Moxa-therapie bij stuitligging: hoe werkt dat?

Wat is moxa-therapie?

Moxa is een staafje of 'sigaar' gemaakt van gedroogd bijvoetkruid. Het wordt gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunst om acupunctuurpunten mee te verwarmen. Deze punten liggen volgens de Chinese geneeskunst op meridianen die net onder de huid lopen. Deze meridianen zijn een soort energiebanen; een kanalenstelsel waardoor de energie in je lichaam wordt verspreid.

Lees ook: Wil je je baby met hulp laten draaien naar hoofdligging, of laat je het zo? En wat zijn je opties?

Zo werkt moxa-therapie

Door acupunctuurpunten te verwarmen met smeulende moxa kun je volgens de traditionele Chinese geneeskunst de doorstroming van energie beïnvloeden. De warmte van de moxa-sigaar, ook wel moxa-stick genoemd, dringt via de meridianen diep door in het lichaam. Moxa-therapie wordt voor allerlei doeleinden ingezet, onder andere om baby's in stuitligging te helpen naar hoofdligging te draaien.

Een brandende moxa-stick.

Moxa-therapie bij stuitligging

Het acupunctuurpunt dat bij stuitligging wordt verwarmd zit aan de zijkant van je kleine teen. Volgens de traditionele Chinese geneeskunde eindigt daar de blaasmeridiaan. De behandelaar steekt de bovenkant van het moxa-staafje aan tot het gloeit en houdt het vervolgens op een afstand van circa één centimeter van dit punt. Je voelt de warmte, maar het doet geen pijn en is eerder aangenaam.

De verwarmende energie komt vervolgens via de blaasmeridiaan in je kleine bekken, waar de baarmoeder zit. Dit zorgt voor beweging in dit gebied. Volgens de Westerse geneeskunde zorgt een moxa-behandeling voor een betere doorbloeding van het spierweefsel in de baarmoeder. De baby wordt hierdoor bewegelijker en de kans dat hij gaat draaien neemt toe.

Bij een moxa-behandeling wordt de stick boven de huid of tegen een accupunctuurnaald gehouden.

Wanneer moxa-therapie starten?

Als je verloskundige of gynaecoloog bij week 33 heeft vastgesteld dat je baby in stuit ligt, kun je met moxa-therapie beginnen. Hoe eerder je begint, hoe groter de kans op succes. Na 36 weken neemt de kans dat de baby nog gaat draaien sterk af, hoewel sommige baby's vlak voor de geboorte toch nog in de ideale houding gaan liggen. Soms is één behandeling genoeg, soms moet je het een week of langer dagelijks herhalen.

Waar kun je terecht voor een moxa-behandeling?

Overleg altijd eerst met je verloskundige of gynaecoloog voor je een afspraak maakt. Vinden zij een moxa-behandeling verantwoord? Dan kun je terecht bij een acupuncturist. Ook sommige doula's of zwangerschapscoaches geven de behandeling (vraag wel na of ze hiervoor ook echt zijn opgeleid).

Kun je moxa-therapie zelf doen?

Meestal krijg je bij de eerste moxa-behandeling uitgelegd hoe je het verder zelf thuis kunt doen. Het is niet moeilijk, maar je moet wel op een aantal dingen letten. Het is daarom nog beter om je partner of iemand anders mee te nemen, zodat hij leert hoe het moet. De kans op effect is het grootst als je lekker ontspannen kunt zitten, en dat lukt minder goed als je om je dikke buik heen met een hete sigaar bij je teen probeert te komen.

Kosten en vergoeding van moxa-therapie

De kosten verschillen per aanbieder, maar vaak betaal je voor een persoonlijk consult tussen de 50 en 75 euro. Zo'n consult wordt meestal helemaal of gedeeltelijk vergoed als je een aanvullende verzekering hebt. Lees dus even goed je polisvoorwaarden door voor eventuele vergoedingen. De kosten van de moxasticks worden meestal niet vergoed. Deze zijn enkele euro's per stuk.

Hoe effectief is moxa-therapie?

Verschillende studies hebben het effect van moxa-therapie bij stuitligging aangetoond. Ook het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam deed hier onderzoek naar. Daaruit kwam naar voren dat de kans dat een baby spontaan draait verdubbelt bij moxa-therapie, mits hiermee wordt gestart in week 33. Van de baby's die in week 33 in stuit lagen, draaide 34 procent vanzelf, dus zonder verdere behandeling. Bij de onderzoeksgroep die een moxa-behandeling kreeg, draaide 66 procent. Het ging hierbij om eerste zwangerschappen; bij een volgende zwangerschap is de kans dat de baby draait groter. Na week 36 neemt de kans af, omdat er minder bewegingsruimte is.

