Wat zijn waterpokken?
Waterpokken is een besmettelijke ziekte, die bijna ieder kind krijgt. Meer dan 95% van de kinderen die in Nederland opgroeien heeft op de leeftijd van 6 jaar waterpokken gehad. Als je waterpokken hebt gehad, is de kans erg klein dat je de ziekte nog een keer krijgt. Je lichaam bouwt na de eerste keer namelijk antistoffen op tegen de ziekte. Je herkent waterpokken aan vlekjes op de romp en later in het gezicht, tussen de haren, in de oren, mond, neus en op de geslachtsdelen. Op de armen en benen zitten meestal niet zoveel vlekjes.
De vlekjes vullen zich binnen zes tot twaalf uur met helder vocht. Na een tijdje wordt dit vocht troebel van kleur en na een paar dagen ontstaan er korstjes. De bultjes jeuken flink. Waterpokken is in de meeste gevallen een onschuldige kinderziekte. Toch kan waterpokken in enkele gevallen gevaarlijk zijn of tot (soms ernstige) complicaties leiden. Bijvoorbeeld als je zwanger bent en niet eerder waterpokken hebt gehad.
Lees meer: Zo kun je waterpokken het beste behandelen
Waterpokken en zwanger
De meeste zwangere vrouwen hebben als kind waterpokken gehad. Als je al waterpokken hebt gehad, hoef je je geen zorgen te maken dat je nog een keer ziek wordt tijdens je zwangerschap: je hebt antistoffen tegen de ziekte opgebouwd. Je ongeboren baby is tijdens je zwangerschap en de eerste drie maanden na de geboorte ook beschermd. Als je nog geen waterpokken hebt gehad, dan kan de ziekte voor jou en je ongeboren baby een risico zijn.
Is waterpokken gevaarlijk tijdens de zwangerschap?
Als je zwanger bent en je hebt al waterpokken gehad, is de ziekte niet gevaarlijk omdat je al antistoffen hebt opgebouwd. Maar krijg je als zwangere vrouw wel waterpokken, dan kan de ziekte ernstige gevolgen hebben.
Hoe verder in de zwangerschap, hoe groter de kans op complicaties. Zo kan 5 tot 10% van de zwangere vrouwen met waterpokken een ernstige longontsteking krijgen. Dit kan tijdens je zwangerschap levensgevaarlijk zijn. Ook heb je een kleine kans op andere complicaties, zoals een leverontsteking, hersenontsteking, een ontsteking van de nieren, het hart of de gewrichten.
Waarschuwing: deze kinderziektes zijn ook gevaarlijk voor zwangere vrouwen
Risico waterpokken voor de ongeboren baby
Als je waterpokken krijgt tijdens de zwangerschap kan dat ook voor je ongeboren baby gevolgen hebben. Zo kan je baby te vroeg worden geboren. Dit komt voor bij ongeveer 5% van de zwangere vrouwen met waterpokken. Ook is er een kans dat je baby door de waterpokken het congenitaal varicellasyndroom (CVS) krijgt. Dit is een infectie die kan zorgen voor oogafwijkingen, afwijkingen aan de armen en/of benen en afwijkingen aan het zenuwstelsel. Die kans (2%) is het grootst tussen de dertiende en twintigste week van de zwangerschap. Na de 24ste week is er geen risico meer op CVS.
Risico waterpokken voor de pasgeborene baby
Krijg je waterpokken en verschijnen de blaasjes vijf dagen vóór tot twee dagen na de bevalling? Dan is de kans groot dat je pasgeboren baby ook waterpokken krijgt. Je baby is dan via de placenta (moederkoek) ziek geworden. Hierdoor kan de ziekte ernstig verlopen bij je pasgeboren baby.
Als je baby vlak na de bevalling besmet raakt, kan hij een infectie krijgen. Denk bijvoorbeeld aan een longontsteking, hersenvliesontsteking, maagdarminfectie of leverontsteking. Om dit te voorkomen, krijgt je baby een medicijn toegediend.
