Bevalhoudingen, een overzicht

Wat is de beste bevalhouding?

Tik het woord 'bevalling' in op Google en je ziet allerlei afbeeldingen waarop vrouwen op hun rug liggen. Ook in films en op tv is dit het algemene beeld. Omdat veel vrouwen nooit iets anders hebben gezien, denken ze vaak dat dit de beste bevalhouding is. Dat is natuurlijk prima als je een liggende houding zelf het fijnst vindt. Maar anatomisch gezien, is het niet de meest gunstige bevalhouding. Er zijn allerlei houdingen mogelijk, die je ook kunt afwisselen. Door je bevalhoudingen bewust te kiezen, maak je de bevalling zo soepel mogelijk. Er is niet één beste bevalhouding. Het belangrijkste is om te doen wat goed voelt voor jou.

Tip! Shop fijne bevalkleding in de sale van Prénatal via deze link.

Hoe kies je jouw bevalhoudingen?

Heel simpel: doe wat goed voelt. Daarbij kun je aan deze punten denken:

• In welke houding kun je het makkelijkst ontspannen?

• Hoe kun je het beste weeën opvangen?

• Wil je tussen de weeën door lopen of juist uitrusten?

• Welke bewegingen helpen je met de pijn om te gaan?

• Wil je dat je partner goed bij je rug en bekken kan, zodat hij je kan masseren?

• In welke houding voel je je mentaal het sterkst?

• Wat voel je van binnen? Hoe diep zit je baby in het bekken? En met welke houding/beweging kun je meer ruimte maken?

Lees ook: Alles over weeën en hoe je ze het beste kunt opvangen

Waarom veranderen van bevalhouding?

Je hoeft uiteraard niet de hele bevalling dezelfde houding aan te houden. Vaak helpt het om af te wisselen, bijvoorbeeld als de weeën pijnlijker worden of tijdelijk afnemen. Of als de ontsluiting niet vordert of de persfase lang duurt.

Beweging of een andere houding aannemen bij het bevallen, kan ervoor zorgen dat je de pijn ineens weer beter aankunt. Ook helpt het om meer ruimte in het bekken te creëren, waardoor de baby dieper komt en de weeën weer sterker worden. Je bewegingen en houding hebben veel invloed op de stand van je bekken en op de ruimte die er van binnen is. Probeer te doen wat je lichaam aangeeft en experimenteer gerust.

Ontspannen houding helpt ontsluiting

Tijdens de eerste fase van de bevalling gaat je baarmoedermond steeds verder open door de ontsluitingsweeën. Als je goed kunt ontspannen, maak je het makkelijkst het hormoon oxytocine aan dat nodig is voor goede weeën. Ook doen de weeën in een ontspannen houding minder pijn.

Vaak kun je in het eerste deel van de bevalling nog goed rondlopen en verschillende houdingen uitproberen. Kom je dichter bij volledige ontsluiting komt, worden de weeën intenser en de pauzes ertussen korter? Dan is het vaak fijn om langere tijd één houding aan te nemen, zodat je je helemaal kunt focussen op de weeën. Toch kun je dit niet van tevoren 'plannen'. Het kan per vrouw en per bevalling verschillen welke houdingen het beste voelen.

Lees ook: Hoe goede ademhalingstechnieken je kunnen helpen tijdens de bevalling

Gekanteld bekken is optimale ruimte

Tijdens de bevalling beweegt je baby door je bekken. Hij gaat door de bekkeningang het bekken in, maakt daar een inwendige spildraai en komt door de bekkenuitgang naar buiten. Daarbij beweegt hij langs je heiligbeen, staartbeen, zitbotten en schaambeen. Door een toename van het hormoon relaxine zijn de gewrichten soepeler dan normaal. Daardoor kunnen je schaambeen en staartbeen meebewegen, zodat er meer ruimte komt. Als je op je rug en dus op je staartbeen ligt, kan deze niet bewegen.

Andere houdingen zorgen wél voor extra ruimte, met name als je bekken gekanteld is. Er is dan maar liefst 30 procent (tot wel 2 cm) meer ruimte in je bekken dan wanneer je plat op je rug ligt. Zo kan je baby er makkelijker langs.

Tip: De methode Spinning Babies kan zorgen voor een soepele bevalling

Een illustratie van de inwendige en uitwendige spildraai.

