ALTE bij baby (Apparent Life Threatening Event)

ALTE is een zeldzame en vrij onbekende aandoening bij baby’s, die erg angstaanjagend kan zijn om mee te maken. Bij een aanval ziet een baby er levenloos uit: hij is bleek, slap en lijkt niet te ademen. Toch is het meestal niet ernstig. Wat is de oorzaak van een ALTE bij baby’s en hoe herken je het?

Wat is een ALTE?

De afkorting ALTE staat voor Apparent Life Threatening Event. In Nederland wordt de aandoening omschreven als een plotseling optredende, schijnbaar levensbedreigende situatie bij een gezond kind van nul tot twee jaar. Als een baby een ALTE heeft, is hij plotseling slap, bleek of blauw, en lijkt hij niet te ademen. Maar zodra je je baby prikkelt, bijvoorbeeld door hem op te pakken of op zijn rug te kloppen, reageert hij weer. Soms is mond-op-mondbeademing nodig om ervoor te zorgen dat een kind met een ALTE weer reageert. Kinderen herstellen (meestal) heel snel van een aanval. Even later lijkt je kind weer kerngezond, alsof er niks is gebeurd.

Voor ouders is het – zacht uitgedrukt – ontzettend schrikken als hun kind een ALTE krijgt. Je kunt ervan overtuigd zijn dat je baby niet meer leeft, of dat hij zou zijn overleden als je niet had ingegrepen.

Hoe vaak komt het voor?

Exacte cijfers zijn niet bekend, maar in Nederland en België wordt ervan uitgegaan dat ALTE voorkomt bij 0,6 op de 1000 baby’s (6 op de 10.000). Het kan ieder kind overkomen. De meeste baby’s die een ALTE krijgen, zijn jonger dan drie maanden. Het lijkt vooral voor te komen bij baby’s van ongeveer acht weken oud, maar ook oudere baby’s kunnen het krijgen. Bij te vroeg geboren baby’s komt het vaker voor dan bij voldragen baby’s. Lees hier meer over vroeggeboorte.

Oorzaak ALTE

Wat precies de oorzaak is van een ALTE is lastig vast te stellen. De oorzaak kan per geval verschillen. Meestal is achteraf ook moeilijk te bepalen wat de directe aanleiding was. Dat komt doordat een ALTE heel plotseling optreedt en ook gauw weer helemaal over is. Tegen de tijd dat je bij een arts zit, is aan je baby vaak al niets meer te merken. De arts kan daardoor ook niet goed bepalen wat er aan de hand kan zijn (geweest).

Denk je dat je kind net een ALTE heeft gehad, vertel dit dan aan de arts. Je kind wordt dan meestal kort ter observatie opgenomen in het ziekenhuis. Zijn hartslag en ademhaling worden gecontroleerd met monitorbewaking. Soms wordt er een medische oorzaak gevonden, maar vaak ook niet.

Een aantal mogelijke oorzaken kunnen zijn:

Reflux: als de maaginhoud terugloopt in de slokdarm, kan soms uit reflex ademstilstand optreden.
Apneu: dit zijn korte ademstilstanden, die bij alle baby’s kunnen voorkomen. Onder andere door koorts (door ziekte of een vaccinatie), oververmoeidheid of bepaalde medicatie met een slaapverwekkende bijwerking.
Aandoeningen van het zenuwstelsel, zoals epilepsie.
Stofwisselingsstoornissen.
Ernstige infecties aan de luchtwegen, zoals het RS-virus of kinkhoest.
Hartritmestoornissen.
Sommige andere zeldzame medische aandoeningen.

Soms wordt één van deze oorzaken gevonden als verklaring van de ALTE, maar vaak blijkt er medisch gezien niets aan de hand en kan je baby gewoon weer mee naar huis.

Gesponsord

Babykleding

Symptomen ALTE baby

Een ALTE kan op elk moment van de dag optreden. Het gebeurt altijd plotseling en onverwacht. Een aanval duurt één tot enkele minuten. Als het voorbij is, lijkt een kind vaak snel weer kerngezond. Dit zijn symptomen waaraan je een ALTE bij je baby kunt herkennen:

Een bleke, grauwe of blauwe kleur
Je kind is slap en lijkt ‘levenloos’
Je kind lijkt niet te ademen
Na stimulatie komt je kind weer bij
Meestal een heel snel herstel

Soms heeft een baby een lage spierspanning en ziet hij er slap uit. Dit noem je ook wel hypotoon. Lees er hier meer over.

Wat moet je doen bij ALTE baby?

Ouders die hun baby slap en bleek of blauw aantreffen, pakken hem eigenlijk altijd instinctief op of proberen hem wakker te krijgen. Dat is ook precies wat er moet gebeuren om je kind weer bij te brengen. Door hem op te pakken of te prikkelen, kan hij vanzelf bijkomen.

