Mijn peuter is altijd te vroeg wakker, wat nu?

Eigenlijk is het heel normaal als kinderen ergens tussen 6.00 en 7.30 uur wakker worden. Begint jouw peuter nog eerder met de dag? Dan kun je kijken of het met deze aanpak lukt om hem wat later wakker te laten worden.

In samenwerking met expert

Inge de Heer

Kinderslaapcoach & Kindertherapeut

Peuter vroeg wakker

Om 5:30 uur kan je peuter al aan je bed staan roepen: ‘Mama, papa, ik ben wakker!’ Met zo’n blij hoofd. Negeren helpt niet, je kind staat simpelweg ‘aan’. Vaak is er op zo’n moment geen andere oplossing dan zelf ook maar uit bed te gaan. Hoewel… er zijn manieren om dat moment nog even te rekken, en die leggen we hier uit.

Het kan je namelijk flink opbreken als je elke ochtend veel te vroeg wakker wordt. Een gat in de dag slapen is er niet bij als je kleine kinderen hebt. Maar wat langer dan 5:30 uur zit er misschien wel in. Met de juiste aanpak én geduld kun je proberen om het tijdstip dat je peuter wakker wordt (of jou wakker maakt) iets uit te stellen.

Lees ook: Dit zijn de beste slaaptrainers voor kinderen van dit jaar

Mogelijke oorzaken

Allereerst is het belangrijk om vast te stellen waarom je peuter zo vroeg wakker wordt. Er kunnen allerlei oorzaken voor zijn, bijvoorbeeld:

Je kind heeft al honger of dorst.
De kamer van je kind is niet donker genoeg.
Je kind wordt wakker van geluiden van buiten.
Je kind heeft het koud.
Je kind slaapt overdag niet goed of niet genoeg en is daardoor over het algemeen te moe.
Je kind gaat te laat of te slaperig naar bed.
Er is een medische oorzaak: je kind heeft bijvoorbeeld last van een verstopte neus, oorpijn, buikpijn, obstipatie of misschien slaapapneu. Lees hier alles over slaapapneu bij kinderen.
Het kan ook zijn dat je kind in een slaapregressie zit. Slaapregressies zijn korte periodes van slecht slapen. Vaak is het slechte slapen maar een paar dagen en nachten, soms uitlopend tot enkele weken. Ieder kind kan met slaapregressies te maken krijgen, maar het ene kind heeft er meer last van dan het andere. Leer hier meer over slaapregressies.

Tip! Het nieuwe boek ‘Slaap! Voor dreumes en peuter’ van Susanne Willekes biedt tips en de nodige handvatten om dreumesen en peuters beter te leren slapen.

Mogelijke (snelle) oplossingen

Ga bovenstaand lijstje eens na en probeer de mogelijke oorzaken uit te sluiten. Sommige oorzaken zijn makkelijk en snel op te lossen:

Verduisterende gordijnen
Is je kind vooral in de zomermaanden te vroeg wakker doordat het ’s ochtends vroeg licht wordt? Zorg dat zijn kamer donker blijft door dikke of verduisterende gordijnen op te hangen. Gaat hij uit logeren of ga je op vakantie, dan kun je met kranten en plakband de ramen afplakken zodat het donker is. Let op met het afplakken met vuilniszakken: als de zon er te lang op staat, kan door de warmte het raam barsten.
Kleed je kind warm genoeg aan
Je kind kan ook wakker worden omdat hij het te koud heeft. Hem van tevoren warmer aankleden kan helpen. Een extra deken is al snel weer té warm. Zorg ook voor een goede temperatuur op de kamer: de beste temperatuur voor een kinderkamer is rond de achttien graden, met een raampje open voor een goede ventilatie. Lees hier alles over de juiste TOG-waarde inclusief een handig schema.
Tip: Schaf een 4-seizoenen slaapzak aan, dan weet je zeker dat je kind bij ieder weertype het warm genoeg heeft.
Volle maag voor het slapengaan
Heeft je kind al vroeg honger of dorst? Kijk dan even goed of je kind wel voldoende eet gedurende de dag. Geef hem niet net voor bedtijd extra te eten, want dat kan ’s nachts klachten opleveren.
Voorkom omgevingsgeluid
Wordt je kind wakker door geluiden van buiten, zoals de krantenbezorger of fluitende vogels? Misschien helpt het om een ruisgeluid in zijn kamer af te spelen; white noise heet dat. Er zijn verschillende apparaten en apps die een white noise-geluid maken. Zorg er dan wel voor dat dit geluid de hele nacht aan staat.