Gebruik de zwaartekracht

Als je tijdens de bevalling in een verticale houding zit of staat, helpt de zwaartekracht je baby tegen de baarmoedermond en door het geboortekanaal te zakken. Dit helpt de ontsluiting en de geboorte. Om geboren te worden moet je baby een bochtje maken onder je schaambeen door. Als je op je rug ligt, gaat dit bochtje omhoog en moet je dus tegen de zwaartekracht in persen. Maar in een verticale houding gaat het bochtje naar voren en heb je hier geen last van.

Kracht zetten

Tijdens de persfase wil je misschien kracht kunnen zetten om goed te kunnen mee duwen met de persweeën. Dat lukt vaak het makkelijkst als je op je knieën, je hurken (eventueel met baarschelp) of een baarkruk zit en je goed kunt vasthouden. Bijvoorbeeld aan het hoofdeinde van het bed, de badrand, een stoel of je partner.

Lees ook: Hoe werkt bevallen in bad precies en is het voor iedereen weggelegd?

Welke bevalhoudingen zijn er?

Er zijn verschillende houdingen die je tijdens de bevalling kunt aannemen:

Liggend bevallen

Op je rug

• Voordelen: als je moe bent, wil je misschien het liefst zo liggen. Ook is het nodig als de gynaecoloog of verloskundige goed tussen je benen wil kijken. Bijvoorbeeld bij een complicatie of als de geboorte zo vlot gaat dat er kans is op uitscheuren. Op je rug liggen werkt dan remmend.

• Nadelen: je hebt zo de minste ruimte in je bekken en de zwaartekracht werkt niet mee, maar tegen. Je ligt op je staartbeen, waardoor het niet met de baby mee kan bewegen. Ook voel je je kwetsbaarder en afhankelijker als je ligt en anderen om je heen staan. Bovendien kun je zelf niet zien wat gebeurt. Dat kan je gespannen maken, je bent minder in control.

• Hoe: ondersteun je hoofd, nek en schouders met kussens. Tijdens de ontsluitingsfase kun je ook kussens onder je knieën leggen. Als je half achterover ligt, in een hoek van 45 graden, kun je beter gebruikmaken van de zwaartekracht.

• Wanneer: ontsluitingsfase en persfase.

Op je zij

• Voordelen: fijn als je moe bent of een ruggenprik hebt gehad. Je kunt zo beter uitrusten tussen de weeën door. Je partner kan makkelijk je rug, heupen en billen masseren en je kunt 'kwispelen' om pijn te verlichten. Als je op je linkerzij ligt, is de doorbloeding naar de placenta en baarmoeder optimaal. Er gaat zo meer zuurstof naar de baby en het kan zorgen voor effectievere weeën en sterkere persdrang. Je ligt zo ook niet op je staartbeen.

• Nadeel: je maakt geen gebruik van de zwaartekracht.

• Hoe: plaats kussens zodat je zo ontspannen mogelijk kunt liggen. Onder je hoofd, in je rug, onder je buik, tussen je knieën. Leg je bovenste been gebogen op een stapel kussens om meer ruimte in je bekken te maken. Je kunt je baby ook geboren laten worden in deze houding. Je partner of verloskundige kan helpen door je bovenste been op te tillen.

• Wanneer: ontsluitingsfase en persfase.

Zittend bevallen

Op een stoel

• Voordelen: de zwaartekracht helpt mee en je kunt vaak lange tijd zo zitten. Als je achterstevoren op de stoel zit, kan je partner je goed masseren en tegendruk geven.

• Nadelen: geen (je moet alleen een andere houding zoeken als de persfase begint).

• Hoe: ga bij een tafel zitten en leg daar een kussen op waar je met je hoofd op kunt liggen. Of zet het ziekenhuisbed hoog en leun daar met je armen en hoofd op. Als je achterstevoren zit, kun je ook kussens op de rugleuning van de stoel leggen om op te leunen. Je kunt ook achterstevoren op de schoot van je partner te zitten. Dat voelt intiem en je kunt knuffelen, wat de aanmaak van oxytocine helpt.

• Wanneer: ontsluitingsfase.

Op een gymbal

• Voordelen: je kunt je bekken, buik en onderrug goed ontspannen en je maakt gebruik van de zwaartekracht. Door te wiegen en rondjes te draaien kun je de ontsluiting helpen en pijn verlichten. Je partner kan goed je rug, heupen, billen en benen masseren.

