Stuitligging: draaien of niet?

Stuitligging: hoe voelt dat?

Misschien voel je zelf dat je baby in een stuitligging ligt. Bijvoorbeeld door getrappel in je bekken of doordat zijn hoofdje tegen je ribben drukt. Maar het kan ook heel lastig te voelen zijn. Bij een onvolkomen stuitligging liggen de benen van de baby immers omhoog en voel je de voetjes aan de bovenkant van je buik.

Oorzaak stuitligging vaak onduidelijk

Van de Nederlandse baby’s ligt drie tot vier procent bij de geboorte met de billen naar beneden. Waarom een kind in een stuitligging ligt, is niet altijd duidelijk. Bij ongeveer 85% van de stuitliggingen is er geen verklaring. Wel komt het vaker voor in deze situaties:

• bij een vroeggeboorte
• bij een meerlingzwangerschap
• bij een laagliggende of voorliggende placenta
• bij sommige afwijkingen aan de baarmoeder
• bij een aangeboren afwijking bij de baby

Liggingsecho

De verloskundige kan de ligging van je baby meestal door de buikwand heen voelen. Soms lukt dit minder goed, bijvoorbeeld door een dikke of gespannen buikwand. Je kunt dan een liggingsecho krijgen om goed te zien hoe je baby in de baarmoeder ligt. Ook wordt er gekeken naar de positie van de placenta, de grootte van de baby, de hoeveelheid vruchtwater en of er vleesbomen of andere afwijkingen zijn die de ingang van het bekken blokkeren. Misschien ziet de echoscopist een oorzaak voor de stuitligging, maar meestal is dit niet het geval.

Stuitligging, wat nu?

Een baby kan gewoon geboren worden (vaginaal of via een keizersnede) terwijl hij in stuit ligt. Maar de risico’s voor de baby zijn bij de bevalling wel het kleinst bij een vaginale geboorte in hoofdligging. Ligt je baby in stuit, dan zijn dit manieren waarop hij toch nog naar hoofdligging kan draaien:

1. Afwachten: je baby heeft met 36 weken niet veel ruimte meer en de hoeveelheid vruchtwater neemt af. De kans dat je baby nog spontaan draait, wordt steeds kleiner. Maar het is niet onmogelijk.
2. Uitwendige versie: een gynaecoloog of verloskundige (versiekundige) draait de baby van stuit- naar hoofdligging.

Zo wordt een baby gedraaid met een versie

Ligt je baby in stuit, dan kan hij onder gunstige omstandigheden en als je het zelf wilt, worden gedraaid. Soms doet een verloskundige dit, als ze ook is opgeleid tot versiekundige. Je kunt ook worden doorverwezen naar een andere verloskundige of gynaecoloog, die hier veel ervaring mee hebben.

Bij een uitwendige versie lig je op je rug op de onderzoeksbank. Het is belangrijk dat je blaas leeg is, dat je zo ontspannen mogelijk ligt en dat je je buikspieren ontspant. De versiekundige of gynaecoloog probeert je baby via je buikwand vast te pakken en te draaien.

Het draaien geeft weinig risico voor de baby. De hartslag kan er even door vertragen of versnellen. Heel soms (bij ongeveer 4 op de 1000 baby’s die een versie ondergaan) herstelt de hartslag zich niet goed na de versie en is een keizersnede nodig. Voor de moeder kan de versie gevoelig zijn en veel vrouwen vinden het spannend. Het helpt vaak als je geduldige uitleg krijgt en de tijd krijgt om te ontspannen. Als de versie wordt gedaan in het ziekenhuis, wordt er vooraf een echo gemaakt en achteraf meestal ook een hartfilmpje. Soms krijg je in het ziekenhuis ook medicatie om de baarmoeder te ontspannen.

Wanneer draaien stuitligging?

De meest geschikte zwangerschapsduur om een baby te draaien, is rond de 36 tot 37 weken. Gebeurt het eerder, dan is er kans dat de baby weer terugdraait. In principe kan het draaien tot vlak voor de bevalling, maar dat hangt onder meer af van de hoeveelheid vruchtwater en de geschatte grootte van de baby.

