Krentenbaard bij baby's en kinderen

Krentenbaard is een ontsteking van de huid, die vooral voorkomt bij jonge kinderen. De infectie is onschuldig, maar wel besmettelijk en kan heel vervelend zijn. Hoe ontstaat krentenbaard baby of kind, wat zijn krentenbaard symptomen en wat kun je eraan doen?

In samenwerking met expert

Kimberley de Wit

Huisarts

Wat is krentenbaard?

Krentenbaard wordt ook wel kinderzeer genoemd en de medische term is impetigo. Het is een oppervlakkige ontsteking van de huid en het komt vooral voor bij kinderen onder de twaalf jaar. Dit komt omdat hun afweersysteem nog niet volledig is ontwikkeld. Hierdoor zijn ze vatbaarder voor deze bacterie. Krentenbaard bij volwassenen komt niet zoveel voor.

Krentenbaard herkennen

De ontsteking herken je aan rode plekken, wondjes of blaasjes met gele korstjes. Die zitten meestal rond de neus of mond, maar de plekken kunnen ook over het hele lichaam voorkomen. Bij baby’s zie je ook krentenbaard op de billen en rondom de luier. Zoek je online op krentenbaard foto’s, dan vind je grote verschillen omdat ze verschillende stadia van de infectie laten zien. Op de foto hieronder is krentenbaard rond lip en neus zichtbaar in de vorm van bultjes en korstjes.

KRENTENBAARD INCUBATIETIJD*: vier tot veertien dagen
SYMPTOMEN: rode vlekken of bultjes vooral bij de neus en mond. De bultjes worden blaasjes met vocht, als die open gaan worden het natte plekjes met gele korsten. Pijn en jeuk.
BESMETTELIJK: ja.
KRENTENBAARD EN ZWANGER: krentenbaard is niet gevaarlijk voor zwangere vrouwen of een ongeboren baby, maar geeft wel risico in de kraamtijd.

*de tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste symptomen

krentenbaard kind
Krentenbaard bij kind met wondjes met gele korstjes.

Leestip: Dit zijn alle soorten vlekjesziekten en wat je eraan doet

Oorzaak

Hoe krijg je krentenbaard? De oorzaak is een infectie met een huidbacterie. Er zijn twee verschillende huidbacteriën die kunnen zorgen voor krentenbaard: Staphylococcus aureus en Streptococcus pyogenes (groep-A-streptokokken). Deze bacteriën zitten in de neus en keel. Veel mensen dragen de bacteriën bij zich zonder dat ze zelf klachten krijgen. De bacterie kan zich verspreiden via de handen of besmette voorwerpen, of door hoesten of niezen.

Als de huid van je kind is beschadigd door bijvoorbeeld een schaafwond, waterpokken of eczeem, kunnen de bacteriën makkelijk in zijn lichaam komen en krentenbaard veroorzaken.

Symptomen

Hoe kun je het begin herkennen? De eerste krentenbaard symptomen zijn bultjes die vaak rondom de mond en neus verschijnen en zich daarna verspreiden over de rest van het lichaam. Ze kunnen ook onder de oksels of voetzolen van je kind voorkomen.

De kleine bultjes veranderen in blaasjes met vocht erin, die vervolgens kunnen openspringen. Als een opengebarsten blaasje indroogt, ontstaat er een bruingele korst. Als er veel blaasjes en korstjes rond de neus en mond zitten, kan het eruitzien als een baard van krenten, vandaar de term. De infectie laat geen littekens achter, al kan dit wel gebeuren wanneer je kind de blaasjes openkrabt.

Zo ontwikkelen de krentenbaard symptomen zich:

De ontsteking begint vaak op een plaats waar al een wondje zit.
Er komen rode vlekken of bultjes in het gezicht, vooral bij de neus en mond.
De plekken kunnen daarna ook op andere delen van het lichaam zitten.
De bultjes worden blaasjes met vocht erin.
Als de blaasjes openbarsten, worden het natte plekken met gele korsten.
De plekken met blaasjes en korstjes kunnen snel groter worden.
De plekken kunnen pijn doen en jeuken.
Er kunnen ook blaren ontstaan, maar dit komt zelden voor.

