Bevallen door een moeder geassisteerde keizersnede

In het buitenland kunnen zwangere vrouwen al langer ervoor kiezen om zelf de baby uit de buik te halen tijdens een keizersnede. Dit heet een moeder geassisteerde keizersnede. In Nederland kan dat sinds 2017. Maar wat is een moeder geassisteerde keizersnede precies en hoe gaat zo’n bevalling in zijn werk?

In samenwerking met expert

Koen Deurloo

Gynaecoloog

Wat is een keizersnede?

Bij een keizersnede wordt je baby door middel van een operatie via de buikwand geboren. Dit gebeurt door een kleine snee (incisie) onder je bikinilijn. De operatie duurt meestal drie kwartier tot een uur en de baby wordt na ongeveer 5 tot 10 minuten geboren. Er wordt vaak voor een keizersnede gekozen als de gezondheid van de moeder of de baby bij een gewone bevalling in gevaar komt of als een normale bevalling niet mogelijk is (bijvoorbeeld bij een voorliggende placenta).

Geplande keizersnede

Meestal vindt een geplande keizersnede plaats rond 39 weken zwangerschap. De longen van de baby zijn dan vrijwel altijd volgroeit (‘uitgerijpt’). In sommige gevallen kan de gezondheid van de moeder of de baby aanleiding geven om de baby eerder te halen, zoals bij een zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) of een ernstige groeirestrictie van de baby.

Bij een gezonde zwangerschap en een goed gegroeide baby is het vaak niet verstandig om veel langer dan 39 weken te wachten, omdat de kans steeds groter wordt dat de bevalling dan al spontaan begint. De keizersnede moet dan ongepland plaatsvinden en je kunt dan veel pijn en ongemak hebben van je (beginnende) weeën.

Bij een geplande keizersnede krijg je meestal een gedeeltelijke verdoving, in de vorm van een ruggenprik. Je maakt de geboorte van je baby dus bewust mee, maar voelt bijna niks van de operatie zelf.

Lees ook: Ruggenprik bij bevalling: de voor- en nadelen

Spoedkeizersnede

Als jij of je baby acuut in nood komen en er is geen tijd meer te verliezen, dan kan er een spoedkeizersnede plaatsvinden. Deze wordt soms verricht onder narcose (algehele anesthesie, ofwel je gaat slapen tijdens de operatie). Narcose toedienen gaat vaak sneller dan een ruggenprik zetten, zodat je baby het snelst geboren kan worden. Een spoedkeizersnede onder narcose komt gelukkig maar weinig voor.

Lees meer: Keizersnede, wat kun je verwachten?

Wat is een moeder geassisteerde keizersnede?

Een keizersnede wordt door veel vrouwen ervaren als een medische en onpersoonlijke bevalling. Dat is erg jammer, want de geboorte van je baby is een ontzettend belangrijke en vaak ook hele mooie gebeurtenis in je leven. Net als bij een ‘gewone’ bevalling kun je tijdens een geplande keizersnede jouw wensen doorgeven in een bevalplan. Dit kun je op de polikliniek met je eigen gynaecoloog bespreken. Zo kun je ervoor kiezen om zelf te assisteren tijdens een keizersnede. Dit wil zeggen dat je zelf je baby uit je eigen buik haalt. Dat noemen we een moeder geassisteerde keizersnede of een MAC (mother assisted c-section).

Hoe gaat het in zijn werk?

Een moeder geassisteerde keizersnede moet goed worden voorbereid. Van tevoren zal op de polikliniek het hele proces uitgebreid met jou en je partner worden doorgenomen.

Tijdens elke bevalling of operatie worden er hygiënemaatregelen genomen om alles veilig te laten verlopen. Zo krijg jij bij een gewone keizersnede operatiekleding aan en een haarnetje op je hoofd. Maar als je je baby zelf uit je buik wilt tillen, krijg je ook een steriel operatiepak en steriele handschoenen aan, zodat je veilig tijdens de operatie kunt assisteren. De keizersnede duurt door deze voorbereidingen wel iets langer dan een ‘gewone’ keizersnede.

