Alcohol tijdens zwangerschap: wat zijn de risico's?

Alcohol tijdens zwangerschap

Deskundigen krijgen steeds meer inzicht in de risico's van het drinken van alcohol, en de toename van deze risico's naarmate je meer drinkt. Wat zijn die risico's precies? Is het echt zo erg af en toe één glaasje alcohol te drinken tijdens je zwangerschap? En hoe zit dat met alcohol aan het begin van je zwangerschap? Of voor de innesteling?

Zwanger worden en alcohol: verminderde vruchtbaarheid

Zelfs als je zwanger wilt worden, wordt het gebruik van alcohol al afgeraden. Alcoholconsumptie kan leiden tot een verminderde vruchtbaarheid. Ook lijkt de kans op een miskraam groter te zijn als je voor de bevruchting regelmatig alcohol drinkt.

Ook mannen die alcohol drinken zijn minder vruchtbaar. Alcoholgebruik vermindert het aantal zaadcellen en bevordert het aantal afwijkende zaadcellen. Als de man vóór de bevruchting regelmatig drinkt, is de kans op een miskraam groter. Zo kun je de kwaliteit van sperma juist vergroten.

Alcohol in de eerste weken zwangerschap

Alcoholgebruik is van de bevruchting tot de geboorte schadelijk voor de baby. Al vóór de innesteling kan de alcohol de vrucht al bereiken. Dat maakt alcohol in de eerste weken van je zwangerschap al schadelijk voor het ongeboren kind.

Vaak drinken vrouwen per ongeluk alcohol tijdens de zwangerschap, omdat ze nog niet weten dat ze zwanger zijn. Om dat te voorkomen kun je dus het beste stoppen met alcohol drinken zodra je probeert om zwanger te raken (of al eerder). Zeker omdat de belangrijkste organen juist in de eerste weken van de zwangerschap worden aangelegd.

Alcohol tijdens je zwangerschap

Als je zwanger bent, mag je helemaal geen alcohol drinken. Alcohol komt via het bloed en de placenta in het lichaam van je ongeboren kind. Het alcoholpromillage is op dat moment hetzelfde bij je baby als bij jou. Drink je één glas wijn, dan is het alcoholpromillage ongeveer 0,3. Ook bij je baby. De onvolgroeide lever van een baby kan alcohol nog niet afbreken. Alcohol blijft daarom langer in het bloed van je kind en dit kan zijn ontwikkeling verstoren.

Gevolgen van alcohol als je zwanger bent

Het drinken van alcohol tijdens de zwangerschap kan de volgende gevolgen hebben:

• Een achterstand in de hersenontwikkeling van de baby

• Een miskraam

• Schade bij de vorming van de organen en lichaamsdelen

• Een groeiachterstand van de foetus

• Lager geboortegewicht

• Vroeggeboorte

• Beschadiging van het centrale zenuwstelsel, het hart en de ogen van de baby

• Het Foetal Alcohol Syndroom (FAS)

Het probleem is: een veilige ondergrens voor het drinken van alcohol is niet te geven. Drink daarom helemaal geen alcohol tijdens je zwangerschap. Wil je meer weten over de gevaren van het drinken van alcohol tijdens de zwangerschap? Of heb je moeite om te stoppen met alcohol? Kijk dan eens op Alcoholvrij Zwanger voor tips en informatie.

Wat gebeurt er als je alcohol drinkt tijdens de zwangerschap?

Alcohol drinken als je zwanger bent is schadelijk voor de baby in je buik. Elke druppel is er één te veel als je zwanger bent of wilt worden.

1. 01.

   Als je 1 glas per dag drinkt
   Drink je een glas alcohol per dag, dan is het risico op een miskraam of vroeggeboorte mogelijk al verhoogd. Deze hoeveelheid kan ook een negatieve invloed hebben op de mentale ontwikkeling van je baby.

2. 02.

   Als je 2 glazen per dag drinkt
   Bij deze hoeveelheid zijn er meer risico's. De alcohol die via je bloed bij je kind komt, heeft een negatieve invloed op de mentale ontwikkeling van de baby. Ook onderbreekt het de ademhalingsbewegingen van de ongeboren baby, wat nadelig kan zijn voor de ontwikkeling van zijn longen.

3. 03.

   Als je 3 tot 6 glazen per dag drinkt
   Het risico van miskramen en vroeggeboorte neemt met deze hoeveelheid steeds meer toe. Een negatieve invloed op de mentale ontwikkeling is bij deze hoeveelheid vrijwel zeker. Verder leidt het drinken van meer dan twee glazen alcohol per dag (of het af en toe drinken van zes glazen of meer), al tot een minder goed geheugen en een lagere intelligentie bij je kind. Ook ontstaat er een verhoogd risico dat je kind op latere leeftijd alcohol gerelateerde problematiek ontwikkelt.

4. 04.

   Als je 6 glazen of meer drinkt
   Bij zes glazen of meer ontstaat naast de al eerder genoemde risico's, het gevaar van aangeboren afwijkingen en op het alcohol syndroom zwangerschap: Foetaal Alcohol Syndroom. Dit kan ook gebeuren als je weinig drinkt, maar bij sommigen gelegenheden zes glazen of meer achter elkaar drinkt.