Zo leer je je peuter ‘uitslapen’: 10 tips

Al weet je zeker dat de kamer donker genoeg is, je kind lekker warm, hij niet ziek is en overdag goed slaapt, dan nog kan het gebeuren dat je peuter te vroeg wakker wordt. Probeer dan deze tips.

Jij bepaalt het tijdstip

Je eerste reactie als je kind begint te roepen dat-ie wakker is, is waarschijnlijk: hem uit bed halen. Voor je kind is dat het teken dat de dag is begonnen, hoewel hij geen idee heeft hoe laat het is. Doe daar je voordeel mee: zolang hij geen klok kan kijken en dus niet weet wanneer het tijd is om uit bed te gaan, bepaal jij het tijdstip. Schuif dit steeds tien minuten op. Start alleen niet met een te laat tijdstip, maar begin bijvoorbeeld om 6:00 uur, dat is namelijk een normale tijd voor kinderen om wakker te worden.
Reageer zo saai mogelijk

Klinkt misschien een beetje vreemd en onaardig, maar als je in alle vroegte tegen je wakkere peuter gaat kletsen, maak je het veel te gezellig en gaat hij echt niet meer slapen. Licht aan, knuffelen en samen naar beneden gaan, wekt ook de suggestie dat opstaan rond 5:30 uur normaal is. Hou de gordijnen dicht, praat op fluistertoon, zeg niet te veel en word vooral niet boos. Daar wordt een kind namelijk behoorlijk wakker van. Fluister dat het nog nacht is en stop je kind weer lief toe.
Ontbijt niet te vroeg

Als je kind altijd vroeg wakker is en je daardoor ook vroeg ontbijt, bijvoorbeeld al om 6:15 uur, kan het zijn dat je kind daarom wakker wordt. Ga daarom liever niet direct na het opstaan al ontbijten. Je mag best eerst rustig wakker worden en bijvoorbeeld om 7:00 uur ontbijten.
Advertentie
Wees consequent

Als je de ene dag zucht, de andere dag grinnikt om zijn blije koppie, hem dan weer laat spelen, in je bed neemt, of smeekt of hij je als-je-blieft wil laten slapen, kan je kind onmogelijk weten wat de bedoeling is. En je peuter heeft maar één missie: lekker met jou spelen. Kies dus voor één reactie en blijf daarbij.
Maak je niet druk om je andere kind(eren)

Net als bij vuurwerk slapen de meeste kinderen ook gewoon door peutergeroep heen. Voor ouders heeft roepen een signaalfunctie: o jee, hij huilt, ik moet ernaartoe. Een broer of zus heeft daar geen last van en merkt het waarschijnlijk niet. Tenzij ze heel licht slapen, of toch al op het punt stonden om wakker te worden. Dan helpt het om afspraken te maken over wanneer ze mogen kletsen en uit bed mogen. En vol te houden.
Verschonen en terugleggen

Ook als je kind heeft gepoept, is dat nog geen reden om de dag te beginnen. Verschoon hem zo stil mogelijk, bij zo weinig mogelijk licht, en leg hem weer terug. Maak het allemaal zo saai mogelijk. Een peuter die zelf uit bed kan en al vroeg jullie kamer binnenloopt, laat je even naar de wc gaan. Laat hem zo zelfstandig mogelijk weer teruggaan in bed. Een zindelijk kind zet je vlak voor het slapengaan wat langer op de wc.
Korter of langer middagslaapje