Is het besmettelijk?

Krentenbaard is besmettelijk. De bacterie zit in de neus en keel van iemand die besmet is. Veel mensen dragen de bacterie bij zich zonder dat zij zelf klachten krijgen. Door hoesten, niezen en praten komen kleine druppeltjes met de bacterie in de lucht. Als je die druppeltjes inademt of als ze via een wondje in je lichaam komen, kun je besmet raken.

Vooral het vocht dat in de blaasjes zit, is erg besmettelijk. Als je aan deze plekken zit, komt de bacterie op je handen terecht. Raak je daarna andere plekken op je lichaam aan, dan kunnen ook daar bultjes en blaasjes ontstaan. Ook kun je besmet raken als de bacterie bijvoorbeeld op speelgoed, bestek of een drinkbeker zit.

Incubatietijd

De tijd tussen besmet raken met krentenbaard en het krijgen van bultjes en blaasjes is vier tot veertien dagen.

Hoe lang is krentenbaard besmettelijk?

Als de blaasjes zijn ingedroogd, is het niet meer besmettelijk. Krijgt je kind voor krentenbaard zalf of antibioticatabletten via de huisarts, dan is het twee dagen na het starten met de medicatie niet meer besmettelijk.

Wie kan het krijgen?

Krentenbaard komt vooral voor bij kinderen tot twaalf jaar. De kans op krentenbaard is groter als je kind een lagere weerstand heeft en als de huid al kapot is door bijvoorbeeld:

een muggenbult
eczeem
waterpokken
een schaafwond

Hoe lang duurt het?

Binnen één tot drie weken gaat krentenbaard over. Met medicijnen kan krentenbaard sneller genezen.

Wanneer schakel je de huisarts in?

Denk je dat je kind krentenbaard symptomen heeft, neem dan contact op met je huisarts. Krentenbaard gaat meestal vanzelf over binnen twee tot drie weken, maar met medicijnen of een zalf die de huisarts kan voorschrijven gaat de genezing sneller en is de besmettelijke periode ook eerder voorbij.

Behandelen

Je kunt bij beginnende krentenbaard zinkzalf op de plekjes smeren om verdere verspreiding tegen te gaan. De huisarts kan vervolgens twee middelen voorschrijven:

Fusidinezuurcrème – dit is een zalf met een antibioticum dat de groei van bacteriën tegengaat, waardoor de krentenbaard binnen een paar dagen vernindert. Je smeert het drie keer per dag op de plekken, tot een paar dagen nadat de wondjes zijn genezen.
Antibioticatabletten – als je kind naast de krentenbaard ook ziek is, koorts heeft (wat zeldzaam is) of een lage weerstand heeft, kan de huisarts ook een antibioticakuur (tabletten) voorschrijven.

Dit kun je zelf doen:

Welke zorg geef je kind krentenbaard? Dit kun je doen om te voorkomen dat krentenbaard zich verspreidt en om te zorgen dat het sneller geneest:

Probeer te voorkomen dat je kind aan de blaasjes zit of aan korstjes krabt. Leg hem als het kan uit dat de plekjes daar erger door kunnen worden. Bedek de plekken waar mogelijk met kleding.
Was de handen van je kind en die van jezelf regelmatig met zeep en droog ze goed af.
Deel geen handdoeken en gebruik elke dag een schone handdoek en washand voor je kind.
Maak speelgoed en andere dingen die je kind vaak aanraakt één keer per dag schoon. Denk ook aan deurkrukken, de trapleuning, lichtknopjes, schermpjes.
Laat je kind niezen en hoesten in een papieren zakdoek of de plooi van zijn elleboog.
Hou de nagels van je kind schoon en kort. Mocht hij toch krabben, dan beschadigt zijn huid minder makkelijk.
Bij krentenbaard baby kun je eventueel wantjes aandoen en de plekken waar mogelijk bedekken met kleding, zodat je baby er niet aan kan krabben.
Breng mensen in de omgeving van je kind op de hoogte van de krentenbaard (de oppas/opvang/school) en dat het belangrijk is dat ze regelmatig hun handen wassen.