Kans van slagen

Gemiddeld slaagt een uitwendige versie in vijftig van de honderd gevallen. Gaat het om je eerste kind, dan is de slagingskans dertig tot veertig procent. Als je al eerder een baby hebt gekregen, is dit zestig tot zeventig procent, omdat je buikwand dan meestal soepeler is. Dat geeft meer ruimte om te draaien. Verder hangt de kans van slagen af van de hoeveelheid vruchtwater, de ligging van de placenta en de zwangerschapsduur.

Is je baby in hoofdligging gedraaid, dan liggen alle opties voor je bevalling weer open. Je kunt dan makkelijker kiezen voor een thuisbevalling of een poliklinische bevalling.

Moxatherapie bij stuitligging

Er zijn ook alternatieve methodes die je

1. Moxabehandeling is onderdeel van de Traditionele Chinese Geneeskunst, net als acupunctuur. Hierbij verwarmt de behandelaar een acupunctuurpunt met brandende moxa (kruidenstick). Volgens een onderzoek naar moxa bij stuitligging van het Erasmus Medisch Centrum, is de kans dat een baby draait na deze behandeling bijna twee keer zo groot.
2. De methode Spinning Babies bestaat uit oefeningen en houdingen om asymmetrie te corrigeren in de spieren en banden in het bekkengebied. Zo komen het bekken en de baarmoeder in een betere positie, wat meer bewegingsruimte voor de baby kan geven. Ga hiervoor altijd naar een opgeleide instructeur.
3. Een chiropractor of fysiotherapeut kan de stand van je bekken verbeteren met specifieke houdingen en technieken. Dit zou de baby meer ruimte kunnen geven om te draaien.

Sommige zorgverzekeraars vergoeden deze behandelingen (deels), afhankelijk van je aanvullende pakket. Informeer hiernaar bij je eigen zorgverzekering.

(naast een uitwendige versie) kunt proberen om je baby te helpen draaien als hij in stuitligging ligt. Dit kan vanaf 33 weken zwangerschap. Deze methodes zijn veilig en niet pijnlijk, zolang je ze onder professionele begeleiding doet en in overleg met je verloskundige of gynaecoloog. Begin je er op tijd mee, dan is de kans van slagen meestal groter. Later in de zwangerschap is er minder bewegingsruimte in de buik.

Stuitbevalling of keizersnede

Als het draaien niet is gelukt of als de baby terugdraait, ga je samen met de gynaecoloog afwegen of je het beste vaginaal kunt bevallen of via een keizersnede. Daarbij worden de volgende factoren bekeken:

• Zijn er redenen waarom je beter niet kunt bevallen met een keizersnede?
• Zijn er redenen die een vaginale bevalling lastig of onmogelijk maken, zoals een voorliggende placenta?
• Hoe is een eventuele vorige bevalling verlopen?
• Is er reden om aan te nemen dat je een baby verwacht met een relatief groot hoofd?

75 tot 80 procent van de baby’s in stuitligging worden geboren via een keizersnede. Bij het overgrote deel is dit een geplande keizersnede

Bevallen met een stuitligging

Een bevalling van een baby is stuitligging wordt in de verloskunde gezien als een variant op een ‘normale’ bevalling. Omdat er bij een stuitbevalling wel wat meer risico’s zijn dan bij een bevalling van een baby in hoofdligging, is het advies om te bevallen in het ziekenhuis. Een vaginale bevalling als je kind in een stuitligging ligt kent namelijk iets meer risico’s. Daarom is het fijn als je direct in het ziekenhuis bent, mocht er medische hulp nodig zijn.

Mogelijke complicaties kind stuitbevalling

Na een stuitbevalling wordt twee op de honderd kinderen opgenomen op de couveuseafdeling. Bij ongeveer één procent van de baby’s die in stuit worden geboren, treden beschadigingen op zoals een botbreuk, een zenuwbeschadiging of een hersenbloeding.

Lees hier meer over een natuurlijke stuitbevalling.

Dit artikel is tot stand gekomen en goedgekeurd door artsen en andere (medische) deskundigen van het Ouders van Nu expertteam.

Bronnen: de Verloskundige, Verloskundige Utrecht-West, Catharina Ziekenhuis, Degynaecoloog.nl