Een peuter heeft ’s middags meestal echt nog een dutje nodig. Wil hij toch niet slapen? Daar is vaak een reden voor, bijvoorbeeld dat hij lekker zit te spelen. Zet het middagslaapje toch even door, op een ontspannen manier. Dan lukt het vaak toch. Heel misschien is je peuter er klaar voor om het middagslaapje over te slaan, of overdag wat korter te slapen. Dit kan alleen als je kind echt niet moe is overdag, ’s avonds makkelijk inslaapt, de nachten doorslaapt en ’s ochtends na 6:00 uur wakker wordt. Kan je kind zonder middagdutje, laat hem dan wel even rusten door hem bijvoorbeeld naar zachte kindermuziek te laten luisteren, een boekje voor te lezen of een filmpje te laten kijken.

Maar let op: ’s nachts slecht slapen kan juist ook veroorzaakt worden doordat je kind overdag slecht slaapt. Veel kinderen slapen overdag te weinig, wat leidt tot oververmoeidheid, waardoor ze ook ’s nachts slechter gaan slapen. Schaf het middagslaapje dus niet zomaar af, maar alleen als je zeker weet dat je kind eraan toe is.

Tip: Hoe weet je wanneer je het aantal slaapjes af kunt bouwen? En hoe pak je dat het beste aan? Onze slaapexpert geeft tips.
Niet te vroeg of te laat naar bed

Pas op met té laat naar bed brengen. Als kinderen pas naar bed gaan als ze al oververmoeid zijn, worden ze vaak drukker (hyperactief) en kunnen daardoor moeilijk in slaap vallen. Het gevolg: slaaptekort, een slechte nachtrust en soms ook weer heel vroeg wakker worden. Het komt regelmatig voor dat een kind juist nóg eerder wakker wordt als de ouders hem later op bed leggen. Wees er dus alert op dat je kind naar bed gaat voordat hij oververmoeid raakt. Lees hier wat een geschikte bedtijd per leeftijd is.
Laat hem op zijn kamer blijven

Met een baby of dreumes is het wat lastig, maar met een kind van drie kun je echt al afspraken maken over wat te doen als hij wakker wordt. Bijvoorbeeld dat hij op zijn eigen kamer speelt of een boekje leest tot jij eraan komt. Of dat hij pas naar jullie kamer mag komen als het licht wordt of als jullie hem roepen. Maar ook hier geldt: wees consequent.
Koop een kinderwekker

In het verlengde van tip 9 kun je ook een speciale kinderwekker kopen. Daarop staat vaak een figuur dat zijn ogen open en dicht kan doen. Ogen open betekent: tijd om uit bed te gaan. Die tijd stel je zelf in. Koop een wekker die géén geluid maakt als de ogen opengaan, anders wordt je kind daar wakker van. Er zijn ook lampen met een tijdschakelaar te koop. Je kunt je kind uitleggen dat hij moet blijven liggen of in bed mag spelen tot de lamp aangaat. Zet niet te hoog in: een uur wakker in bed moeten liggen is echt te veel gevraagd voor een peuter. Als je kind al zelf boekjes kan lezen, wordt het vaak makkelijker voor hem om zich ’s morgens nog een half uur te vermaken. Tip: Hier moet je op letten bij de aankoop van een slaaptrainer.

Hou vol

Kies voor een aanpak en hou die vol. Het duurt echt even voordat je kind door heeft wat de bedoeling is. Zeker als je peuter al langere tijd zo vroeg wakker wordt, moet hij echt wennen aan de nieuwe routine.

Lukt het met alle bovenstaande tips toch niet om je kind langer te laten slapen, dan is het een idee om hulp te vragen van een kinderslaapcoach.

Gesponsord

Baby- en kinderkleding shops