• Nadelen: je zit niet stabiel en moet je evenwicht bewaren, dat kan op den duur vermoeiend zijn. Je partner kan wel achter je gaan zitten en de bal op zijn plek houden door hem tussen zijn knieën te klemmen. Als je je billen naar voren schuift, kun je ook persen op de bal, maar dat kost wel veel kracht in je benen.

• Hoe: koop een bal met een diameter die past bij je lichaamslengte. Veel webshops hebben tabellen en in sportzaken kunnen ze ook je beenlengte opmeten. Let op dat je een bal met een anti burst-coating koopt, die loopt langzaam leeg als er een gaatje in komt. Blaas hem zo ver op dat je heupen iets boven je knieën zijn als je erop zit. Zet je voeten flink uit elkaar en plat op de grond, zodat je stevig zit.

• Wanneer: ontsluitingsfase (en persfase).

Meer lezen: Alles over medische en natuurlijke pijnbestrijding

Op je knieën (all fours bevalling)

• Voordelen: je kunt je bekken kantelen, veel ruimte maken en de zwaartekracht helpt mee. Je kunt pijn verlichten door met je heupen te draaien. Ook kan je partner je masseren en tegendruk geven tegen je heiligbeen en de zijkant van je billen. Je kunt goed bewegen, wat de ontsluiting kan helpen, en tussen de weeën door kun je makkelijk in een ontspannen houding uitrusten.

• Nadeel: je knieën kunnen na een tijdje pijn gaan doen.

• Hoe: leg een kussen onder je knieën en steun op je handen, een gymbal, de badrand, een stoel/krukje met kussens of de schoot van je partner als hij voor je zit. Of kniel op het ziekenhuisbed en leun met je bovenlichaam op het hoofdeinde, dat je omhoog kunt zetten. Je kunt ook op één knie zitten en je andere voet plat op de grond zetten (lunge) voor veel ruimte in je bekken. Tussen de weeën door zak je met je billen op je hielen. Als je baby wordt geboren, kun je hem zelf tussen je benen aanpakken. Of je partner of verloskundige kan achter je knielen/staan om de baby te pakken.

• Wanneer: ontsluitingsfase en persfase.

Op je hurken

• Voordelen: je hebt zo de meeste ruimte in je bekken en gebruikt de zwaartekracht optimaal. Daardoor kan de geboorte vlot gaan. Je kunt zelf goed zien wat er gebeurt en vaak voelen vrouwen zich in deze houding mentaal sterk. Je kunt goed met je heupen bewegen en gemasseerd worden. Tussen de weeën door kun je op je billen of knieën zitten om uit te rusten.

• Nadeel: het is vermoeiend voor je beenspieren, vooral als je normaal nooit op je hurken zit.

• Hoe: als je het lastig vindt om met platte voeten te hurken, schuif dan een opgerolde handdoek onder je hielen om stabiel te zitten. Je kunt je vasthouden aan de bank, het hoofdeinde van het bed of de badrand, of er met je rug tegenaan leunen. Ook kan je partner op een stoel achter je gaan zitten, zodat je je armen over zijn bovenbenen kunt slaan. Een baarschelp is speciaal ontworpen om goed te kunnen hurken op je bed. Je kunt hem huren of vraag of je verloskundige er één heeft.

• Wanneer: ontsluitingsfase en persfase.

Lees ook: Bevallen op een baarschelp: hoe werkt dat?

Op een baarkruk

• Voordelen: ook bij deze houding maak je veel ruimte in je bekken en gebruik je de zwaartekracht. Met als bijkomend voordeel dat je je beenspieren niet hoeft te gebruiken en dus minder moe wordt. Ook is er minder kans op een knip.

• Nadeel: soms gaat de geboorte zo vlot dat de weefsels niet genoeg tijd krijgen om mee te rekken. Daardoor heb je kans op inscheuren en een tweedegraads ruptuur. Als je verloskundige vermoedt dat dit kan gebeuren, zal ze je adviseren te gaan liggen.

