Tweede trimester zwangerschap: de symptomen

Jouw baby in het tweede trimester

In het tweede trimester van de zwangerschap zijn alle organen en lichaamssystemen van je baby aangelegd. Maar de ontwikkeling en rijping gaan gestaag door, net als de groei van je baby. Gedurende het tweede trimester groeit een baby gemiddeld van 6,5 naar zo'n 36 centimeter.

Belangrijke momenten in het tweede trimester zijn de 13-wekenecho en 20-wekenecho. Dit zijn medische echo's, waarbij de baby wordt onderzocht op verschillende aangeboren afwijkingen. Ook wordt er gekeken naar de ligging van de placenta. Dit kan belangrijk zijn voor de bevalling. Als je wilt weten of je een dochter of een zoon krijgt, kunnen ze daar bij de 20-wekenecho ook naar kijken.

Wanneer begint het tweede trimester van de zwangerschap?

Het tweede trimester duurt van week 13 tot en met week 27. Oftewel: de vierde tot en met de zesde maand van je zwangerschap. Veel vrouwen vinden dit de fijnste tijd van de zwangerschap. De meest kwetsbare periode is voorbij: na een goede termijnecho is de kans op een miskraam minder dan 1%. De misselijkheid wordt minder of gaat over en je krijgt meestal weer meer energie. Ook is je buik nog niet zo groot dat-ie in de weg zit, maar kun je 'm wel trots laten zien.

Waarschijnlijk heb je je omgeving inmiddels het mooie nieuws verteld, je buik gaat flink groeien en ergens tussen 16 weken en 20 weken zwangerschap zul je je baby voor het eerst voelen bewegen in je buik. Ook gaan veel aanstaande ouders in de loop van het tweede trimester alvast aan de slag met de babykamer. Het wordt allemaal steeds echter.

Lees ook: Zwangerschapskleding, wat heb je nodig?

Je hormonen in het tweede trimester

In het tweede trimester daalt het zwangerschapshormoon hCG. Waarschijnlijk is dit de reden waarom de misselijkheid nu overgaat of in elk geval veel minder wordt. Ook hebben vrouwen in het tweede trimester vaak minder last van stemmingswisselingen.

Het oestrogeengehalte, dat tijdens het eerste trimester het hardst steeg, vlakt nu af. Wel blijft oestrogeen belangrijk voor de groei en ontwikkeling van de baby. Bij jou zorgt het onder meer voor extra opslag van vet en vocht, omdat je die reserves tijdens en na de zwangerschap nodig hebt. Je komt in het tweede trimester ongeveer een halve kilo per week aan, maar dat gewicht komt ook door je groeiende baarmoeder, vruchtwater en toename van je bloedvolume.

Het hormoon progesteron zorgt ervoor dat glad spierweefsel ontspant, om te voorkomen dat je baarmoederspier kan gaan samentrekken. Pas als je gaat bevallen daalt het progesteronniveau, zodat de weeën kunnen beginnen. Ook je darmen en de sluitspier van je slokdarm zijn slapper door progesteron, waardoor je last kunt krijgen van verstopping en brandend maagzuur.

Door progesteron en oestrogeen maak je ook meer pigment aan, wat kan leiden tot een zwangerschapsmasker. Bescherm je huid daarom goed met zonnebrandcrème (minimaal factor 50).

Lees ook: Dit is het verschil tussen harde buiken en weeën

Symptomen tijdens het tweede trimester van de zwangerschap

Sommige symptomen uit het eerste trimester verdwijnen, maar daar krijg je in het tweede trimester dus ook nieuwe voor terug. Die overigens niet allemaal vervelend zijn, en ook niet bij iedere zwangere vrouw voorkomen. Dit zijn de bekendste:

• Voller haar – die glanzende bos heb je te danken aan het hormoon oestrogeen.

• Een stralende huid – de welbekende zwangerschaps-glow komt ook door oestrogeen. Hoewel je juist ook last kunt krijgen van zwangerschapsacne...

