Alles over trommelvliesbuisjes

Heeft je kind vaak een oorontsteking? Tijd voor buisjes! Of niet? Wat zijn trommelvliesbuisjes, wanneer heeft je kind ze nodig en hoe gaat het precies in z’n werk als je kind buisjes krijgt?

Wat zijn trommelvliesbuisjes?

Trommelvliesbuisjes zijn kleine plastic buisjes van ongeveer een millimeter groot. Nog kleiner dan een luciferkop, dus. De buisjes zien eruit als mini-diabolo’s: door de bredere uiteinden blijven ze goed zitten in het trommelvlies. Zo zorgen ze voor een tijdelijke opening tussen het middenoor en de uitwendige gehoorgang. Via de buisjes kan ontstekingsvocht of slijm weglopen uit het middenoor. Ook komt er via de buisjes weer lucht in het oor terecht, waardoor geluid beter doorkomt en je kind beter gaat horen.

trommelbuisjes

Wanneer zijn buisjes nodig?

Er zijn verschillende ooraandoeningen waarbij buisjes de oplossing kunnen zijn. Een kind krijgt bijvoorbeeld buisjes bij oorpijn of omdat hij al een tijdje niet goed kan horen. Meestal werkt de buis van Eustachius dan niet goed, of zit hij verstopt. De buis van Eustachius is de doorgang tussen de neus-keelholte en het middenoor. Komt de verstopping door een flinke neusverkoudheid, dan zijn buisjes waarschijnlijk niet nodig. Daarom wordt altijd eerst goed onderzocht wat precies de oorzaak is van de oorpijn of gehoorproblemen bij je kind.

Dit zijn de meest voorkomende redenen voor buisjes:

Als je kind vaak een middenoorontsteking heeft. Vaak heeft je kind dan ook regelmatig een loopoor.
Langdurig gehoorverlies, door vocht of taai slijm achter het trommelvlies. Dit wordt ook wel een ‘lijmoor’ genoemd. Als een hoortest te veel gehoorverlies laat zien, of als je kind een spraak- of taalachterstand heeft, komt hij in aanmerking voor buisjes.

Een verwaarloosde middenoorontsteking kan tot ernstige complicaties leiden. Bel dus de huisarts als je kind steeds zieker wordt of als de koorts of oorpijn na drie dagen nog niet minder zijn.

tip

Buisjes bij oorontsteking

Het middenoor is het deel van het oor achter het trommelvlies. Als je kind een oorontsteking heeft, zijn er bacteriën en/of het verkoudheidsvirus in het middenoor terechtgekomen via de buis van Eustachius. Daardoor kan het middenoor gaan ontsteken en de buis van Eustachius gaan dichtzitten. Slijm en pus hopen zich op in de buis en kunnen niet meer worden afgevoerd naar de neus. De ontsteking en het ontstekingsvocht zitten ‘vast’ tussen het trommelvlies en de verstopte buis van Eustachius. Hierdoor komt er druk op het trommelvlies te staan en krijgt je kind oorpijn.

Tijdens de oorontsteking kan je kind ook last hebben van doofheid aan het oor. Als de druk te hoog wordt, kan er een klein scheurtje in het trommelvlies ontstaan, waardoor het ontstekingsvocht naar buiten loopt (loopoor). Hierna neemt de oorpijn af, doordat de druk op het trommelvlies minder wordt.

Oorontstekingen komen vaak voor bij jonge kinderen. Vooral kinderen tussen de negen maanden en een jaar zijn erg vatbaar voor oorontstekingen. Dat komt doordat hun afweersysteem zich nog erg moet ontwikkelen. Vaak ontstaat een middenoorontsteking tijdens of vlak na een verkoudheid, mazelen of waterpokken.

Een oorontsteking of loopoor geneest meestal binnen een week. Het trommelvlies gaat dan ook vanzelf weer dicht. Krijgt je kind steeds weer een oorontsteking, bespreek dit dan met de huisarts. Als hij door de ontsteking niet goed hoort, kan dat zijn spraakontwikkeling belemmeren. Ook loopt hij risico op blijvende gehoorschade. Bij terugkerende oorontstekingen wordt je kind daarom doorverwezen naar een kno-arts, die beoordeelt of buisjes nodig zijn.

Buisjes bij slechthorendheid of lijmoor

Slechthorendheid door vocht achter het trommelvlies komt bij kinderen ook vrij veel voor. Vaak komt dit in eerste instantie door een verkoudheid. Maar het kan ook komen door een vergrote neusamandel of een slecht werkende buis van Eustachius.

Als er vocht of slijm in het middenoor terechtkomt en niet meer wegloopt, kan het op den duur taai en plakkerig worden. Omdat dit vocht lijkt op stroperige lijm, wordt dit ook wel een ‘lijmoor’ genoemd. Doordat het middenoor gevuld raakt met vocht in plaats van lucht, kan het trommelvlies niet meer goed trillen. Hierdoor gaat je kind slechter horen.

