Alcohol tijdens zwangerschap

Als je zwanger wilt worden of het al bent, is er wat alcohol betreft maar één advies: niet drinken. Je baby kan aan alcohol drinken tijdens de zwangerschap namelijk allerlei afwijkingen overhouden.

In samenwerking met expert

Sharon Asscher

Algemeen voedingsadviseur

Alcohol tijdens zwangerschap: de gevolgen

Deskundigen krijgen steeds meer inzicht in de risico’s van het drinken van alcohol, en de toename van deze risico’s naarmate je meer drinkt. Wat zijn die risico’s precies? Is het echt zo erg af en toe één glaasje alcohol te drinken tijdens je zwangerschap?

Alcohol tijdens zwangerschap: verminderde vruchtbaarheid

Zelfs als je zwanger wilt worden, wordt het gebruik van alcohol al afgeraden. Alcoholconsumptie kan namelijk leiden tot een verminderde vruchtbaarheid. Ook lijkt de kans op een miskraam groter te zijn als je voor de bevruchting regelmatig alcohol drinkt.

Ook mannen die alcohol drinken zijn minder vruchtbaar. Alcoholgebruik vermindert het aantal zaadcellen en bevordert het aantal afwijkende zaadcellen. Als de man vóór de bevruchting regelmatig drinkt, is de kans op een miskraam groter. Lees hier hoe je de kwaliteit van sperma juist kunt vergroten.

Alcohol in de eerste weken zwangerschap

Alcoholgebruik is van de bevruchting tot de geboorte schadelijk voor de baby. Vóór de innesteling kan de alcohol de vrucht al bereiken. Dat maakt alcohol in de eerste weken van je zwangerschap al schadelijk voor het ongeboren kind. Vaak drinken vrouwen per ongeluk alcohol tijdens de zwangerschap, omdat ze nog niet weten dat ze zwanger zijn. Om dat te voorkomen kun je dus het beste stoppen met alcohol drinken zodra je gaat proberen om zwanger te raken (of al eerder). Zeker omdat de belangrijkste organen juist in de eerste periode van de zwangerschap worden aangelegd.

Alcohol tijdens je zwangerschap

Als je zwanger bent, mag je helemaal geen alcohol drinken. Alcohol komt via het bloed en de placenta in het lichaam van je ongeboren kind. Het alcoholpromillage is op dat moment hetzelfde bij je baby als bij jou. Drink je één glas wijn, dan is het alcoholpromillage ongeveer 0,3. Ook bij je baby. De onvolgroeide lever van een baby kan alcohol nog niet afbreken. Alcohol blijft daarom langer in het bloed van je kind en dit kan zijn ontwikkeling verstoren.

Het drinken van alcohol tijdens de zwangerschap kan de volgende gevolgen hebben:

• Een achterstand in de hersenontwikkeling van de baby
• Een miskraam
• Schade bij de vorming van de organen en lichaamsdelen
• Een groeiachterstand van de foetus
• Lager geboortegewicht
• Vroeggeboorte
• Beschadiging van het centrale zenuwstelsel, het hart en de ogen van de baby
• Het Foetal Alcohol Syndroom (FAS)

Het probleem is: een veilige ondergrens is niet te geven voor het drinken van alcohol. Drink daarom helemaal niet tijdens je zwangerschap. Wil je meer weten over de gevaren van het drinken van alcohol tijdens de zwangerschap? Of heb je moeite om te stoppen met alcohol? Kijk dan eens op de site Alcohol en Zwangerschap voor tips en informatie.

Dit doet alcohol tijdens de zwangerschap

Elke druppel alcohol is er één te veel als je zwanger bent of wilt worden.

1. 1 glas per dag

   Drink je een glas alcohol per dag, dan is het risico op een miskraam of vroeggeboorte mogelijk al verhoogd. Deze hoeveelheid kan ook een negatieve invloed hebben op de mentale ontwikkeling van je baby.

   Advertentie

2. 2 glazen per dag

   Bij deze hoeveelheid zijn er meer risico’s. De alcohol die via je bloed bij je kind komt, heeft een negatieve invloed op de mentale ontwikkeling van de baby. Ook onderbreekt het de ademhalingsbewegingen van de ongeboren baby, wat nadelig kan zijn voor de ontwikkeling van zijn longen.

3. 3 tot 6 glazen per dag

   Het risico van miskramen en vroeggeboorte neemt met deze hoeveelheid steeds meer toe. Een negatieve invloed op de mentale ontwikkeling is bij deze hoeveelheid vrijwel zeker. Verder leidt het drinken van meer dan twee glazen alcohol per dag (of het af en toe drinken van zes glazen of meer), al tot een minder goed geheugen en een lagere intelligentie bij je kind. Ook ontstaat er een verhoogd risico dat je kind op latere leeftijd alcohol gerelateerde problematiek ontwikkelt.

4. 6 glazen of meer

   Bij zes glazen of meer ontstaat naast de al eerder genoemde risico’s, het gevaar van aangeboren afwijkingen en op het alcohol syndroom zwangerschap: Foetaal Alcohol Syndroom. Dit kan ook gebeuren als je weinig drinkt, maar bij sommigen gelegenheden zes glazen of meer achter elkaar drinkt.

