Een meerlingzwangerschap
De boodschap dat je niet zwanger bent van één, maar twee (of zelfs meer) baby's kan een enorme verrassing zijn. Misschien ook best even schrikken: je gaat straks voor meerdere baby's tegelijk zorgen. Daarbij is er bij een meerlingzwangerschap iets meer kans op complicaties. Gelukkig word je hierbij goed begeleid. Je staat bij een meerlingzwangerschap onder controle van een gynaecoloog, onder meer omdat de groei van de baby's – anders dan bij één baby – niet goed vanaf de buitenkant te zien is. Om de groei te controleren worden er regelmatig echo's gemaakt. De bevalling van een meerling gebeurt in principe altijd in het ziekenhuis.
Zie ook: Wanneer naar de gynaecoloog?
Echo's en controles
Bij een ongecompliceerde meerlingzwangerschap kom je over het algemeen tot 26 weken elke maand bij de gynaecoloog. Vanaf 26 tot 32 weken om de twee weken en vanaf 32 weken elke week. Deze echo's krijg je tijdens je zwangerschap.
Complicaties tweelingzwangerschap
Bij een meerlingzwangerschap komt extreme misselijkheid en overmatig braken (hyperemesis gravidarum) vaker voor. Ook is er een iets verhoogde kans op bijvoorbeeld zwangerschapsdiabetes, zwangerschapsvergiftiging
en vroeggeboorte. Lees hier wanneer er wordt gesproken van hyperemesis gravidarum, oftewel extreme zwangerschapsmisselijkheid.
Overmatig braken
Veel overgeven betekent zeker niet altijd dat je zwanger bent van een meerling, maar het komt wel vaker voor bij meerlingzwangerschappen. Dit komt waarschijnlijk doordat het lichaam meer van het zwangerschapshormoon (HCG) aanmaakt. Sommige vrouwen zijn daar gevoelig voor, waardoor ze veel last kunnen krijgen van misselijkheid.
Tekort aan ijzer, mineralen en vitaminen
Een meerlingzwangerschap vraagt veel van je lichaam. Je moet immers meerdere baby's van voldoende voedingsstoffen voorzien. Er kunnen daardoor allerlei tekorten ontstaan, zoals een ijzertekort. Daarom krijg je vaak al vroeg in de zwangerschap ijzertabletten voorgeschreven.
Ook foliumzuur en andere belangrijke mineralen kom je sneller tekort bij een meerlingzwangerschap. Het advies is daarom vaak om al aan het begin van je zwangerschap multivitaminen te slikken. Let wel op dat je vitaminen speciaal voor zwangere vrouwen koopt. En natuurlijk is goede voeding belangrijk: eet gezond en gevarieerd tijdens je zwangerschap. Dat kan klachten helpen voorkomen.
Lees ook: Hoelang duurt een tweelingzwangerschap gemiddeld? En hoe verloopt de groei van de baby's?
Hoge bloeddruk
Als je zwanger bent van een meerling is er een grotere kans op een hoge bloeddruk. Ook bij vrouwen die zwanger zijn van één baby, is dit een van de meest voorkomende complicaties. Normaal daalt je bloeddruk rond de twintigste week, dit heet de mid-pregnancy-drop, en daarna stijgt hij weer naar het normale niveau. Bij sommige vrouwen gebeurt dat niet, waardoor zij waarschijnlijk een hogere kans hebben op een té hoge bloeddruk. Meestal treedt deze complicatie op aan het eind van het tweede trimester of in het derde trimester. Je bloeddruk wordt bij elke controle gemeten en zo nodig worden je urine en gewichtstoename gecontroleerd. Een hoge bloeddruk kan zorgen voor zwangerschapsvergiftiging, een andere naam voor zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie. Deze ziektes kunnen ervoor zorgen dat bepaalde organen niet meer goed werken en dat kan gevaarlijk zijn voor jou en je baby.
Zwangerschapscholestase
Vrouwen die zwanger zijn van een tweeling, hebben een grotere kans op zwangerschapscholestase. Een bekend symptoom hiervan is vreselijke jeuk in handpalmen en onder de voeten. Cholestase betekent galstuwing. Normaal gesproken maakt de lever gal aan en wordt dit afgevoerd via de galwegen. Bij cholestase wordt de gal niet goed afgevoerd, waardoor er galzure zouten in het bloed komen. Via de placenta komen de galzure zouten ook bij de baby's, en dat kan gevaarlijk zijn. Als er cholestase bij je wordt geconstateerd, wordt de activiteit van je baby vaak in de gaten gehouden met een CTG in het ziekenhuis. Vaak wordt er bij zwangerschapscholestase voor gekozen om de bevalling bij 37-38 weken kunstmatig in te leiden.
Moeite met bewegen
Een meerlingzwangerschap is voor veel vrouwen vooral lichamelijk erg zwaar. Hoewel het niet zo is dat je twee keer zoveel gewicht draagt als bij een eenling – tweelingen zijn bij de geboorte meestal een stuk lichter – heb je toch extra gewicht mee te dragen. Daardoor kun je last krijgen van rugklachten, bekkenpijn en zwangerschapsischias.
Groeivertraging
Een tweeling blijft vaak iets kleiner dan een eenling. Na ongeveer 30 tot 32 weken wordt het gewicht van de baby's gemiddeld wat lager dan van een eenling bij die termijn. Dat komt doordat de baby's meestal een wat kleinere placenta hebben, ze moeten de ruimte immers delen. Gemiddeld wegen tweelingen die bij 37 weken worden geboren rond de 5 pond (2,27 kilo). Met echo-onderzoek kan worden gekeken of beide baby's genoeg groeien. Als een van de baby's niet voldoende groeit, is meestal ziekenhuisopname nodig. Bedrust zorgt ervoor dat de baby's beter kunnen groeien en de groei kan in het ziekenhuis goed in de gaten worden gehouden.
