hun ogen. Ook dit kan een vreemde indruk maken. Het lijkt alsof je kind nog bij bewustzijn is, maar dat is niet zo.
• Het is voor alle ouders een emotionele gebeurtenis als hun kind onder narcose gaat. Daarom is het belangrijk dat de ouder die hier het beste tegen kan meegaat met het kind. De anesthesioloog is gewend om ouders hier goed bij te begeleiden.
• Als je zwanger bent, kun je beter niet met je kind mee naar de operatiekamer.
• Als je kind onder narcose is, moet je de operatiekamer weer uit.
• Het kan zijn dat je kind ondanks alle voorbereidingen in paniek raakt. Als dat zo is, zal de anesthesioloog je kind snel onder narcose brengen om deze stressvolle situatie zo kort mogelijk te laten duren.

Bewakingsapparatuur

Tijdens de operatie is je kind aangesloten op bewakingsapparatuur.

• Je kind krijgt stickers op zijn borstkas geplakt en wordt aangesloten op bewakingsapparatuur.
• Om zijn bovenarm krijgt je kind een manchet. Hiermee wordt automatisch om de paar minuten zijn bloeddruk opgemeten.
• Met een metertje op zijn teen of vinger worden het zuurstofgehalte in het bloed en de polsslag gemeten.

Al tijdens de ingreep wordt gestart met goede pijnstilling voor na de operatie. Na de operatie haalt de anesthesioloog de beademingsbuis weg en maakt hij je kind wakker.

Lees ook: Je baby een zetpil geven, hoe doe je dat?

Na de operatie

Na de operatie wordt je kind naar de uitslaapkamer gebracht. Daar blijft hij tot hij wakker en stabiel is. Er wordt voor gezorgd dat de pijn goed onder controle is en dat je kind niet misselijk is. Als je kind uit de uitslaapkamer mag, gaat hij naar de verpleegafdeling. Daar neemt een zaalarts de zorg voor je kind over.

Intensive Care

Het kan zijn dat je kind na de operatie naar de Intensive Care wordt gebracht. Je kind is dan meestal nog onder narcose. Ook heeft hij de beademingsbuis nog in. Het hangt af van de operatie hoe lang je kind op deze afdeling moet blijven. Ook de conditie van je kind en eventuele complicaties spelen hierbij een rol.

Bijwerkingen van de narcose

1. Tegenwoordig word je minder snel misselijk van narcose dan vroeger. Mocht je kind toch misselijk zijn, dan is er medicatie tegen misselijkheid. Bij ingrepen waarbij er meer kans is op misselijkheid, wordt die medicatie vaak al preventief gegeven om te voorkomen dat je kind misselijk wakker wordt uit de narcose.
2. Had je kind voor de operatie al last van bepaalde aandoeningen? Die kunnen door de operatie tijdelijk verergeren. Dit zal de anesthesioloog met je bespreken.
3. De narcosemiddelen zijn binnen een dag uit het lijf van je kind. Je kind kan wel wat suf zijn door de pijnmedicatie die hij na de operatie krijgt. En ook omdat een operatie en de genezing erg veel energie kosten.
4. Je kind kan hees zijn of keelpijn hebben door de beademingsbuis. Dit gaat vanzelf over. Een waterijsje kan verlichting geven.
5. Bij een lokale verdoving voor pijnbestrijding na de operatie kan het voorkomen dat de armen of benen van je kind tijdelijk wat slapper en gevoelloos zijn. Let daarom goed op als je kind na de operatie weer gaat lopen. Pas ook op met (te) warme voorwerpen.

Hoe risicovol is een narcose?

Narcose en een operatie kunnen voor jou en je kind best spannend zijn. Veel ouders zijn angstiger voor de narcose dan voor de ingreep zelf. Hoewel er wel bijwerkingen zijn (zie hierboven), blijkt uit onderzoek dat de kans op overlijden door anesthesie nihil is. Bij slechts 1 op de 10.000 patiënten speelde óf de anesthesie óf de chirurgie voor een deel een rol bij de oorzaak van overlijden.

Uit de onderzoeksresultaten bleek verder dat alleen zeer jonge of ernstig zieke kinderen en kinderen die een spoed- of hartoperatie moeten ondergaan, een verhoogd risico op overlijden hebben.

Bron: Isala

Tip: heeft je kind een van deze 12 symptomen, ga dan naar de huisarts