Tijdens de meeste keizersnedes ben je gedeeltelijk verdoofd door de ruggenprik. Je kunt de geboorte dus helemaal bewust meemaken. Na het openen van de buik en de baarmoeder zal de gynaecoloog op je buik duwen om de baby tot de schouders geboren te laten worden.. Daarna kun je je kind zelf aanpakken en gelijk op je borst leggen. Je bent dan de eerste die je kindje aanraakt! Na een tijdje op je borst, zal je baby nog worden onderzocht en krijg jij de kans om je operatiepak en handschoenen uit te trekken. De baby krijgt een kort lichamelijk onderzoek en een test waar een cijfer uitkomt: de Apgar-score. Als alles goed gaat met je baby, komt de baby weer terug op je borst.

Lees meer: Wat houdt de Apgar-score precies in?

Voordelen van moeder geassisteerde keizersnede

Een keizersnede is geen natuurlijke bevalling. Met een moeder geassisteerde keizersnede kunnen vrouwen dit gevoel wel meer ervaren. Als je zelf je kind aanpakt, ben je vaak meer betrokken dan bij een gewone keizersnede.

Ook kan een fijne keizersnede ervaring soms helpen bij verwerken van eventuele eerdere vervelende bevallingservaringen. Een ander voordeel is dat je direct huid-op-huidcontact kunt hebben, zonder tussenkomst van een arts. En dit directe huid-op-huidcontact lijkt positief effect te hebben op:

• Het geven van borstvoeding
• Hechting tussen moeder en kind
• Pijnbeleving in de herstelfase van de moeder

Wanneer kun je zelf een keizersnede assisteren?

Als je van tevoren weet dat je baby door middel van een keizersnede ter wereld komt, kun je erover nadenken om zelf te assisteren tijdens de bevalling. Het is belangrijk dat je je wensen vooraf bespreekt met een gynaecoloog en stap voor stap doorneemt wat je kunt verwachten. Vaak gebeurt dit op de polikliniek aan de hand van foto’s of filmpjes. Online is ook veel informatie te vinden over de moeder geassisteerde keizersnede.

Zolang het medisch verantwoord, veilig en uitvoerbaar is, kun je zelf bij een keizersnede assisteren. Niet alle ziekenhuizen in Nederland bieden een moeder geassisteerde keizersnede aan, dus bespreek het tijdig met je gynaecoloog.

In geval van een ongeplande of spoedkeizersnede is het niet mogelijk om te assisteren. Er is dan te weinig tijd om je goed voor te bereiden en een operatiepak en handschoenen aan te trekken.

Een moeder geassisteerde keizersnede gaat vaak zonder problemen, maar mochten er tijdens de operatie complicaties optreden, zoals een bloeding, dan is deze manier van bevallen niet verantwoord.

Geboorteplan

Als je zwanger bent, is het slim om van tevoren na te denken over de keuzes die er zijn als je gaat bevallen. Het maken van een geboorteplan helpt daarbij. Dit is een document waarin jij en je partner aangeven wat jullie ideeën, voorkeuren en wensen zijn. Het is geen eisenpakket, maar het geeft je verloskundige of gynaecoloog handvatten om jou zo goed mogelijk te begeleiden tijdens je bevalling. Hier lees je meer over het maken van een geboorteplan.

Moeder geassisteerde keizersneden in Nederland

Een moeder geassisteerde keizersnede komt in het buitenland wel vaker voor. Daar wordt het ook wel ‘maternal assisted c-section’ genoemd. In 2017 is het voor ’t eerst in Nederland gebeurd, in het Diakonessenziekenhuis in Utrecht. Moeder Camilla wilde dat graag, omdat haar eerste bevalling traumatisch was verlopen. Wordt jouw baby ook door middel van een geplande keizersnede geboren en zou jij zelf je baby uit je buik willen halen? Check dan eerst of dit wel kan in het ziekenhuis waar jij gaat bevallen.

Lees meer: Ziekenhuisbevalling, wat kun je verwachten?

Video: Dit kun je verwachten bij een keizersnede

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bronnen: Diakonessenziekenhuis Utrecht, Mens en Gezondheid, De Gynaecoloog