Heeft je kind een lijmoor, dan is zijn gehoor te vergelijken met wat je hoort als je je vingers in je oren stopt. Voor deze gehoorproblemen zijn trommelvliesbuisjes een oplossing. Hierdoor kan het vocht weglopen en komt er weer lucht in het middenoor. Als een lijmoor niet wordt behandeld, loopt je kind het risico slechthorend te worden.

Naar de kno-arts

Heeft je kind regelmatig oorontsteking, een loopoor of oorpijn, of hoort hij niet goed, dan ga je eerst naar de huisarts. Als het nodig is verwijst die jullie door naar een kno-arts (keel-neus-oorarts). De kno-arts onderzoekt je kind en bekijkt wat precies de oorzaak is van de oorproblemen. Bij sommige ooraandoeningen is het beter om af te wachten tot het vanzelf overgaat, in andere gevallen worden buisjes aangeraden. De kno-arts weegt alle voor- en nadelen tegen elkaar af en geeft jullie op basis daarvan advies.

Hoe worden buisjes geplaatst?

Het plaatsen van buisjes gebeurt tijdens een korte, eenvoudige operatie. Dit gebeurt poliklinisch: je kind hoeft niet in het ziekenhuis te slapen, maar wordt een aantal uur opgenomen. Zo gaat buisjes plaatsen in z’n werk:

Voor de operatie krijgt je kind een lichte algehele narcose. Jij mag erbij blijven tot je kind onder narcose is.
De arts maakt met behulp van een operatiemicroscoop een klein gaatje in het trommelvlies.
Eerst wordt het vocht of slijm uit het middenoor gezogen.
Daarna plaatst de arts het buisje in het gaatje in het trommelvlies.
De hele ingreep duurt meestal maar een paar minuten. Na de operatie mag je in principe meteen weer naar je kind toe.
Als je kind is bijgekomen van de narcose en de verpleegkundige jullie uitleg heeft gegeven over het herstel thuis, mag je kind binnen een paar uur weer mee naar huis.

Eén tot twee weken na de operatie ga je met je kind op nacontrole bij de kno-arts. Daarna blijft hij om de zes maanden op controle komen, tot de buisjes zijn uitgestoten.

Soorten buisjes

Er zijn twee soorten trommelvliesbuisjes: het ronde standaardbuisje (de ‘mini-diabolo’) en het T-buisje (in de vorm van een letter T). Die laatste is groter en wordt alleen geplaatst als standaardbuisjes snel worden uitgestoten. De werking van de buisjes is hetzelfde: ze zorgen dat er vocht úít en lucht ín het middenoor kan.

Doet buisjes plaatsen pijn?

Het plaatsen van buisjes is niet pijnlijk voor je kind. Tijdens de operatie is hij onder lichte narcose. Je kind merkt er dus niks van. Ook achteraf hebben de meeste kinderen geen pijn. Heeft je kind toch wat last van zijn oren, dan werkt paracetamol vaak al voldoende als pijnstilling.

Na de operatie

In principe zijn de meeste oorklachten direct na het plaatsen van de buisjes opgelost. De meeste kinderen hebben geen pijn na de operatie, maar er kunnen wel andere klachten voorkomen:

Je kind kan door de narcose last hebben van hoofdpijn, duizeligheid of misselijkheid.
De eerste dagen na de operatie kan er nog wat vocht uit het oor lopen.
Als je kind voor de operatie slecht hoorde, kan hij na de ingreep schrikken van (normale) geluiden die hij voorheen niet goed hoorde. Zoals het doortrekken van de wc. Dit is een kwestie van wennen.

Loopoor door buisjes

Als je kind buisjes heeft gekregen, kan hij ook daardoor een loopoor krijgen. Er loopt dan vocht of pus uit zijn oor. Dit is heel normaal, de kno-arts geeft jullie hier voorlichting over. Uit onderzoek blijkt dat een loopoor bij kinderen met buisjes het beste te behandelen is met oordruppels. Daarom kun je bij een loopoor door buisjes meteen contact opnemen met de huisarts of kno-arts, zodat hij een recept voor oordruppels kan voorschrijven.

Doe geen watjes in de oren van je kind: het is juist beter om de oren open te houden. Gebruik ook geen wattenstaafjes om de oren schoon te maken, een vochtig washandje is voldoende. Lees hier meer over een loopoor bij kinderen.

tip

Hoe lang blijven buisjes zitten?

Gemiddeld blijven buisjes acht maanden zitten; het varieert van twee maanden tot twee jaar. De meeste buisjes vallen er vanzelf uit. Heel soms stoot het trommelvlies ze niet uit, dan verwijdert de arts de buisjes na twee jaar. Anders wordt de kans op een blijvend gaatje in het trommelvlies te groot. Het gaatje groeit vanzelf dicht nadat de buisjes eruit zijn.