De kans van slagen bij uitwendige versie (waarbij de verloskundige de baby van buitenaf handmatig probeert te draaien) is ook groter als je eerst moxa-behandeling doet.

Hoe geef je baby de ruimte in je buik?

Waarschijnlijk is je baby in stuit gaan liggen omdat dit voor hem de meest comfortabele houding is. Het kan zijn dat hij niet de ruimte kon vinden om de draai te maken of om lekker met zijn kin op zijn borst onderin te gaan liggen. Dat komt over het algemeen niet omdat de baby te groot is, maar ligt meestal aan de stand van het bekken van de moeder. Het is daarom belangrijk om naast de moxa-behandeling je baby in de buik zoveel mogelijk ruimte te geven. Dit kan op de volgende manieren:

• Vermijd onderuitgezakt zitten. Als je rechtop zit, op je zitbotten en met beide voeten op de grond, staat je bekken in de ideale stand om ruimte te maken.

• Ontspan. Ga regelmatig lekker in bad, adem naar je buik, aai erover of laat je buik zacht masseren. Dit ontspant de spieren en maakt je buik zachter en ruimer. Lees hier meer over zwangerschapsmassage.

• Wandelen, zwemmen, zwangerschapsyoga: het draagt allemaal bij aan soepele, symmetrische spieren en banden. Dat is van invloed op je bekkenstand en de stand van je baarmoeder, en heeft zo een positief effect op de ruimte voor je baby.

• Spinning Babies is een aanpak met verschillende houdingen en technieken gericht op het optimaliseren van de stand van het bekken en de baarmoeder. Op de site Spinningbabies.com vind je specifieke oefeningen om baby's in stuitligging te helpen draaien en je kunt er een instructie-dvd downloaden (let op: in enkele gevallen kun je bepaalde oefeningen beter niet doen, lees/bekijk de instructies daarom goed).

Is moxa-therapie gevaarlijk?

De behandeling met moxa is niet pijnlijk, niet belastend voor de moeder en de baby en niet gevaarlijk. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de veiligheid, waaruit geen bijwerkingen of risico's kwamen. Het is uiteraard wel erg belangrijk dat de gloeiende moxa-staaf niet in aanraking komt met de huid, kleding of ander brandbaar materiaal.

Overleg altijd eerst met je verloskundige of gynaecoloog voor je moxa-therapie inzet. In enkele gevallen is het misschien niet verstandig, bijvoorbeeld als je erg weinig vruchtwater hebt, eerder een keizersnede hebt gehad of als de placenta voor de baarmoederhals ligt.

De voordelen van moxa in het kort

• De natuurlijke, spontane draaiing van de baby wordt gestimuleerd.

• Het is veilig voor moeder en kind.

• De behandeling is pijnloos en heeft geen bijwerkingen.

• Moxa-therapie kan thuis plaatsvinden en duurt zo'n 15-20 minuten per dag.

• Na een persoonlijk consult voer jij of je partner de dagelijkse behandeling zelf uit. De behandeling duurt zo lang als nodig is. Eén keer behandelen kan genoeg zijn. Na tien dagen is het goed om een pauze in te lassen.

Wat als moxa-therapie niet werkt?

Als je baby in stuit blijft liggen, kan je een uitwendige versie laten doen. Soms doet de verloskundige dit zelf, maar je kunt ook doorverwezen worden naar een andere verloskundige of gynaecoloog, die hier veel ervaring mee hebben. Hierbij wordt geprobeerd de baby handmatig van buitenaf te draaien. De kans van slagen is hierbij groter als je eerst moxa-therapie hebt gedaan.

Sommige baby's laten zich niet omdraaien of gaan na een draaipoging toch weer met hun billen naar beneden liggen. In dat geval sta je voor de keuze tussen een geplande keizersnede en een vaginale stuitbevalling. Je verloskundige of gynaecoloog kan je de voor- en nadelen van beide opties uitleggen, zodat je zelf een goede afweging kunt maken.

Lees meer: Stuitbevalling: vaginaal bevallen of met een keizersnede?

Bronnen: Erasmus MC