Als één van de baby's niet goed groeit en je (veel) korter dan 37 weken zwanger bent, kun je voor een ingewikkelde keuze komen te staan. De bevalling inleiden of een keizersnede is de beste optie voor de kleinere baby, maar voor de baby waar het goed mee gaat is het beter om langer in de baarmoeder te blijven.
Bij een vroeggeboorte is er kans dat de longen, darmen, het slikmechanisme en de temperatuurregeling nog niet helemaal klaar zijn voor het leven buiten de buik. Welke keuze het beste is, hangt erg af van de duur van de zwangerschap en de conditie van de baby's.
Eeneiig of twee-eiig?
Ongeveer één op de tachtig zwangerschappen is een tweeling. Hiervan is tweederde een twee-eiige tweeling en een derde eeneiig. Wat zijn de verschillen, hoe ontstaan tweelingen en hoe zit het met erfelijkheid?
Vroeggeboorte
Bij meerlingen komt een vroeggeboorte vaker voor dan bij eenlingen. Doordat de baarmoeder ver uitrekt, kunnen er eerder weeën op gang komen. Bij een dreigende vroeggeboorte word je meestal in het ziekenhuis opgenomen. Is het nog erg vroeg (voor 34 weken)? Dan wordt geprobeerd om de bevalling een aantal dagen uit te stellen met weeënremmers. Dit geeft extra tijd om de rijping van de longen en andere organen van de baby's te versnellen met medicatie (corticosteroïden). Hopelijk kunnen de organen dan goed hun werk doen als de baby's worden geboren. Medicijnen voor longrijping worden in principe tot 34 weken zwangerschap via een injectie aan de moeder gegeven.
Signalen vroeggeboorte
Kun je een vroeggeboorte voelen aankomen en op welke signalen moet je letten?
TTS en TAPS
Als je een eeneiige tweeling krijgt en beide baby's samen een placenta delen, heet dit een monochoriale tweelingzwangerschap. Er is dan meer kans op complicaties dan bij een twee-eiige tweelingzwangerschap of een eenlingzwangerschap. Dat geldt voor complicaties als een groeiachterstand of vroeggeboorte, maar ook het tweeling transfusie syndroom (TTS). Deze complicatie komt maar zelden voor. Bij TTS gaat er van één baby via de gemeenschappelijke placenta meer bloed naar de andere, dan dat er terugkomt. Het gevolg is dat één van de baby's een tekort aan bloed krijgt en de andere een teveel. Dit kan erg gevaarlijk zijn voor de gezondheid van beide baby's.
TTS kan op elk moment in de zwangerschap ontstaan, maar de kans is het grootst tussen 16 en 26 weken. TTS kan worden behandeld met lasertherapie van de placenta. Heel soms komt TTS hierna terug of treedt er een ander syndroom op: TAPS (tweeling anemie polycythemie sequentie). Hierbij zitten er maar heel kleine bloedvatverbindingen tussen de twee baby's (via de placenta). De ene baby krijgt daardoor te veel rode bloedcellen en de andere te weinig. Het Leids Universitair Medisch Centrum heeft veel onderzoek naar gedaan naar deze ziektes. Daarom word je naar dit ziekenhuis verwezen mocht er tijdens de zwangerschap TTS of TAPS ontstaan. Nogmaals: deze complicaties komen erg weinig voor.
Bevallen van een meerling
Als je een tweeling krijgt (of meer baby's), beval je in principe in het ziekenhuis. De gynaecoloog begeleidt de bevalling en vaak zijn er ook een verloskundige en een verpleegkundige bij. Als de eerste baby in hoofdligging ligt, kun je vaginaal bevallen. Ligt de eerste baby in stuitligging? Dan overleg je met de gynaecoloog wat het beste is: een vaginale bevalling of een keizersnede.
Bij een vaginale bevalling worden beide baby's meestal kort na elkaar geboren. Een mogelijke complicatie is dat de tweede baby na de geboorte van de eerste baby overdwars in de buik gaat liggen. In dat geval kan er alsnog een keizersnede nodig zijn. Ook kan het gebeuren dat de persweeën afnemen na de eerste geboorte, of dat de placenta te vroeg loslaat. In dat geval moet de geboorte van de tweede baby (soms) worden geholpen met weeënopwekkers en/of een vacuümpomp, of is er een keizersnede nodig.
Eerder met zwangerschapsverlof
Bij een meerlingzwangerschap is het bijna altijd nodig om eerder te stoppen met werken, omdat de zwangerschap meestal pittiger is dan bij een eenling. Ook worden tweelingen gemiddeld drie weken eerder geboren, dus bij 37 weken. Zou je pas met 36 weken met zwangerschapsverlof gaan, dan heb je dus nauwelijks tijd om je voor te bereiden op de bevalling. Het zwangerschapsverlof bij een tweeling gaat daarom tien tot acht weken voor de uitgerekende datum in (bij een eenling is dit vier tot zes weken). Bij een eenling heb je minimaal zestien weken zwangerschaps- en bevallingsverlof, bij een meerling is dit minimaal twintig weken en heet het meerlingenverlof.
Bron: Antoniusziekenhuis,Catharinaziekenhuis
Bloedverlies: kan het kwaad?
Als je bloed verliest tijdens je zwangerschap, schrik je natuurlijk. Maar: bloedverlies betekent niet altijd dat er iets aan de hand is. Vaak heeft het een onschuldige oorzaak. Waar moet je op letten bij bloedverlies tijdens de zwangerschap?