Lees ook: Dit zijn alle kinderziekten met (rode) vlekjes
Besmetting voorkomen
Als je zelf al waterpokken hebt gehad, hoef je geen extra maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen. Hoewel de gevolgen van waterpokken tijdens je zwangerschap heftig kunnen zijn, is de kans dat ongeboren baby's besmet raken met het virus klein. Bovendien is iemand al besmettelijk voordat de verschijnselen zich voordoen; als iemand de kenmerken van waterpokken eenmaal heeft, heeft het dus geen zin meer om die persoon te ontwijken.
Wanneer neem je contact op met de huisarts?
Als je waterpokken krijgt als je bijna uitgerekend bent of net bent bevallen, is het belangrijk om meteen contact op te nemen met je arts of verloskundige. Zij kunnen ervoor zorgen dat je baby na de bevalling meteen de juiste behandeling krijgt.
Neem ook contact op als je langer dan vijf minuten vlakbij iemand stond met waterpokken en als iemand binnen je gezin waterpokken of gordelroos heeft. Het virus dat waterpokken veroorzaakt kan ook leiden tot gordelroos.
De huisarts kan door middel van bloedonderzoek kijken of je antistoffen in je bloed hebt. Als dat niet zo is, krijg je die in het ziekenhuis toegediend. Dit helpt alleen tot vier dagen (96 uur) na het contact.
Nooit waterpokken gehad?
Het is natuurlijk mogelijk dat je nog nooit waterpokken hebt gehad. In dat geval kun je een aantal dingen doen om te voorkomen dat je waterpokken krijgt als je zwanger bent:
Als je (nog) niet zwanger bent
Werk je in de gezondheidszorg, de kinderopvang of het basisonderwijs? Dan is de kans dat je met waterpokken in aanraking komt groter. Je kunt dan overwegen om je te laten inenten tegen waterpokken. Zo weet je zeker dat je niet besmet kunt raken als je zwanger bent.
Als je zwanger bent
Zorg dat je tijdens de kritieke periodes in je zwangerschap (de eerste dertien tot twintig weken en vijf dagen vóór tot twee dagen na de bevalling) niet in contact komt met iemand die waterpokken heeft.
Lees ook: Zo werkt het kinkhoestvaccinatie bij zwangere vrouwen
Mag je borstvoeding geven bij waterpokken?
Je mag gewoon borstvoeding geven als je waterpokken hebt. Heb je waterpokken gekregen in de periode van vijf dagen vóór tot twee dagen na de bevalling? Dan moet je baby wel een medicijn krijgen dat hem helpt om de ziekte te bestrijden.
Lees meer: Mag je borstvoeding geven als je ziek bent?
Waterpokken en kraambezoek
De meeste baby's zijn in de kraamtijd nog beschermd tegen waterpokken, omdat hun moeder waterpokken heeft gehad. De antistoffen die jij aan je baby hebt doorgegeven, zijn ongeveer drie maanden in het lichaam van je baby aanwezig. Iemand die waterpokken heeft, mag op kraambezoek gaan. Als je baby na de bevalling wordt besmet door bijvoorbeeld de kraamverzorgster of broertjes of zusjes, dan verloopt de ziekte vaak niet zo heftig. Dit komt omdat je baby het virus via zijn longen binnenkrijgt en niet direct via het bloed. Je baby krijgt dan waterpokken en bouwt antistoffen op. Wel zijn het maar weinig antistoffen en daarom kan hij later nog een keer waterpokken krijgen.
Heb je waterpokken en wil je zelf ergens op kraamvisite gaan? Overleg van tevoren met de ouders of zij het ook zien zitten dat je langskomt. Misschien vinden zij het toch niet zo prettig en dan kun je het bezoek beter even uitstellen.
Waterpokken en kinderopvang of school
Als je nog geen waterpokken hebt gehad en ook niet bent gevaccineerd, kun je het beste zoveel mogelijk het contact met kinderen en volwassenen vermijden die waterpokken hebben. Hoewel de kans klein is dat je besmet raakt als je je kind ophaalt of wegbrengt naar de kinderopvang of school, is het beter om de kans op besmetting zoveel mogelijk te voorkomen.
