Wat is een keizersnede?
De medische term voor een keizersnede is sectio caesarea. Het betekent dat de baby door middel van een operatie via de buikwand geboren wordt, een operatieve bevalling dus. De operatie duurt een halfuur tot een uur en meestal wordt de baby binnen een kwartier na het begin van de operatie geboren.
Tip: Deze loszittende kleding is ook na de bevalling fijn om te dragen
Geplande keizersnede
Bij een geplande keizersnede, ook wel primaire sectio genoemd, weet je vooraf dat een vaginale bevalling niet mogelijk is. Of er zijn medische omstandigheden bekend die extra risico's met zich meebrengen bij een vaginale bevalling. In overleg met de gynaecoloog bespreek je de voor- en nadelen van zowel een keizersnede als een vaginale bevalling. Op basis daarvan maak je je keuze.
Een geplande keizersnede wordt vaak bij 38 of 39 weken zwangerschap gedaan. Langer wachten is niet verstandig, omdat de kans steeds groter wordt dat de bevalling spontaan op gang komt. In dat geval is alsnog een spoedkeizersnede nodig. Bij een geplande keizersnede krijg je meestal een ruggenprik. Ook is vaak een natuurlijke keizersnede (gentle sectio) mogelijk.
Spoedkeizersnede
Als tijdens de bevalling blijkt dat een keizersnede noodzakelijk is, heet dit een ongeplande keizersnede of een secundaire sectio. In de volksmond wordt dit een spoedkeizersnede genoemd. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de bevalling heel lang niet vordert en/of als de conditie van de baby en/of de moeder achteruit gaat. Als de gynaecoloog en jij besluiten dat een keizersnede het beste is, weet je dat je baby er binnen drie kwartier is. Uiteindelijk hangt dat uiteraard wel af van de spoedcategorie en de ruimte op het operatieprogramma.
Een spoedkeizersnede gebeurt meestal met een ruggenprik. Soms is er directe nood bij de moeder of de baby en is het belangrijk dat de baby zo snel mogelijk wordt geboren. Je krijgt dan een keizersnede onder algehele anesthesie, omdat dit het snelst gaat.
Waarom een geplande keizersnede?
Er zijn verschillende redenen om een geplande keizersnede uit te voeren. Soms is er geen andere mogelijkheid. Soms kun je ook vaginaal bevallen, maar is er een vergrote kans op complicaties. Samen met je gynaecoloog weeg je de verschillende opties af en beslis je wat voor jou het beste is.
De meest voorkomende redenen om via een geplande keizersnede te bevallen zijn:
De placenta ligt voor de baarmoedermond (placenta praevia) en blokkeert daardoor de uitgang: je kunt alleen bevallen via een keizersnede. Dit is ook zo als je een vleesboom hebt die in de weg zit.
Je baby ligt dwars (horizontaal). Als dit niet kan worden verholpen met een uitwendige versie, kun je alleen bevallen met een keizersnede. Naast een versie kun je eventueel ook acupunctuur, moxa en Spinning Babies overwegen om de ligging van je baby te verbeteren.
Je baby ligt in stuit. Je kunt dan vaak ook kiezen voor een vaginale bevalling. Met de gynaecoloog bespreek je de voor- en nadelen van beide opties en op basis daarvan kies je wat het beste voelt voor jou.
Soms wordt een keizersnede gedaan bij de geboorte van een meerling die ongunstig in de baarmoeder ligt.
In uitzonderlijke gevallen voert de gynaecoloog een keizersnede op eigen verzoek van de moeder uit, bijvoorbeeld bij extreme angst voor een vaginale bevalling na een traumatische ervaring.
Een of meerdere keizersnedes in de voorgeschiedenis.
Ligt je baby in stuit? Dit zijn de voor- en nadelen van een keizersnede of een vaginale stuitbevalling.
Wanneer een spoedkeizersnede?
Tijdens de bevalling kan blijken dat een keizersnede nodig is. Dit zijn de meest voorkomende redenen:
De conditie van je baby gaat achteruit. Als uit de harttonen of microbloedonderzoek blijkt dat er zuurstofgebrek dreigt bij de baby, is het belangrijk dat hij of zij snel wordt geboren.
Je hebt na heel lang weeën opvangen nog steeds geen volledige ontsluiting en het lijkt niet aannemelijk dat dat nog gebeurt.
Hoe lang duurt een keizersnede?
Een keizersnede duurt een halfuur tot een uur. Als je een ruggenprik hebt, komt er een scherm voor je buik. Jij en je partner hoeven de operatie niet te zien als je dit eng vindt. Wil je juist graag zien hoe je baby ter wereld komt? Dan kan het scherm worden weggehaald zodra hij of zij wordt geboren.
Hoe verloopt een keizersnede?
In de onderstaande video is het verloop van een keizersnede duidelijk te zien.
Narcose of ruggenprik?
Meestal wordt een keizersnede uitgevoerd via een ruggenprik (spinale verdoving). Je blijft dan wakker, maar je voelt geen pijn meer in je onderlichaam. Wel voel je dat er wordt geduwd en getrokken. Deze vorm van verdoving is meestal veiliger voor jou en je baby. Ook kunnen jij en je partner de geboorte bewust meemaken als je plaatselijk verdoofd bent.