• Bekkenpijn – door oestrogeen wordt je bekken weker en flexibeler. Ook verandert je houding door je groeiende buik, waardoor er kans is dat je je bekken verkeerd gaat belasten. Dit kan zorgen voor bekkenpijn, lage rugpijn en/of pijn aan je stuitje.

• Bandenpijn – doordat je baarmoeder hard groeit, kunnen de banden waarmee je baarmoeder aan je bekken vastzit soms op spanning komen te staan. Dit kun je voelen door pijnscheuten in je liezen, je onderbuik of de zijkanten van je baarmoeder.

• Zin in seks – in het tweede trimester neemt de doorbloeding in je lichaam toe, ook naar je vulva. Je kunt daardoor sterker reageren op aanraking en seksuele prikkels. Lees meer over seks tijdens de zwangerschap.

• Duizeligheid – met name in het tweede trimester kan je bloeddruk lager zijn dan je bent gewend. Daardoor kun je sneller duizelig worden. Dit kan ook komen door bloedarmoede. Vermoed je dat je een ijzertekort hebt? Dan kun je bloed laten prikken.

Er zijn nog veel meer symptomen die je in het tweede trimester kunt gaan merken.

Wat gebeurt er met de baby in je buik?

Je baby groeit nu hard. Aan het eind van het tweede trimester van je zwangerschap weegt hij zo'n 900 gram en is hij 35 cm lang. Ook zijn ontwikkeling gaat snel. Hij begint tijdens het tweede trimester met het oefenen van de adembeweging en slikken. Zijn zintuigen gaan werken en vanaf de 21 week hoort hij ook geluiden buiten de buik. Dat betekent dat hij nu niet meer alleen jouw stem, maar ook die van je partner hoort. Ook merkt hij het steeds beter als jullie je buik aanraken, en kan hij zelfs reageren door te schoppen of duwen. Jullie kunnen daardoor steeds beter contact maken met jullie baby.

Natuurlijk wil je dat je baby nog heel lang veilig in je buik blijft, maar vanaf 24 weken is hij volgens de medische richtlijnen in principe levensvatbaar.

Checklist: dit moet je doen en regelen in het tweede trimester

Met 16 weken heb je de tweede controle bij de verloskundige gehad (plus de termijnecho en eventueel de 13-wekenecho). Je ziet haar vanaf dan elke vier weken en vanaf week 24 nemen de controles toe. Naast de controles is er nog meer om aan te denken:

1. 01.

   Kinderopvang. Als je dit niet al geregeld hebt, is het tijd om nu de kinderopvang te regelen als je die nodig gaat hebben. Er is krapte in de kinderopvang, dus het is verstandig om op tijd op zoek te gaan.Lees ook: Kinderdagverblijf kiezen, hoe doe je dat?

2. 02.

   13-wekenecho. Je kunt ervoor kiezen dit vroege onderzoek naar lichamelijke afwijkingen te laten doen. Daar zitten voor- en nadelen aan, die lees je hier.

3. 03.

   Zwangerschapsverlof. Nu je je uitgerekende datum hebt, kun je je zwangerschapsverlof regelen. Dit hoeft officieel pas uiterlijk drie weken voordat je met verlof gaat, maar misschien wil je het er al eens met je werkgever over hebben. Lees ook: Zo zit het met verlof voor zzp'ers.

4. 04.

   20-wekenecho. Dit uitgebreide onderzoek naar lichamelijke afwijkingen kun je laten doen van week 18 tot week 21, maar het liefst in week 19.

5. 05.

   Erkennen. Tegenwoordig duurt het gemiddeld vier maanden voordat je een afspraak kunt maken om je kind te erkennen. Dit dient daarom zo snel mogelijk ingepland te worden, indien je niet gehuwd bent.

6. 06.

   Gender reveal. Vanaf ongeveer 16 weken is het geslacht van je baby te zien op een pretecho, maar je kunt ook wachten tot de 20-wekenecho. Wil je er een feestelijke onthulling van maken? Hier tips voor een gender reveal.