Dit kun je beter niet doen:

Gebruik geen pleisters: de blaasjes moeten juist kunnen ‘ademen’. Hierdoor drogen de plekken sneller in.
Gebruik geen ontsmettingsmiddelen als Dettol of pure alcohol. Uit onderzoek blijkt dat deze middelen niet beter zijn dan gewone zeep en ze kunnen de huid irriteren en beschadigen.
Ga niet samen in bad en laat je kind niet met zijn broertjes of zusjes in bad zitten.

Mag je kind met krentenbaard zwemmen of naar zwemles? Hoewel de besmettingskans in chloorwater meevalt, raken kinderen elkaar in het zwembad ook makkelijk aan en spelen ze met dezelfde voorwerpen. Ga daarom niet met je kind naar het zwembad zolang de blaasjes niet zijn ingedroogd.

Handige tips: Zo leer je je kind op de juiste manier zijn handen wassen. Inclusief schone-handen-poster om uit te printen.

Krentenbaard en kinderopvang/school

Als je kind zich verder goed voelt, kan hij medisch gezien gewoon naar het kinderdagverblijf of naar school. Meestal hebben andere kinderen in zijn groep de bacterie ook bij zich, al hebben ze (nog) geen krentenbaard symptomen. Breng de medewerkers of leerkracht wel op de hoogte. Het kan zijn dat er op de opvang of school van je kind andere afspraken gelden. Ook willen ze misschien in overleg met de GGD andere ouders informeren, zodat ze alert kunnen zijn op krentenbaard symptomen bij hun kind. Lees hier: Wanneer mag een ziek kind niet naar de kinderopvang?

Krentenbaard bij zwangerschap gevaarlijk?

Hoewel we het vooral kennen bij kinderen, komt krentenbaard volwassenen ook voor. De behandeling is hetzelfde als bij kinderen. Bij veel kinderziektes moet je opletten als je zwanger bent, maar dat is niet zo bij krentenbaard. Voor jou en je ongeboren kind is krentenbaard in principe ongevaarlijk. Lees hier welke kinderziektes wel gevaarlijk zijn tijdens de zwangerschap.

Zwanger en kraamtijd

Aan het eind van de zwangerschap en in de kraamtijd kan krentenbaard wél een risico geven. Krentenbaard die is veroorzaakt door groep-A-streptokokken (dit is in 10-20% van de gevallen zo), geeft een verhoogd risico op kraamvrouwenkoorts bij vrouwen die net een keizersnede hebben gehad of tijdens hun bevalling zijn ingeknipt of ingescheurd. Ga dus niet bij iemand op kraamvisite als je kind of jij krentenbaard heeft. Ben je zelf net bevallen, ontvang dan ook geen bezoek van mensen met krentenbaard. Nadat de blaasjes zijn ingedroogd, kunnen ze weer gezellig langskomen. Heerst er krentenbaard in jouw gezin en ben je net bevallen, let dan extra op de hygiëne en laat het direct behandelen door de huisarts.

Kijk uit met koortslip! Lees hier waarom dat zo is en hoe je je baby hiertegen kunt beschermen.

Valt krentenbaard binnen het Rijksvaccinatieprogramma?

Nee, er is geen vaccin tegen krentenbaard. Hier vind je een overzicht van vaccinaties voor kinderen en wat je per prik kunt verwachten.

Gesponsord

Alles voor je peuter

Kun je het vaker krijgen?

Als je een keer krentenbaard hebt gehad, betekent dit niet automatisch dat je er voortaan tegen beschermd bent. Je kunt opnieuw besmet raken met de bacteriën die krentenbaard veroorzaken. Heeft je kind een lage weerstand of atopisch eczeem, dan is de kans dat hij nog een keer krentenbaard krijgt groter. Als de krentenbaard blijft terugkomen, kan de huisarts je kind in sommige gevallen doorverwijzen naar een dermatoloog.

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bronnen: RIVM, Apotheek.nl, Thuisarts.nl

Video: Tips dermatoloog: zo behandel je krentenbaard bij een kind.