• Hoe: een baarkruk lijkt op een wc die aan de voorkant open is. Het voelt dus alsof je op de wc zit. Als de verloskundige je moet helpen, knielt of hurkt ze voor je. Je partner kan op een stoel achter je gaan zitten, zodat je tussen de weeën door tegen hem aan kunt leunen. De meeste verloskundigen en ziekenhuizen hebben een baarkruk beschikbaar. Check dit van tevoren, zodat je eventueel zelf op tijd één kunt aanvragen bij een thuiszorgwinkel.

• Wanneer: persfase.

Tip: de CUB

De CUB (Comfortable Upright Birth) is een dik, opblaasbaar kussen in de vorm van een baarkruk. Je kunt erop persen, maar je kunt er ook tijdens de ontsluitingsfase in allerlei houdingen op zitten, liggen en hangen. Als je het googelt, vind je veel webwinkels, geboortecoaches en verloskundepraktijken die hem verhuren. Je krijgt hem meestal thuisbezorgd, uiteraard met een hygiënische hoes. Lees hier meer over de CUB.

Staand bevallen

• Voordelen: rondlopen en bewegen is tijdens het eerste stuk van de bevalling vaak fijn en kan de ontsluiting helpen. Je gebruikt de zwaartekracht en voelt je actief en sterk.

• Nadelen: bij heftige weeën is staan vaak te inspannend. Ook vinden veel vrouwen het spannend om hun baby staand geboren te laten worden.

• Hoe: tijdens een wee kun je je vasthouden aan de tafel, vensterbank of een stoelleuning en met je heupen draaien of kwispelen. Je kunt ook je armen om je partner heen slaan voor mentale steun en de intimiteit kan de oxytocine-aanmaak versterken. Als je je ene voet zijwaarts op een stoel zet (dat kan ook terwijl je je partner omarmt), maak je meer ruimte in je bekken. Als je wilt persen in deze houding, zak je wat door je knieën en houd je je goed vast. Je kunt je baby zelf aanpakken of je partner of de verloskundige kan voor je knielen en hem pakken.

• Wanneer: ontsluitingsfase en persfase.

Tips: zo kan een Rebozo massagedoek weeënpijn verlichten.

Hangend bevallen

Sommige vrouwen vinden het fijn om ergens aan te hangen terwijl ze staan, hurken of squatten. Maak hiervoor een grote knoop in een stevig laken of lange sjaal en sla die over de deur. Doe de deur goed dicht, liefst op slot en zorg dat niemand hem van buiten open kan doen. Sla het laken of de sjaal een keer om je polsen en zak door je knieën om te hangen.

Bevalhoudingen in bad

Er zijn ook vrouwen die ervoor kiezen om te bevallen in bad. Prettig, omdat het warme water ontspant en zo de pijn van de weeën beter hanteerbaar maakt. Hoe werkt een badbevalling? En is het altijd prettig of zijn er ook nadelen? Lees alles over bevallen in bad.

Bereid je fysiek voor

Denk je bij sommige houdingen dat je een halve acrobaat moet zijn? Je moet natuurlijk helemaal niks, behalve doen wat goed voelt. Maar een beetje soepel en sterk zijn, helpt je wel om tijdens de bevalling makkelijk te bewegen. Dit kun je zelf oefenen tijdens de zwangerschap – al ga je alleen al regelmatig op je hurken zitten en met je heupen draaien. Of ga op zwangerschapsyoga, -fitness, -zwemmen… Onderzoek heeft aangetoond dat vrouwen die tijdens de zwangerschap regelmatig aan sport/beweging doen makkelijker bevallen.

Lees ook: Bewegingsdeskundige Esther van Diepen: de do's en don'ts voor sporten tijdens de zwangerschap

Oefen thuis met bevalhoudingen

Geen tijd voor een klasje? Spinning Babies is een methode met oefeningen en houdingen gericht op balans en ruimte in het bekken en een vlotte bevalling. Via de website van Spinning Babies kun je tegen betaling een Engelstalige instructievideo downloaden met effectieve oefeningen voor thuis.

Bron: De Verloskundige

Fit en gezond tijdens/na zwangerschapBij bol

Bekijk

GewichtjesBij bol

Bekijk

KruikenBij bol

Bekijk

WaterflesBij bol

Bekijk

BuikbalsemBij bol

Bekijk

OefenbalBij bol

Bekijk

StuitkussensBij bol

Bekijk

BuikbandenBij Prénatal

Bekijk