Het is altijd belangrijk om snel in te grijpen als je je baby in deze toestand aantreft. Dit kun je doen:

Pak je kind op
Klop hem op de rug
Hou je kind ondersteboven
Wiebel je baby voorzichtig heen en weer. Let op: schud je baby nooit door elkaar!
Ziet je baby blauw? Begin dan meteen met mond-op-mond-beademing
Bel 112 of laat iemand anders bellen
Komt je kind al snel bij, ga daarna dan naar de Spoedeisende Hulp
Spreek je vermoeden van ALTE uit

In het ziekenhuis wordt je kind waarschijnlijk kort opgenomen. Vlak na de ALTE is namelijk niet direct duidelijk of het een ‘onschuldig’ voorval was, of dat er misschien meer aan de hand is. Daarom worden in principe alle kinderen na een aanval even opgenomen ter observatie en voor onderzoek.

Hoe ernstig is een ALTE?

Een ALTE bij een baby ziet er heel ernstig uit, maar in de meeste gevallen is het niet ernstig. Kinderen herstellen na een ALTE vaak heel snel en er is meestal geen blijvende schade.

Een ALTE wordt wel ernstig genoemd als er mond-op-mond beademing nodig was om het kind weer bij te laten komen. Ook als een kind meerdere keren achter elkaar een aanval heeft gehad, wordt dit ook als ernstig beschouwd.

Behandeling ALTE baby

Na een ALTE wordt je kind opgenomen in het ziekenhuis. Daar worden zijn hartslag en ademhaling geregistreerd, om te controleren of die gezond zijn. Meestal mag een kind na een korte opname weer naar huis, maar als er twijfel is over zijn gezondheid kan het zijn dat hij een paar dagen of langer moet blijven. Naast onderzoek van de baby, zal de arts ook vragen stellen aan de ouders om te achterhalen of hun iets is opgevallen wat een aanleiding zou kunnen zijn geweest voor de ALTE.

ALTE baby: kans op herhaling?

Het herstel van een ALTE verloopt over het algemeen snel en voorspoedig. De kans op herhaling is het grootst vlak na de eerste aanval, daarom worden de baby’s altijd even opgenomen ter observatie. Maar in verreweg de meeste gevallen blijft het bij een eenmalig incident.

Angst bij ouders na ALTE baby

Hoe graag je ook duidelijkheid wilt, houd er rekening mee dat er meestal geen verklaring wordt gevonden voor de ALTE. Dat kan best moeilijk te accepteren zijn. Voel je je niet serieus genomen of denk je dat jullie te snel weer naar huis zijn gestuurd, dan kun je dit altijd met de arts bespreken. Geef het ook aan als je erg bang bent dat het nog een keer gebeurt.

Het is niet gek als je er angstig door wordt: het is ingrijpend om een ALTE bij je baby mee te maken. Op het moment dat het je overkomt, ben je bang om je kind kwijt te raken. De paniek die dit oproept kan traumatisch zijn. Het kan ook een posttraumatische stressstoornis veroorzaken bij de ouders. PTSS gaat niet vanzelf over, daarom is het belangrijk om te praten over wat de ALTE met jou heeft gedaan. Als je last hebt van herbelevingen of nachtmerries, of als je merkt dat je heel snel schrikt en aldoor alert bent, is begeleiding door een psycholoog verstandig. Het liefst zo snel mogelijk na de ALTE. Dit kan vaak in het ziekenhuis waar je kind is opgenomen.

ALTE is geen wiegendood

Vroeger werd een ALTE een ‘bijna-wiegendood’ genoemd. Tegenwoordig wordt die term niet meer gebruikt, omdat uit onderzoek is gebleken dat er geen verband is tussen ALTE en wiegendood. Er is maar zelden een baby die een ALTE heeft meegemaakt, overleden aan wiegendood.

Toch heeft het wel wat overeenkomsten. Net zoals wiegendood komt ALTE alleen voor bij baby’s tot één jaar, een enkele keer in het tweede levensjaar. Zowel voor wiegendood als een ALTE is geen duidelijke medische oorzaak.

Tips: 7 voorzorgsmaatregelen die je kunt treffen om wiegendood te voorkomen.

Kun je het voorkomen?

Een ALTE kan ieder kind overkomen. Omdat het verschillende onderliggende oorzaken kan hebben, zijn er geen specifieke richtlijnen om het te voorkomen. Wel zijn er een aantal algemene tips en veiligheidsvoorschriften om het risico op een aanval zo klein mogelijk te maken:

Zorg dat de ademhaling van je baby niet belemmerd kan worden als hij in bed ligt, bijvoorbeeld door een knuffelbeest. Lees hier meer over veilig slapen voor baby’s.
Buikslapen wordt afgeraden.
Kleed je baby niet te warm aan en gebruik niet te veel beddengoed. Zo maak je een babybedje veilig op.
Zorg voor een rookvrij huis.
Pas op met kalmerende medicijnen en geneesmiddelen die fenothiazine bevatten.

Bron: Kindergeneeskunde