Foetaal Alcoholsyndroom (FAS)

Ontwikkeling van het foetaal alcohol syndroom in de zwangerschap heeft ernstige gevolgen voor een kind. Uit onderzoek blijkt dat wereldwijd een op de dertien drinkende zwangere vrouwen een baby krijgt met het Foetaal Alcoholsyndroom (FAS) en dat acht op de duizend jongeren lijdt aan FAS (bron: Alcohol en Zwangerschap, 2017). Kinderen met dit syndroom groeien minder snel en hebben last van gezichtsafwijkingen en neurologische afwijkingen. Dit zijn kenmerken van het FAS:

• Een lager geboortegewicht en een geringere lichaamslengte. Ook na de geboorte groeit het kind langzamer.
• Een kleinere schedel. Ook het gezicht kan afwijkingen hebben, zoals een platte neus, smalle bovenlip en smalle oogspleetjes.
• Een minder goed ontwikkeld zenuwstelsel. Deze pasgeboren kinderen zijn moeilijker te voeden, slapen slechter en huilen vaak. Op latere leeftijd zijn ze hyperactief, hebben taalproblemen, kunnen zich moeilijker concentreren en hebben geheugenstoornissen.
• Neurologische schade en geestelijke achterstand. Deze afwijkingen zijn permanent, met een gemiddeld laag IQ van 60.

Er zijn kinderen die niet alle symptomen hebben, maar een of twee van de kenmerken. Meer weten over FAS? Kijk op de website van de FAS stichting.

Ik heb gedronken tijdens mijn zwangerschap, wat nu?

Sommige vrouwen drinken per ongeluk alcohol tijdens de zwangerschap, voordat ze ontdekken dat ze zwanger zijn. Heb je vroeg in je zwangerschap alcohol gedronken, vertel dit dan aan je verloskundige. Stop met alcohol drinken zodra je weet of vermoedt dat je zwanger bent. Heb je hier moeite mee, dan is het ook verstandig om dit aan je verloskundige of huisarts te vertellen, zodat je hier professionele hulp bij kunt krijgen.

Heb je lange tijd veel alcohol gedronken, dan kun je bij het stoppen het beste met een arts of hulpverlener overleggen. Als je veel drinkt kan abrupt stoppen gevaarlijk zijn voor de zwangerschap: het kan leiden tot miskraam of vroeggeboorte.

Vervanging voor alcohol tijdens zwangerschap?

Het drinken van alcoholvrije wijn of alcoholvrij bier tijdens de zwangerschap mag wel, al is het ook hiermee even opletten: in sommige merken zit toch nog een heel klein beetje alcohol. Kijk dus goed op het etiket of het bier of de wijn echt 0,0% alcohol bevat. Je kunt natuurlijk ook allerlei lekkere alcoholvrije alternatieven verzinnen. Met wijn of bier zonder alcohol hou je het verlangen naar een echt biertje of wijntje misschien in stand, en daarmee ook de verleiding om toch een slokje te nemen. Terwijl het écht beter is om dat helemaal niet te doen.

Alcohol na de bevalling

Ook als je kind eenmaal is geboren en je borstvoeding geeft, moet je oppassen met alcohol. Als je alcohol drinkt, kan dit via borstvoeding bij je baby terechtkomen. Je kunt daarom beter geen alcohol drinken, zolang je borstvoeding geeft.

Meer lezen: Zo lang duurt het voordat je lichaam 1 glas alcohol afbreekt

Tips

Vind je het ongezellig om niet te drinken? Deze tips kunnen je helpen:

• Haal alcoholvrije wijn in huis. Het is even zoeken naar een lekkere variant, maar ze zijn er. Het is misschien niet het echte werk, maar de smaak komt in de buurt.
• Bestel een alcoholvrij biertje. Check altijd wel even of het ook écht alcoholvrij is. In sommige landen mag je het ook alcoholvrij noemen, als er bijvoorbeeld maar 0,5% alcohol in zit. Check altijd het etiket, en drink alleen 0,0%.
• Drink fris of water met citroen uit een wijnglas. Kun je toch gezellig proosten.
• Maak alcoholvrije cocktails. Die zien er minstens zo feestelijk uit als die met alcohol.
• Kies bij feestelijke gelegenheden eens voor ginger ale uit een champagneglas (mooie bijkomstigheid: dit kan helpen tegen zwangerschapsmisselijkheid)
• Trakteer jezelf op andere lekkere drankjes. Maak zelf gember- of muntthee, koop lekkere limonadesiroop of bestel een warme choco met slagroom.

Weet je al dat je zwanger bent, maar ben je er nog niet aan toe een alcoholvrije cocktail te bestellen (bijvoorbeeld omdat je je zwangerschap nog niet met de hele wereld wilt delen)? Lees dan onze tips om zonder vragende blikken de feestdagen door te komen.

Bronnen: Jellinek, KNOV, Rijksoverheid, Stap

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Huidolie

Bestel

Zwangerschapsolie

Bestel

Buikbalsem

Bestel

Multivitamines

Bestel

Vitamine D en foliumzuur

Bestel

Acne behandeling

Bestel