Risico’s en complicaties buisjes

Complicaties na het plaatsen van buisjes komen zelden voor. Maar er is altijd een klein risico op problemen of klachten. De mogelijke risico’s op de lange termijn zijn:

Gehoorverlies: het komt voor dat kinderen later licht gehoorverlies krijgen als ze buisjes hebben gehad. Dit risico is zo klein, dat het vrijwel verwaarloosbaar is. Buisjes zijn immers juist bedoeld om gehoorschade door andere ooraandoeningen te voorkomen. De kans is veel groter dat je kind gehoorschade krijgt door deze aandoeningen niet te behandelen.
Gaatje in het trommelvlies: in ongeveer 2% van de gevallen groeit het trommelvlies niet goed dicht nadat het buisje is uitgestoten. Het gaatje wordt dan hersteld met een operatie.
Verstopt buisje: als je kind na het plaatsen van buisjes een loopoor krijgt, kan het buisje soms verstopt raken. Met oordruppels kan de verstopping weer losgeweekt worden.
Buisje achter het trommelvlies: heel zelden komt een buisje na het uitstoten áchter het trommelvlies terecht. Het buisje moet dan operatief worden verwijderd, dit is een eenvoudige ingreep.
Buisje wordt niet uitgestoten: soms stoot het trommelvlies het buisje niet uit. Tijdens de controles houdt de kno-arts dit in de gaten. Als het nodig is, verwijdert de arts het buisje met eenzelfde soort operatie als bij het plaatsen.

Nog een keer buisjes

Bij veel kinderen verdwijnen de gehoorproblemen na het plaatsen van buisjes permanent. Soms komen de problemen terug, en moeten er later nog een keer buisjes worden geplaatst. Dat komt dan doordat de buis van Eustachius nog niet volledig was hersteld toen de buisjes werden uitgestoten.

Het opnieuw plaatsen van buisjes komt vooral voor bij jonge kinderen. Bij kinderen van zeven jaar of ouder werkt de buis van Eustachius meestal weer goed nadat ze buisjes hebben gehad.

Nadelen van buisjes

Buisjes kunnen een goede oplossing zijn voor verschillende oorproblemen, maar ze hebben ook wat nadelen:

Al is het een kleine ingreep, voor een jong kind kunnen het ziekenhuis en een operatie best spannend en ingrijpend zijn.
De buisjes kunnen een loopoor veroorzaken. Dat is niet gevaarlijk, maar kan weken duren en is wel een beetje vies.
Soms moeten er meerdere keren buisjes worden geplaatst, vooral bij jonge kinderen.
Er is 2% kans op een blijvend gaatje in het trommelvlies. Dit moet dan worden dichtgemaakt met een nieuwe (eenvoudige) operatie.
De eerste week na de operatie mag je kind niet zwemmen. Als je kind buisjes heeft, moet hij voortaan in het zwembad ook wat voorzichtiger zijn. Zo mag hij niet onder water zwemmen.

Tegenwoordig worden er minder snel buisjes bij kinderen geplaatst dan vroeger. Uit onderzoek blijkt dat er lange tijd (in de jaren zeventig en tachtig) erg snel voor buisjes werd gekozen, terwijl de nadelen daarvan niet altijd opwogen tegen de voordelen.

Zwemmen met buisjes

De eerste week na de operatie mag je kind niet zwemmen. Wacht hier in elk geval mee tot na de eerste nacontrole bij de kno-arts. Daarna mag je kind wel weer zwemmen met buisjes, maar het kan zijn dat hij tijdens het zwemmen lichte oorpijn krijgt. Ook kan hij na het zwemmen een loopoor krijgen. Dit is daarom het advies bij zwemmen met buisjes:

Niet met het hoofd onder water zwemmen.
Niet duiken.
Zwemmen met op maat gemaakte oordoppen in.
Na het zwemmen oordruppels gebruiken.

Douchen met buisjes

Badderen of douchen met buisjes is geen probleem. Dit mag meteen na de operatie, maar je moet er wel op letten dat er geen water of zeep in de oren komt. De week na de operatie is het verstandig om je kind tijdens het douchen een badmuts op te doen die over de oren valt. Daarna is dit niet meer nodig.

Vliegen met buisjes

Je kind kan zonder problemen mee in een vliegtuig met buisjes. Door de buisjes kan er geen druk meer ontstaan in de middenoren: je kind krijgt dus geen oorpijn meer bij het opstijgen of landen.

Wanneer terug naar de arts?

Het is niet gek als je kind de dagen na de operatie last heeft van oorpijn, een loopoor of als er bloed in het oor zit. Als dit langer dan drie dagen aanhoudt, is het wel verstandig om contact op te nemen met de kno-arts.

Als er later oorpijn ontstaat, kan het zijn dat het oor ontstoken is of dat het buisje aan het uitgroeien is. Neem contact op met de arts als deze klachten langer dan drie dagen aanhouden.

Heeft je kind buisjes, maar twijfel je nog steeds aan zijn gehoor? Maak dan een afspraak met de kno-arts en laat een gehoortest doen.

Bronnen: KNO.nl, Alrijne ziekenhuis