Foetaal Alcoholsyndroom (FAS)

Ontwikkeling van het foetaal alcohol syndroom in de zwangerschap heeft ernstige gevolgen voor een kind. Uit onderzoek blijkt dat wereldwijd een op de dertien drinkende zwangere vrouwen een baby krijgt met het Foetaal Alcoholsyndroom (FAS) en dat acht op de duizend jongeren lijdt aan FAS (bron: Alcohol en Zwangerschap, 2017).

Kinderen met dit syndroom groeien minder snel en hebben last van gezichtsafwijkingen en neurologische afwijkingen. Dit zijn kenmerken van het FAS:

• Een lager geboortegewicht en een geringere lichaamslengte. Ook na de geboorte groeit het kind langzamer.

• Een kleinere schedel. Ook het gezicht kan afwijkingen hebben, zoals een platte neus, smalle bovenlip en smalle oogspleetjes.

• Een minder goed ontwikkeld zenuwstelsel. Deze pasgeboren kinderen zijn moeilijker te voeden, slapen slechter en huilen vaak. Op latere leeftijd zijn ze hyperactief, hebben taalproblemen, kunnen zich moeilijker concentreren en hebben geheugenstoornissen.

• Neurologische schade en geestelijke achterstand. Deze afwijkingen zijn permanent, met een gemiddeld laag IQ van 60.

Er zijn kinderen die niet alle symptomen hebben, maar een of twee van de kenmerken. Meer weten over FAS? Kijk op de website van de FAS stichting.

Ik heb gedronken tijdens mijn zwangerschap, wat nu?

Wat als je (per ongeluk) toch alcohol drinkt tijdens de zwangerschap? Bijvoorbeeld voordat je ontdekt dat je zwanger bent? Heb je in het begin van je zwangerschap alcohol gedronken, vertel dit dan aan je verloskundige. Stop met alcohol drinken zodra je weet of vermoedt dat je zwanger bent. Heb je hier moeite mee, dan is het ook verstandig om dit aan je verloskundige of huisarts te vertellen, zodat je hier professionele hulp bij kunt krijgen.

Heb je lange tijd veel alcohol gedronken, dan kun je bij het stoppen het beste met een arts of hulpverlener overleggen. Als je veel drinkt kan abrupt stoppen gevaarlijk zijn voor de zwangerschap: het kan leiden tot miskraam of vroeggeboorte.

Hoe kun je alcohol vervangen tijdens zwangerschap?

Het drinken van alcoholvrije wijn of alcoholvrij bier tijdens de zwangerschap mag wel, al is het ook hiermee even opletten: in sommige merken zit toch nog een heel klein beetje alcohol. Kijk dus goed op het etiket of het bier of de wijn echt 0,0% alcohol bevat.

Je kunt natuurlijk ook allerlei lekkere alcoholvrije alternatieven verzinnen. Met wijn of bier zonder alcohol hou je het verlangen naar een echt biertje of wijntje misschien in stand, en daarmee ook de verleiding om toch een slokje te nemen. Terwijl het écht beter is om dat helemaal niet te doen.

Lees ook onze review: Dit zijn de lekkerste alcoholvrije (0,0%) drankjes

Alcohol na de bevalling

Ook als je kind eenmaal is geboren en je borstvoeding geeft, moet je oppassen met alcohol. Als je alcohol drinkt, kan dit via borstvoeding bij je baby terechtkomen. Je kunt daarom beter geen alcohol drinken, zolang je borstvoeding geeft.

Meer lezen: Zo lang duurt het voordat je lichaam 1 glas alcohol afbreekt

Tips om geen alcohol te drinken

Vind je het ongezellig om niet te drinken, bijvoorbeeld tijdens het kerstdiner? Deze tips kunnen je helpen:

• Haal alcoholvrije wijn in huis. Het is even zoeken naar een lekkere variant, maar ze zijn er. Het is misschien niet het echte werk, maar de smaak komt in de buurt.

• Bestel een alcoholvrij biertje. Check altijd wel even of het ook écht alcoholvrij is. In sommige landen mag je het ook alcoholvrij noemen, als er bijvoorbeeld maar 0,5% alcohol in zit. Check altijd het etiket, en drink alleen 0,0%.

• Drink fris of water met citroen uit een wijnglas. Kun je toch gezellig proosten.

• Maak alcoholvrije cocktails. Die zien er minstens zo feestelijk uit als die met alcohol.

• Kies bij feestelijke gelegenheden eens voor ginger ale uit een champagneglas (mooie bijkomstigheid: dit kan helpen tegen zwangerschapsmisselijkheid)

• Trakteer jezelf op andere lekkere drankjes. Maak zelf gember- of muntthee, koop lekkere limonadesiroop of bestel een warme choco met slagroom.

Weet je al dat je zwanger bent, maar ben je er nog niet aan toe een alcoholvrije cocktail te bestellen (bijvoorbeeld omdat je je zwangerschap nog niet met de hele wereld wilt delen)? Lees onze tips om zonder vragende blikken de feestdagen door te komen.

Bronnen: Jellinek, KNOV, Rijksoverheid, Stap