7. 07.

   Babynaam verzinnen. Misschien heb je meteen al een lijstje gemaakt toen je wist dat je zwanger was, maar nu het steeds echter wordt, is het slim om ook na te gaan denken over de naam van jullie baby. In dit artikel vind je tips voor het kiezen van een babynaam die bij jullie past.

8. 08.

   22-weken prik. Met 22 weken kun je een kinkhoestvaccinatie halen. Door de antistoffen die via de placenta bij je baby komen, is hij vanaf de geboorte beschermd tegen kinkhoest.

9. 09.

   Zwangerschapsbeha's. Misschien paste je je beha's in het eerste trimester al niet meer, en anders zal dat moment nu vast komen. Lees meer: Onmisbare tips voor het kopen van een zwangerschapsbeha.

10. 010.

    Bekkenfysio. Merk je dat je last krijgt van je bekken, onderrug of stuitje? Vraag je verloskundige naar een bekkenfysiotherapeut. Dit kan (ergere) klachten voorkomen.

11. 011.

    Zwangerschapscursus. Rond week 20 kan het handig zijn om je alvast in te schrijven voor een bevalcursus. En misschien is zwangerschapsfitness of -yoga iets voor je? Hier vind je alle opties voor cursussen.

12. 012.

    Zwangerschapsmassage. Je verdient het én het is gezond. Lees meer: Hier is een zwangerschapsmassage allemaal goed voor.

Wat mag (liever) niet tijdens het tweede trimester?

Even vooropgesteld: je weet zelf prima wat wel en niet goed voor je is (en anders check je het even bij je verloskundige). Bovendien is iedere vrouw en elke zwangerschap anders. Maar dit zijn dingen om alert op te zijn of liever helemaal niet te doen in het tweede trimester van de zwangerschap:

• Eten voor twee. Je hoeft geen dubbele porties te eten voor de baby. Wél verbruik je wat meer energie, maar gemiddeld heeft een vrouw in het tweede trimester genoeg aan een extra boterham of stuk fruit per dag.

• Te veel aankomen. Dat hangt natuurlijk samen met eten. Een vrouw met een gezond gewicht komt tijdens de zwangerschap gemiddeld 14,5 kilo aan. Heb je ondergewicht dan kom je gemiddeld 14,2 kilo en met ernstig overgewicht kom je gemiddeld 6 kilo aan. Meer aankomen dan nodig is, betekent dat die kilo's er ooit weer af moeten, maar ook dat er iets meer kans is op een zware baby.

• Lijnen of vasten. Dit kan schadelijk zijn voor de baby. Wil je op je gewicht letten, zorg dan dat je genoeg, gezond en gevarieerd eet en blijf in beweging: 2,5 uur per week (inclusief schoonmaken en wandelingen naar de supermarkt).

• Riskante sporten. Sporten waarbij je hard tegen anderen aan kunt botsen, iets tegen je buik kunt krijgen of kunt vallen, kun je nu beter mijden. Lees ook: Dit zijn leuke en geschikte sporten als je zwanger bent.

• Zwaar tillen. Na 20 weken zwangerschap is het advies om maximaal 5 kilo te tillen, en dat maximaal 10 keer per dag (na 30 weken is dit 5 keer per dag).

• De babykamer schilderen. Laat dit als het even kan door anderen doen, en ventileer goed. In verf, maar ook nieuw tapijt en meubels, zitten vluchtige stoffen die je beter niet kunt inademen als je zwanger bent. Lees meer: Een veilige babykamer, hier moet je op letten.

• Stressen. 'Stress is niet goed voor de baby!' Die opmerking heb je vast gehoord en gelezen. Ook al is het waar, stress helemaal vermijden is onmogelijk. Relativeren helpt, zorgen dat je genoeg ontspanning krijgt ook. Geeft je werk je veel stress? Bespreek het met je werkgever. Lees ook: Werken tijdens de zwangerschap, dit zijn je rechten.

Bronnen: Deverloskundige.nl, Voedingscentrum.nl