Zwangerschapscholestase: wat is het en wat kun je doen?

Nee, pijn doet cholestase niet, maar dit zwangerschapskwaaltje kan wel heel vervelend zijn doordat het gigantisch jeukt. De aandoening wordt ook galstuwing genoemd en als dit tijdens de zwangerschap voorkomt, wordt het zwangerschapscholestase genoemd.

Wat is zwangerschapscholestase?

Goed, maar hoe werkt dat dan precies? De lever maakt gal aan: een geelgroenige vloeistof, die bestaat uit zuren die helpen om vetten af te breken. De gal vloeit via 'gangen' in de lever naar de galblaas. Bij zwangerschapscholestase stroomt de gal niet goed door. Het hoopt zich op in de lever. Door deze galstuwing kan (tijdelijk) leverbeschadiging ontstaan. In het ergste geval kunnen de galzuren in je bloed terechtkomen.

De oorzaak van zwangerschapscholestase

Waar zwangerschapscholestase door wordt veroorzaakt, is niet precies bekend. Het zou kunnen dat zwangerschapshormonen de boosdoeners zijn, maar dat is (nog) niet wetenschappelijk bewezen. Bepaalde medicijnen, zoals paracetamol, sommige antibiotica en middelen tegen een hoge bloeddruk, kunnen wel cholestase veroorzaken of verergeren.

Symptomen van zwangerschapscholestase: waar moet je op letten?

Jeuk op je buik, rug of soms je hele lichaam, komt vaak voor tijdens de zwangerschap. De oorzaak kan gewoon een droge huid zijn. Of je kunt jeuk hebben door striae of een toegenomen hoeveelheid oestrogeen. De jeuk is vaak intens, op handpalmen en voetzolen en is in het begin vaak het ergst in de nacht.

Als je zwangerschapscholestase hebt, begint de jeuk vaak aan het eind van het tweede trimester of het begin van het derde trimester. De jeuk start bij je handpalmen en voetzolen. Daarna verspreidt de kriebel zich over de rest van je lichaam. Als je daarnaast misselijk wordt, je eetlust verliest en afvalt, is het belangrijk om je huisarts of verloskundige te bellen.

Alle symptomen van zwangerschapscholestase op een rij:

• Jeuk, beginnend bij je handpalmen en voetzolen, daarna verspreidt het zich over je hele lichaam

• Misselijkheid

• Minder eetlust

• Afvallen

• Een gelige huid

• Donkere urine

• Bleke, kleikleurige ontlasting

• Onprettig gevoel rechts onder je ribben

Bloedprikken

Als de huisarts of verloskundige vermoedt dat je zwangerschapscholestase hebt, kan zij je doorverwijzen naar de gynaecoloog voor bloedonderzoek. Je bloed wordt gecontroleerd op de leverfunctie en de hoeveelheid galzuren in het bloed. Je hebt zwangerschapscholestase als je:

• Een verhoging van serumzuur en/of aminotransferases in je bloed hebt

• Niet aan een andere leverziekte lijdt

• Minimaal 25 weken zwanger bent

• Jeuk hebt zonder uitslag

Wie kan zwangerschapscholestase krijgen?

Zwangerschapscholestase komt voor bij 1 tot 20 op de 1000 zwangere vrouwen (0,1 tot 2 procent van alle zwangere vrouwen). Waarom de ene zwangere vrouw wel zwangerschapscholestase krijgt en de andere niet, is onbekend. Als je het al eerder hebt gehad, heb je wel meer dan 50 procent kans om het in een volgende zwangerschap weer te krijgen. Ook genetische factoren kunnen een rol spelen. Als het voorkomt in je familie, heb je 25 procent kans dat jij het ook krijgt.

Gevolgen voor de baby

Bij zwangerschapscholestase komen de galzuren via de placenta bij de baby terecht. Deze stoffen zijn mogelijk schadelijk voor de baby. Zo kan de baby te vroeg geboren worden en er is een grotere kans op meconium (babypoep) in het vruchtwater. Heel soms, bij sterk verhoogde galzuren, overlijdt een baby in de baarmoeder. Het is onduidelijk of dit door de galzuren komt, of door iets anders.

Als je de diagnose zwangerschapscholestase krijgt, krijg je tot 36 weken zwangerschap elke twee weken een bloedonderzoek, en na 36 weken wekelijks. Daarmee worden de galzuren in je bloed gemeten.

Ook moet je er alert op zijn dat je baby voldoende beweegt in de buik. Voel je je baby minder bewegen, dan kan een extra controle in het ziekenhuis nodig zijn. Daarbij wordt met een ctg-apparaat (hartfilmpje) gekeken naar de conditie van je baby.

Inleiden bevalling bij zwangerschapscholestase

Wanneer je een sterk verhoogde galzuurwaarde hebt, kan de gynaecoloog het advies geven om de bevalling eerder in te leiden. Bij een galzuurwaarde vanaf 40 umol/l is dit rond 37 weken zwangerschap. Bij een lagere galzuurwaarde, waarbij je ook geen medicijn tegen de jeuk gebruikt, kan soms worden gewacht tot 40 weken. Omdat het inleiden van een bevalling ook nadelige gevolgen voor de baby en moeder kan hebben, zeker voor de uitgerekende datum, wordt dit zorgvuldig afgewogen. De arts geeft hier advies over.

Gevolgen voor jou

Voor jouw eigen gezondheid is zwangerschapscholestase niet gevaarlijk. Na de bevalling gaat het vanzelf over en herstelt je lever volledig. Maar intense jeuk kan wel heel vervelend zijn, waardoor je slecht of bijna niet slaapt en maar blijft krabben. Ook omdat je misschien piekert over je baby, of erg bezig bent met voelen of hij voldoende beweegt in je buik.

Wat te doen tegen de jeuk?

De huisarts kan een crème tegen de jeuk voorschrijven, of het medicijn colestyramine. Soms krijg je een recept voor ursudeoxychol. Dit medicijn zorgt ervoor dat het vervoer van de gal naar de galblaas versoepelt. Je kun dit veilig gebruiken tijdens je zwangerschap. Als je dit medicijn gebruikt, is het advies om de bevalling in te leiden bij 37 weken.

Slaap je erg slecht door de jeuk, dan kun je in overleg met de huisarts een slaapmiddel overwegen.

Na de zwangerschap

Na de bevalling verdwijnen de klachten van zwangerschapscholestase binnen een paar dagen. De galstroom wordt dan weer normaal. Als je medicatie tegen de jeuk slikte, kun je daarmee stoppen. Je kunt veilig borstvoeding geven als je zwangerschapscholestase hebt gehad.

Wanneer je na de bevalling de anticonceptiepil gaat gebruiken, kan de jeuk terugkomen door de hormonen in de pil. In dat geval kun je met je huisarts overleggen over een ander anticonceptiemiddel. Vrouwen met zwangerschapscholestase hebben meer kans op het krijgen van galstenen.

Bronnen: Thuisarts.nl, Radboud UMC