Als je al een ruggenprik had voor pijnstilling tijdens de weeën (epidurale verdoving), dan kan deze meestal ook worden gebruikt voor de verdoving tijdens de keizersnede. De anesthesioloog dient dan een sterkere concentratie verdovingsmiddel toe.
Soms adviseert de anesthesist algehele anesthesie (narcose). Je wordt dan in slaap gebracht voor de keizersnede en maakt de geboorte van je baby niet bewust mee. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn als er geen tijd is om te wachten tot een ruggenprik werkt. Ook is het nodig bij sommige afwijkingen aan de rug of bij bloedstollingsproblemen. Heel soms lukt de ruggenprik niet of werkt de ruggenprik niet goed genoeg. Dan is om die reden alsnog algehele anesthesie nodig.
Is een keizersnede een zware operatie?
Een keizersnede is een zware operatie aan de buik waarbij er een snee in de buikwand wordt gemaakt. Je wordt tijdens de operatie verdoofd, waardoor je er niks van voelt.
Hoe gaat de operatie?
Tijdens de operatie maakt de gynaecoloog eerst horizontaal een snee in je buikwand, net boven je schaambeen. De buikspieren en de blaas zitten voor de baarmoeder, die schuift hij of zij aan de kant. Daarna maakt hij onder in je baarmoeder overdwars een snee, waardoor hij of zij je baby eruit haalt. Meestal met het hoofdje eerst, dit hangt ook van de ligging van de baby af. Daarna knipt hij de navelstreng door en verwijdert de placenta.
Bij een ruggenprik kan je partner bij de operatie zijn. Hij zit bij het hoofdeinde om jou te steunen en ook mee te maken hoe jullie baby wordt geboren. Moet je onder narcose, dan is hij meestal in de ruimte waar de baby door de kinderarts opgevangen wordt. Hij is dan niet bij jou op de operatiekamer. Iemand van het operatieteam kan foto's maken als jullie dat willen.
Je kunt je kind niet altijd meteen in je armen houden, maar meestal kun je hem of haar wel even bekijken, aanraken of een kusje geven. Dan wordt hij of zij eerst naar de opvangkamer naast de operatiekamer gebracht, waar een kinderarts onderzoekt hoe het met hem of haar gaat. In sommige ziekenhuizen kun je je baby, als alles goed met hem of haar gaat, daarna huid-op-huid onder een warme deken op je borst houden, terwijl de operatie verder wordt afgerond en jij wordt gehecht. Als dat niet kan, kan je partner bij jullie baby blijven en zien jullie elkaar weer op de uitslaapkamer of de kinderafdeling.
Het hechten duurt vrij lang omdat je baarmoeder en de verschillende weefsellagen van je buikwand gehecht moeten worden. De gynaecoloog maakt bij het hechten gebruik van hechtmateriaal dat vanzelf oplost en dus niet meer verwijderd hoeft te worden. De huid wordt soms met nietjes of met oplosbare hechtingen dichtgemaakt. Deze worden na vijf dagen verwijderd.
Ben je onder algehele anesthesie geweest? Dan kun je soms niet meteen kennismaken met je baby. Je ziet jullie baby dan waarschijnlijk pas op de kraamafdeling, maar er zijn ook ziekenhuizen waar de baby mee kan naar de uitslaapkamer.
Litteken bij keizersnede
Meestal krijg je bij een keizersnede een snee overdwars vlak boven je schaambeen, zodat het litteken onder je onderbroek of bikinibroekje komt. Een ander voordeel van een horizontaal litteken is dat dit meer de lijnen van je lichaam volgt en beter en sneller geneest dan een verticale snee (die van je navel naar beneden loopt).
Herstel na een keizersnede
Je blijft gemiddeld twee tot vier dagen in het ziekenhuis na een keizersnede. Ook daarna moet je het nog een tijd rustig aan doen om goed te herstellen. Vooral de eerste dagen na de keizersnede heb je last van de hechtingen en van pijn in je buik. Ook moeten je darmen weer op gang komen. Verder kun je bloed verliezen via je vagina, net als na een vaginale bevalling. Neem zoveel mogelijk rust en til geen zware dingen tot minimaal zes weken na de operatie.
Lees ook: Herstel na keizersnede, alles wat je moet weten
De volgende zwangerschap
Als je een keer een keizersnede hebt gehad, kun je bij een volgende zwangerschap soms toch vaginaal bevallen als je dat wilt. Ga hierover in gesprek met je gynaecoloog: wat adviseert hij/zij en waarom? Er zijn risico's verbonden aan een vaginale bevalling na een keizersnede (VBAC). Zo kan het litteken in de baarmoeder scheuren tijdens de weeën. De kans hierop is minder dan één procent, maar als het gebeurt is dit een zeer ernstige complicatie.
Ook aan een tweede keizersnede zitten nadelen. Laat je dus goed voorlichten over alle voor- en nadelen van zowel een tweede keizersnede als een vaginale bevalling, in jouw specifieke situatie. Mocht een vaginale bevalling mogelijk zijn, dan beslis jij uiteindelijk wat je het liefste wilt.
Bronnen: De Gynaecoloog, Thuisarts.nl, de Verloskundige
